2.1 klimaat als systeem, actualiteitsprincipe

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Klimaat en actualiteitsprincipe

- geologische schaal (blz. 43)

- gidsfossielen

- Nederlands klimaat in Carboon

- Nederlands klimaat in Perm

- Nederlandse bodemschatten nu

Geologische tijdschaal

Om de leeftijd van de Aarde en gesteenten te kunnen bepalen gaat men uit van drie regels (denk aan lasagna!):

- alle sedimenten worden horizontaal neergelegd.

- als sedimenten in lagen liggen is de onderste laag ouder en de bovenste laag jonger 

- op de geologische tijdschaal verplaatsen de continenten zich

Ouder

Jonger

Geologische tijdschaal

Om de leeftijd van de Aarde en gesteenten te kunnen bepalen gaat men uit van twee regels (denk aan lasagna!):

- alle sedimenten worden horizontaal neergelegd. 

- als sedimenten in lagen liggen is de onderste laag ouder en de bovenste laag jonger (principe superpositie)

Fossielen in de gesteentelagen zijn MEGA belangrijk bij het bepalen van ouderdom. 

Zet de ammoniet op de juiste plek in de geologische tijdschaal:

Hoe oud is het drempeltje in de douche van mijnheer Breed?
(gebruik figuur 2.2 in lesboek)

1. 2 jaar
2. 6355 jaar
3. 550.000.000 jaar
4. 4.600.000.000 jaar

Gidsfossielen gaven de eerste wetenschappelijke aanwijzingen dat continenten misschien aan elkaar gezeten hebben (en dus ook weer bewegen).

De ligging van de continenten hebben invloed op het (wereld)klimaat.

Welk klimaat had
'Nederland'?

Carboon 

Nederland op de evenaar,

Lage druk (door loodrechte zonnestand opwarming en stijgen lucht)

Stijgingsneerslag (VEEL!) en warm:

Tropisch regenwoud klimaat.

Veel organisch materiaal en moeras.

1

2

3

4

vervolgens bruinkool

en ontstaan steenkool

 

 

daar ontstond veen

plantenresten kwamen onder water

 

 

 

In het Perm lagen
continenten op de
polen -> vorming ijskappen.
Dit is een voorbeeld van:

1. Sturende factor
2. Conditionele factor
3. Terugkoppelings-mechanisme
4. X-factor

Welk klimaat had
'Nederland'?

Perm

Nederland lag aan (en in) een ondiepe binnenzee.

Nederland lag op een breedte waar de lucht daalde -> geen neerslag, woestijn.

Warm -> zee verdampte, liet dikke lagen zout achter.

Carboon: steenkool

Perm:

zout

Later:

jonger gesteente

Nog vragen?
Anders verder met nakijken 2.1