4.3: Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

4.3: Machtige heren, halfvrije boeren

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je iPad
  
• Je schrift.
  
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• herhaling vorige les
• Afronden 4.2
• Start 4.3: Machtige heren, halfvrije boeren.
• Uitleg hofstelsel
• Oplossen van: Het mysterie van het gestolen graan.

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe een leenman zijn gebied bestuurde.

... Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

... Kun je uitleggen wat de begrippen: horigen, domein en herendiensten betekenen.

... Ben je in staat om informatie te verzamelen en een conclusie te geven.

Herhaling 4.2: Europa wordt christelijk

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding? Leg je antwoord uit.

De 5 taken van een klooster waren....

afsluiting 4.2:

Dit heb je geleerd:

• op welke manier het christendom in Nederland werd verspreid
  
• hoe heel Europa christelijk werd
  
• hoe de christelijke en Germaanse culturen werden vermengd
  
•  waardoor geestelijken belangrijk waren in de samenleving

4.3: Machtige heren, halfvrije boeren.

Ieerdoelen:

• Je kunt uitleggen waarom boeren in de landbouwsamenleving in de tijd van monniken en ridders halfvrij waren.
• Je kunt uitleggen hoe de landbouw georganiseerd was.
  
• Je kunt beschrijven welke sociale verhoudingen er waren.
  
• Je kunt de beschrijven welke handel er was.
  

Landbouwsamenleving:

In de tijd van monniken en ridders is er weer een landbouwsamenleving: mensen leven op het platteland, wonen in dorpen en leven van de landbouw.

Mensen leven op een domein: een gebied van een edelman of een klooster.

Het hofstelsel:

De grond op het domein werd verdeeld in 2 stukken

een deel akkers van de heer (leenman) het andere deel 'eigen' akkers van horige boeren.

Om op het land te mogen wonen moeten horigen...

1. pacht betalen --> deel van de oogst 

2. herendiensten doen --> vast aantal dagen werken voor de heer. Bijv. werken op de akkers van de heer, hekken maken, sloot graven enz.

In ruil hiervoor....krijgen horigen

1. een stukje grond om op te wonen.

2. bescherming tegen rovers of oorlog.

Een horige:

Hoort bij het domein, is gebonden aan de grond van de heer. Verkoopt de heer de grond of geeft hij dit weg dan horen de horigen daar ook bij.

Een horige mag niet:

• zonder toestemming het domein verlaten.
• trouwen zonder toestemming van de heer.

het hofstelsel

Het mysterie van het gestolen graan....

Geef antwoord op de vraag: Wie heeft het graan gestolen?

Volg de volgende stappen om tot een conclusie te komen.

1. Lees per persoon alle kaartjes.

2. Vul per persoon een motief (reden) voor het stelen van het graan in op de dia's 16 t/m 21 in LessonUp.

3. Geef een conclusie: Wie heeft volgens jullie het graan gestolen en waarom? (dia 22)

• in tweetallen
• zachtjes overleggen
• 1 setje kaarten per tweetal
• 1 iPad voor het geven van antwoorden in LessonUp

Waarom zou Vrije boer Dirk het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Graaf Egibald het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Horige boer Frederik het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Rentmeester Frans het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Boerin Elisa het graan hebben gestolen? Wat is haar motief?

Waarom zou Boerin Hetty het graan hebben gestolen? Wat is haar motief?

Conclusie: Wie heeft volgens jou het graan gestolen? Wat is het motief voor de diefstal? Welke bewijzen heb je gevonden?

Het mysterie van het gestolen graan....

Deel 2: Kennis over het hofstelsel

Maak de volgende dia's in LessonUp, dia 26 t/m 27

Klaar? Lezen en markeren theorie van paragraaf 4.3

Wat zijn de verschillen tussen een vrije boer en een horige boer?

Wat zijn de overeenkomsten tussen een horige boer en een vrije boer.

Wat is een voordeel van het zijn van horige boer ten opzichte van het zijn van vrije boer?

Wat is een nadeel van het zijn van horige boer ten opzichte van het zijn van vrije boer?

Afsluiting:

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe een leenman zijn gebied bestuurde.

... Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

... Kun je uitleggen wat de begrippen: horigen, domein en herendiensten betekenen.

... Ben je in staat om informatie te verzamelen en een conclusie te geven.

Afsluiting

Hofstelsel:

Horige

Domein

Herendiensten

Gebied van een edelman of een klooster

economisch systeem met horigen die bij een domein horen, pacht betalen en herendiensten doen in ruil voor bescherming

Halfvrije boer die hoort bij een domein en valt onder het hofstelsel

Onbetaald werk dat horige boeren moesten doen voor een heer.