5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa DEEL 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welk land was het eerste dat op grote schaal industrialiseerde?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Verenigd Koninkrijk
4. Nederland

Wat is de belangrijkste drijfveer achter imperialisme?

1. Humanitaire hulp bieden
2. Religieuze verspreiding
3. Culturele uitwisseling
4. Economische en politieke macht vergroten

Wat is het belangrijkste herkomstgebied van rubber?

1. Europa
2. Noord-Amerika
3. Zuidoost-Azië
4. Afrika

5.5: Fabrikanten en politici zoeken het buiten Europa

Vanuit de geïndustrialiseerde gebieden in Europa komt steeds meer vraag naar grondstoffen, maar ook de behoefte aan nieuwe afzetmarkten. Vanuit economische motieven ontstaat hierdoor het modern imperialisme; het wens tot het veroveren van een groot overzees rijk. Er zijn naast economische motieven ook politieke en cultureel-mentale motieven voor het koloniseren van grote delen van Afrika en Azië door Europese landen. 

Leerdoelen 5.5

5.5A: Je kunt verklaren wat het verschil is tussen het imperialisme van de 16e eeuw en het modern imperialisme van de 19e eeuw. 

5.5B: Je kunt verklaren wat de economische motieven zijn voor het modern imperialisme. 

5.5C: Je kunt uitleggen waarom het opkomend nationalisme in Europa een politiek motief is voor het modern imperialisme. 

5.5D: Je kunt uitleggen dat het verspreiden van de Westelijke (christelijke) cultuur een cultureel-mentaal motief is van het modern imperialisme.  

Een nieuw vorm van imperialisme

• Imperialisme 16e eeuw: Handelsposten, alleenrecht op handel verkrijgen (monopolie)
• Vanaf 1850: Veroveren van grote gebieden in Azië en Afrika, waar bestuur wordt ingericht
• Nieuwe golf van veroveringen met als doel een groot koloniaal rijk = Modern Imperialisme

LD: 5.5A

Economisch motief

• Grondstoffen voor fabrieken komen vaak uit (sub)tropische gebieden in Azië en Afrika
• Vraag naar grote hoeveelheden!
• Zoektocht naar afzetgebied, doordat meer Europese landen een eigen industrie opzetten
• Veroveren van gebieden zorgt voor zekerheid! 

LD: 5.5B

Politiek motief

• Opkomst nationalisme; streven naar eigen staat voor het volk, verheerlijken van het eigen volk
• Duitse eenwording na reeks van oorlogen tegen Frankrijk (1871)
• Frankrijk gaat buiten Europa op zoek naar eerherstel; verovering van groot wereldrijk prioriteit! 
• Met groot rijk tel je mee!

LD: 5.5C

Scramble for Africa

• Europese landen wilden grote stukken van Afrika hebben
• Spanningen tussen landen lopen flink op!
• Conferentie van Berlijn: Afrika wordt op tekentafel verdeeld met willekeurige penstreken
• Frankrijk: West-Oost
• Groot-Brittannië: Noord-Zuid

LD: 5.5C

Beschrijf in eigen woorden het verschil tussen het imperialisme van de 16e eeuw en het modern imperialisme.

Bij het Fashoda incident stonden Franse en Britse troepen in de Afrikaanse woestijn tegenover elkaar. Leg uit dat dit incident vooral een politiek motief had.

De Conferentie van Berlijn heeft nog steeds veel invloed op de politiek in Afrika. Bedenk een reden waarom dit het geval is.

Aan de slag!

• Opdrachten 5.5
• Werkboek of laptop
• Eerste 5 minuten zelfstandig werken

Wat was een gevolg van het modern imperialisme voor de inheemse bevolking?

1. Onderdrukking en culturele assimilatie
2. Economische welvaart voor iedereen
3. Politieke onafhankelijkheid
4. Versterking van lokale tradities

Wat was een belangrijk economisch motief voor het modern imperialisme?

1. Verspreiding van culturele waarden
2. Bevordering van internationale samenwerking
3. Vermindering van militaire conflicten
4. Toegang tot grondstoffen en afzetmarkten

Welke gevolgen had de Conferentie van Berlijn voor Afrika?

1. Vrijheid en zelfbestuur voor Afrikaanse landen
2. Verdeling van Afrika onder Europese machten