Module 4 hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Lesdoelen

Weten wat een staatsobligatie is, doel overheidsinvesteringen kennen, verschil begrotingstekort en financieringstekort kennen, Verschil rijksbegroting en miljoennennota kennen, verschil structurele en incidentele uitgaven,  weten wat het groei en stabiliteitspact inhoudt. 

Financieringstekort

inkomsten - uitgaven = begrotingstekort

 - aflossings op de  staatsschuld= financieringstekort

Het Financieringstekort is hetzelfde bedrag als de toename van de staatsschuld.

Lesdoelen

Verschil omslagstelsel en kapitaaldekkingsstelsel kennen, verschil waardevast en welvaartsvast kennen.

Omslagstelsel

• Solidariteit tussen generaties komt vooral tot uiting in de AOW (algemene ouderdomswet). 
  

• Dit wordt gefinancierd door het omslagstelsel. D.w.z. de huidige uitkeringen worden gefinancierd door de huidige premiebetalers.
  
• Vanwege de vergrijzing is besloten de AOW-leeftijd te verhogen.

Kapitaaldekkingsstelsel (pensioen)

• bijvoorbeeld bedrijfsspensioen. Afhankelijk van aantal deelgenomen jaren.
  

Omslagstelsel

* Nu premie afdragen voor de ouderen van nu.

*AOW

Kapitaaldekkingsstelsel

*Nu premie afdragen voor jezelf.

*Pensioenfonds

Waardevast of welvaartsvast

Een uitkering is waardevast of welvaartsvast. 

Waardevast --> Uitkeringen die aangepast worden aan de inflatie

Welvaartsvast --> Uitkeringen die de loonontwikkeling volgen 

Uitgaven (exclusief aflossingen) - inkomsten van de overheid zijn negatief. Hoe noem je dit bedrag?

1. staatsschuld
2. begrotingstekort
3. financieringstekort
4. EMU-schuld

Een staatsobligatie is een

1. eigendomspapier
2. schuldpapier

Door investeringen in het onderwijs gaat de arbeidsproductiviteit

1. omhoog
2. omlaag
3. ongewijzigd

Welke belegging is het minst risicovol?

1. Staatsobligatie
2. Aandeel
3. Bedrijfsobligatie
4. Opties

Door een stijging van de arbeidsproductiviteit..

1. nemen kosten af waardoor de prijs kan dalen
2. nemen kosten toe waardoor de prijs stijgt
3. nemen kosten toe waardoor de prijs daalt
4. nemen kosten toe waardoor de prijs kan dalen

In het stabiliteits en groeipact is afgesproken dat het financieringstekort … mag zijn.

1. 2%
2. 5%
3. 4%
4. 3%

In het stabiliteits en groeipact is afgesproken dat de staatsschuld … van het bbp mag zijn.

1. 150%
2. 60%
3. 90%
4. 200%

Voorbeeld van een structurele uitgave van de overheid is:

1. aanleg snelweg
2. extra uitgaven wegens corona
3. betalen van lonen aan ambtenaren

Pensioen is gebaseerd om het omslagstelsel

1. Juist
2. Onjuist

Zou deze vergrijzing voornamelijk een probleem zijn voor de betaalbaarheid van pensioenen (kapitaaldekkingsstelsel) of voor de AOW (omslagstelsel)?

1. Pensioenen (kapitaaldekkingsstelsel)
2. AOW (omslagstelsel)

Bezuinigen op de AOW-uitkeringen kan door middel van:

1. Overstap van omslagstelsel naar kapitaaldekkingsstelsel in combinatie met een waardevaste uitkering.
2. Overstap van omslagstelsel naar kapitaaldekkingsstelsel in combinatie met een welvaartsvaste uitkering.
3. Overstap van kapitaaldekkingsstelsel naar omslagstelsel in combinatie met een waardevaste uitkering.
4. Overstap van kapitaaldekkingsstelsel naar omslagstelsel in combinatie met een welvaartsvaste uitkering.

Bij het omslagstelsel ...

1. betaalt iedereen voor zichzelf
2. zijn uitkeringen waardevast
3. zijn uitkeringen welvaartsvast
4. is er sprake van verplichte solidariteit

Een toename van de levensverwachting heeft bij een kapitaaldekkingsstelsel geen invloed op de hoogte van de pensioen­premie.

1. Juist
2. Onjuist
3. Juist & Onjuist

Waardevast betekent de pensioenen stijgen met hetzelfde percentage als de inflatie.

1. True
2. False
3. Wat?
4. wellicht moet ik gebruik maken van het extra uitleg filmpje.

De lonen stijgen met 1,5%, de inflatie is 1,4% en de AOW stijgt met 1,45%.
De AOW is:

1. waardevast EN welvaartsvast
2. waardevast MAAR NIET welvaartsvast
3. niet waardevast EN niet welvaartsvast
4. niet waardevast WEL welvaartsvast