Meester van de Taal: Een Les in Werkwoordspelling, Los en Vast Schrijven, en Het Gebruik van Komma's

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

Meester van de Taal: Een Les in Werkwoordspelling, Los en Vast Schrijven, en Het Gebruik van Komma's

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je de regels voor werkwoordspelling, los en vast schrijven, en het gebruik van komma's toepassen in oefenopgaven.

Wat weet je nog over werkwoordspelling?

Werkwoordspelling

Hierna volgt een korte uitleg.

Na de uitleg maak je voor je zelf een samenvatting.

Werkwoordspelling: persoonsvorm tegenwoordige tijd

Hele werkwoord: spieken (ook meervoudsvorm)

Ik-vorm: ik spiek, ook bij je/jij achter de persoonsvorm=spiek je?

Hij/zij/u/jij = ik-vorm + t: jij spiekt. Ook bij er en het.

Vinden.

Ik vind / vind je? Hij/jij/u vindt. Er vindt plaats. 

Het sneeuwt.

Persoonsvorm verleden tijd

Sterke werkwoorden=> veranderen van klank. Vinden: Ik/jij/hij/wij vond(en). Lopen: Ik/jij/zij/wij liep(en).

Zwakke werkwoorden=> Bij de verleden tijd altijd de(n) of te(n) achter de ik-vorm=> luister wat je hoort!

Ik/jij/zij/hij/u/wij/jullie/zij spiekte(n). Ik/jij/hij/wij wachtte(n).

Ik/jij/hij/u/wij hoorde(n). Ik/jij/hij/u/wij jullie vermeldde(n).

Voltooid deelwoord

Iets is voltooid/klaar/voorbij. Meestal samen met een hulpwerkwoord (hebben/zijn/worden) en verandert niet van tijd.

Hij heeft/had gelachen. Zij wordt/werd gekozen. De taart is gebakken.

Ik heb gespiekt=> langer maken en luisteren: spiekte

Hij heeft de klacht afgehandeld => langer maken: afgehandelde

Wij hebben verteld=> langer maken: vertelde.

Bijvoeglijk naamwoord

Werkwoordsvorm bijv naamw: schrijf het ww zo kort mogelijk.

De foto is vergroot / de vergrote foto.

Het plafond is verlicht / het verlichte plafond.

Het huis is afgebrand / het afgebrande huis.

De te betalen rekening. (bij 'te' het hele werkwoord gebruiken)

Een verrassend verhaal. (langer maken en luisteren)

Een gebakken ei. 

Het (gebeuren)

1. gebeurd
2. gebeurt

Het is (gebeuren)

1. gebeurd
2. gebeurt

Marc vertelt een verhaal

1. pv tt
2. pv vt
3. voltooid deelwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Marc heeft een verhaal verteld

1. pv tt
2. pv vt
3. volt dw
4. bijv nw

Het vertelde verhaal

1. pv tt
2. pv vt
3. vd
4. bn

Deze dame .... van mooie kleding

1. hou
2. houd
3. hout
4. houdt

Leuk dat je mij even ....

1. apte
2. appte
3. appde
4. apde

De door mij .... wens, is vandaag in vervulling gegaan

1. geuitte
2. geuite

Hoe schrijf je samenstellingen? Noem een voorbeeld.

met koppelteken

zonder koppelteken

(aan elkaar)

NAVO landen

aids vaccin

Amsterdam West

X benen

Frans man

oud voetballer

vwo diploma

amateur speler

non stop

niet roker

© teken

Zuid Afrikaans

pvda politicus

semi prof

mee eten

maandag ochtend

stage uren

stage plaats

niet officieel

CL loting

Goed geschreven, want er is geen klinkerbotsing.

Fout geschreven. Het moet met een koppelteken, want het is een samenstelling.

Fout geschreven. Het moet met een trema.

Fout geschreven. Het moet met een apostrof.

3Dbril

astmaaanval

autoalarm

CDAer

bacterien

Hoe schrijf je woorden met er, hier, daar, waar + een voorzetsel? Noem een voorbeeld.

Hoe schrijf je:

1. er vanuit gaan
2. ervanuit gaan
3. ervan uitgaan
4. er vanuitgaan

Wanneer gebruik je de komma?

Dubbele punt

Komma

korte pauze

uitleg

tussen persoonsvormen

directe rede

tussen hoofdzin & bijzin

begin opsomming

blogger 'maakt punt' en verwijdert alle woorden uit beroemde romans

letten lezers van romans (a) kranten en blogs te veel op woorden (b) blogger adam j (c) calhoun vindt van wel (d) op zijn blog zet hij uiteen waarom die fixatie met woorden onterecht is (e) het zorgt er volgens cahoun namelijk voor dat we over het hoofd zien wat onze woorden en zinnen in goede banen leidt (f) interpunctie (g) hij illustreerde dit aan de hand van negen van zijn favoriete boeken (h) alle uit het engelse taalgebied (i) doordat hij alle woorden schrapte (j) bleef slecht de interpunctie van de verhalen over (k) die interpunctie zette hij in een diagram (l) uit een screenshot uit zijn artikel blijkt welke schrijvers een voorkeur hebben voor de puntkomma (m) welke voor de apostrof en welke voor de leestekens (n)

Plaats de letters uit de tekst bij het juiste leesteken. 

punt

komma

dubbele punt

vraagteken

a

b

c

d

e

f

g

h

i

j

k

l

m

n

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.