Ambulante Compressietherapie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Ambulante Compressietherapie

Doel:

Ambulante compressie therapie is erop gericht oedeem (in benen) snel en blijvend te doen verdwijnen, de bloed- en lymfestroom te versnellen, de functie van de spierpomp te verbeteren en een mogelijk aanwezig Ulcus-cruris “Open been” te genezen.

Definitie:

Ambulante compressietherapie bestaat uit het uitoefenen van druk van buitenaf op de benen in combinatie met veel bewegen. In deze behandelwijze maken we gebruik van korte-rek-zwachtels. 

Theorie:

- Werking bloedvaten in de benen

- Spierpomp

- Veneuze insufficiëntie 

- Klachten

- Ulcus cruris

- Arteriële insufficiëntie

- Behandeling 

Hoe loopt de weg van de bloedsomloop van hart naar benen?

Hoe verloopt de terugstroom van het bloed naar het hart?

Werking bloedvaten in de benen:

1. Bloed wordt door het hart het lichaam ingepompt
   
2. Het bloed brengt zuurstof en voedingsstoffen naar de weefsels
   
3. Het bloed wordt aangevoerd door de slagaders
   
4. De aders zorgen voor de afvoer terug naar het hart
   
5. Het terugstromen vanuit de benen gaat tegen de zwaartekracht in
   
6. Het terugstromen naar het hart wordt bevordert door kleppen in de aders en de spierpomp in de benen
   

Spierpomp

Bij lopen trekken zich de kuitspieren samen

Ze worden korter en dikker

De aders worden platgedrukt en leeg geknepen

Door de kleppen in de aders stroomt het bloed omhoog en kan het niet omlaag

Veneuze insufficiëntie:

1. Defect in de venen (aders)
   
2. Kleppen werken niet goed-> bloed stroomt terug naar beneden of blijft stilstaan
3. Spierpomp niet sterk genoeg-> onvoldoende kracht om tegen de zwaartekracht in omhoog te pompen
   
4. Terugstroom van bloed uit de benen gestoord -> afvoeren van vocht uit de weefsels ook
   

Gevolgen :

• Hogere druk in de beenaderen
  
• Er treedt vocht uit de vaten
  
• Er gaat vocht in de intercellulaire ruimten zitten
  
• De lymfevaten nemen de afvoer over, maar raken snel overbelast
  
• Vocht hoopt zich op in de weefsels “pitting oedeem”
  

Klachten aan de (onder) benen

• Oedeem: dikke benen door vochtophoping
  
• Zwaar en moe gevoel in de benen
  
• Spataderen en/of blauwe adertjes aan de binnenkant van de enkel /voet
  
• Trombose
  
• Veranderingen van de huid aan het onderbeen. Bruine of witte verkleuringen, eczeemplekken, dunne glanzende gespannen huid.
  
• Pijn of kramp
  
• Ulcus cruris: open been, wond of zweer aan het onderbeen
  

Diepe veneueze trombose: rood en glanzend

Verandering van de huid: Verkleuringen, plekken , eczeemplekken

Ulcus Cruris

• Wond of zweer aan het onderbeen, vaak rondom de enkel, binnen- en buitenkant
  
• Door een circulatie stoornis
  
• Gebrek aan zuurstof- en voedingsstofrijk bloed (toevoer gestoord)
  
• Geen of geringe genezingtendens
  
• Vaak chronische en terugkerende aandoening
  
• Veel pijn en beperking in mobiliteit
  

Ulcus Cruris

- Als de kleppen in de aders kapot zijn, dan stroomt het bloed terug in de benen in plaats van naar het hart waardoor er teveel vocht in de benen komt oedeem

- De toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de cellen komt in gedrang en cellen sterven af. 

Arteriële insufficiëntie

- Een bloedvat van het hart naar het been (slagader) is verstopt. 

- Meestal wond op de tenen/ voeten/ buitenzijde vh been.

- Vernauwing van de aanvoerende bloedvaten: arterie

- Weefsels krijgen te weinig zuurstof en voedingsstoffen 

- Dit leidt tot weefselversterf

- De wond kan niet genezen, gaat zweren

- Wond diep en pijnlijk

- Weinig wondvocht

- In geval van arteriële insufficiëntie wordt zelden gezwachteld 

Verschillen

Veneus (afvoerprobleem)	Arterieel (aanvoerprobleem)
Pijn vermindert bij hoog leggen been	Veel pijn, vermindert bij omlaag leggen been
Veel exsudaat	Weinig exsudaat
Oedeem	Meestal geen oedeem
Locatie enkel, overgang enkel/kuit	Locatie scheenbeen, voorvoet, tenen
Oppervlakkige wond	Diepe wond
Wondranden grillig	Scherpbegrensde wonranden
Meestal geel/rood	Meer kans op necrose
Normale kleur en temperatuur voet	Koude, bleke voet
Normale pulsaties	Geen of zwakke pulsaties

Behandeling

•  Diagnose door arts
  
•  Indicatie veneuze insufficiëntie
  
• Compressietherapie 
• Goede hygiëne, voeten en benen wassen
  
• Schilfers en korstjes verwijderen
  
• Bij ulcus cruris eerst volgens de richtlijnen wondverzorging verzorgen
  

ACT

A = ambulante

C = compressie

T = therapie

• Het is een arbeidsintensieve en complexe vaardigheid.
  
• Wordt alleen uitgevoerd in opdracht van een arts. 

Ambulante compressietherapie

• De bloed- en lymfeafvoer van uit het been verbeteren
  
• Het aanleggen van een drukverband (zwachtels) om het onderbeen
  
• Tegelijkertijd veel lopen en/of met de benen bewegen
  
• Soms tijdelijk, vaak levenslang
  

In de rol kijken                  De rol dicht bij het been houden

Werking ambulante compressietherapie

    Goede uitwendige compressie (druk) steun geven

   

 Effect :

- Aders vernauwen (oppervlakkige en diepliggende)

- Kleppen sluiten weer door opheffen sterke

     vaatverwijding (waren uitgezakt).

- Terugstroom bloed terug naar het hart weer op gang.

- Spierpomp kan de nu kleinere hoeveelheid bloed wel weer

     verplaatsen

- Zwachtelen maakt van het been een conische vorm stuwing omhoog

- Oedeem (vocht uittreding) neemt af

- De behandeling kan enkele weken of maanden duren

Hoe voorkomen?

• Zorg voor voldoende beweging, bijvoorbeeld lopen, fietsen zwemmen
• Draag bij lopen en fietsen een elastische kous (bij problemen met de aders)
• Voorkom overgewicht
• Vermijd knellende kledingstukken
• Zorg voor gemakkelijk schoeisel
• Voorkom lang staan
• Voorkom lang zitten met de benen omlaag
• Stoppen met roken