Presentatie Verdieping Leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Begrijpend lezen met de leessandwich

Motivatie en nieuwsgierigheid als basis om de leerlingen betere lezers te laten worden​

 

De leesmotor laten draaien!​

Leespiramide van De Vos (2009)

-

• Voorspelbaar​/routinematig
• Doel is toetsvragen/examenvragen goed beantwoorden

-

• Verrassend: variatie in werkvormen​
  
• Leesdoel: inhoud begrijpen​
  
• Leerlingen zijn eigenaar van de les en spelen een actieve rol​
  
• Leerlingen werken samen​
  
• Praten en denken over de tekst

les schools lezen+examen       les leessandwich

Link met Taalondersteunend Vakonderwijs (TVO):

Context, interactie en taalsteun komen terug in de opzet van de leessandwich

------->

Drie activiteiten:

Voor - 'de onderste boterham' - voorkennis activeren en link met leef wereld leggen

Tijdens - 'het belegje' - in de tekst duiken door interactie en focus

Na - 'de bovenste boterham' -  verdieping, aanzet voor verder lezen

Link TVO en deze didachtische vorm

Ervaar het zelf!

Lesdoelen

• De leerlingen kunnen onderwerp en deelonderwerp benoemen.
• De leerlingen kunnen de kern van een alinea formuleren. 
•  De leerlingen kunnen aan een andere leerling in duidelijke taal overbrengen waar een tekst over gaat. 
  
•  De leerlingen kunnen de hoofdgedachte van een tekst te benoemen.
  
• De leerlingen kunnen voorbeelden geven van wat zij uit het artikel herkennen in hun eigen leefwereld

'De onderste boterham'

Geef het rad een draai en bepaal wat we gaan doen vóór we gaan lezen

Wat bestudeert een neurowetenschapper?

1. Natuurkundige verschijnselen
2. Het zenuwstelsel, inclusief de hersenen
3. Elementaire deeltjes
4. Angststoornissen

Wat is adrenaline?

1. Een energiedrank
2. Een stresshormoon
3. Een drugssoort
4. Een batterijsoort

In 2015 schoot een man op de Thalys met een automatisch wapen willekeurig op mensen. Stel dat jij in die trein zat, zou jij dan vluchten, vechten of verstijven?

Wat is een ander stresshormoon?

1. Endorfine
2. Dopamine
3. Cortisol
4. Vitamine

Ik was eens getuige ...

Cool

Goede danser

Knap

Leuke kleren

Held

Stel jij staat voor een jury, in een sportfinale of je moet een spreekbeurt houden...

'Het belegje'

Je gaat nu een artikel lezen over het onderwerp waar wij het net over gehad hebben. Tijdens het lezen krijg je iets te doen.

Draai aan het rad om te bepalen welke activiteit we gaan doen tijdens het lezen

Tweetallen

15 min 

Lees tekst eerst oriënterend en noteer: onderwerp en tekstsoort (artikel, verslag of nieuwsbericht)

• Lezer 1 leest een alinea voor (leerling twee leest mee)
  
• Lezer 2 vat de alinea samen in één zin en jullie schrijven de zin op
  
• Daarna leest lezer 2 een alinea voor en vat lezer 1  die alinea in één zin samen, etc. 

• Zorg samen op basis van de zinnen die jullie hebben opgeschreven voor een goed lopende samenvatting van de tekst. 

Duo-lezen

Verzin een pakkende titel

• De titel moet de lading van de tekst dekken
• Help andere lezers door ook passende tussenkopjes te verzinnen

Samenhang

1. Vul de hand-out in
2. Nu heb je overzicht van de soorten tekstverbanden en signaalwoorden
3. Onderstreep de signaalwoorden in het artikel en benoem het verband

Verbeeld de tekst

Maak bijvoorbeeld een poster, een powtoon of een 'info graphic'

1. Maak eerst een samenvatting in woorden aan de hand van de hand-out.
2. Zet deze om in beelden (met woorden als ondersteuning).

Achterstevoren

• Maak een bouwplan bij de tekst
• Gebruik de hand-out

De structuur zien

• Onderstreep met groen de voordelen/argumenten voor en met rood de nadelen/argumenten tegen in de tekst
• Plaats een kader om de inleidende alinea's en om de slotalinea

Duo-lezen

• Lezer 
  
• Maak aantekeningen van wat je elkaar vertelt
• Maak samen een samenvatting op basis van die aantekeningen

+ Woordenschat verrijken

• Zoek de betekenissen op van de woorden  op de hand-out noteer deze.
• Vul je lijst aan met woorden die je moeilijk vindt en noteer de betekenis van die woorden.
• Help elkaar en gebruik het woordenboek en internetbronnen

'De bovenste boterham'

Geef het rad weer een slinger en bepaal de activiteit ná het lezen!

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Het hebben van een held is een behoefte die diep in mensen verankerd ligt.
2. Jonge mensen hebben helden meer nodig dan mensen die ouder zijn
3. Mensen hebben helden nodig om van te leren, om zich aan op te trekken en om hun zelfbeeld te vormen

Praat je buurvrouw/-man bij

Wat heb je gelezen? Vond je het interessant? Wat vond je van de leesbaarheid? Vond je het moeilijk?

Ook interessant!

Zoek een ander informatief artikel dat jou aanspreekt uit dezelfde of een vergelijkbare bron

Waar gaat het artikel over?

Waarom spreekt het artikel je aan?

Jij & je held (huiswerk)

1. Zoek een artikel/interview over jouw held/voorbeeld dat jou aanspreekt. 

2. Schrijf een stuk van ongeveer 100 woorden waarin je jezelf vergelijkt met jouw voorbeeld. (wat leer je/hoe trek je je op/hoe beinvloedt hij/zij jou?)

Rollenspel

Werk in 2-tallen:

1. Interviewer; 2. Expert

Bereid een interview

Een

Inspiratie

Over dit onderwerp worden niet alleen informatieve teksten geschreven.

• Zoek een lied/gedicht/kort verhaal dat volgens jou past bij het onderwerp!
• Wat hebben jullie gevonden?

Opzoek naar de bron

Bekijk de bron waar dit artikel uit komt

• Wat valt je op?
• Wat zijn de verschillen met het artikel in het boek?
• Zou je meer artikelen willen lezen uit deze bron?

EVALUATIE 

• Wat vond je van het gelezen artikel?
  
• Wat vond je van de activiteiten?
  
• Wat neem je mee/wat ga je anders doen bij een volgende leesopdracht?
  

Behaald

Nog niet behaald

Ik kan aan een klasgenoot in begrijpelijke taal vertellen waar een artikel over gaat

Ik kan het artikel in verband brengen met de wereld om mij heen