KA33: Modern Imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA33: Modern Imperialisme

Europese landen richten voor grondstoffen en een afzetmarkt hun blik op Afrika en Azië. De industrialisatie van Europa brengt deze ontwikkeling in een stroomversnelling. Ze beconcurreren elkaar om grond, rijkdom en macht. 

Leerdoelen KA33

12: Je kent de betekenis van het begrip 'Modern Imperialisme.

13: Je kunt het verband uitleggen tussen het Modern Imperialisme en de Industrialisatie (economische motieven)

14: Je kunt politieke motieven geven voor het Modern Imperialisme.

15: Je kunt cultureel-maatschappelijke motieven geven voor het Modern Imperialisme.

16: Je kunt in een korte beschrijving uitleggen hoe Nederland als koloniale machthebber in het toenmalige Nederlands-Indië vorm gaf aan het modern imperialisme. 

17: Je kunt de voornaamste gevolgen van het Modern Imperialisme beschrijven. 

Terminologie

• Imperialisme: macht uitbreiden door gebied te veroveren (en te beheersen)
• Modern omdat het verband houdt met de industrialisatie!
• Grondstoffen en afzetmarkt
• Voornamelijk Afrika en Azië
• Veel problemen in voormalige koloniën kennen hier de oorsprong

LD: 12

Grondstoffen

• Door industrialisatie sterk groeiende vraag grondstoffen
• Bijv. rubber voor stoommachines
• In Amerika zijn na Napoleontische oorlogen onafhankelijke staten
• Blik gericht op Afrika en Azië!
• Doel: Aanvoer goedkope grondstoffen garanderen
• Vanaf 1850 komt dit op gang

LD: 13

Afzetgebieden

• Koloniën worden gezien als toekomstige afzetmarkt na verzadiging eigen markt
• Vaak is de kolonie een grotere afzetmarkt dan het moederland!

LD: 12

Machtspolitiek

• Land telde alleen mee wanneer het een groot koloniaal rijk had
• Zorgde voor rivaliteit!
• Frans-Duitse oorlog, Frankrijk wil status als wereldmacht terug!
• Scramble for Africa: GB wil noord-zuid, Frankrijk west-oost, confrontatie bij , Sudan
• Oorzaak WO1

LD: 14

Nederlands-Indië

• Groot deel Indonesische archipel gekoloniseerd
• Cultuurstelsel om oorlogen te betalen; 20% land moest verbouwd worden voor export
• Later: Ethische politiek, 'opvoeden' van Indonesiërs
• Volksonderwijs, focus op groei van de welvaart

LD: 15/16

Gevolgen

• Economische uitbuiting
• Spanningen in Europa door strijd om koloniën in Afrika en Azië
• Grenzen die geen recht doen aan volken (m.n. in Afrika!)
• Groeiend opleidingsniveau en daarmee nationaal bewustzijn

LD: 17

Leg uit wat het verband is tussen de Industriële Revolutie en het Modern Imperialisme.

In deze bron komen motieven voor het Europese imperialisme in de negentiende eeuw naar voren. Noem twee duidelijk verschillende soorten motieven en leg per motief uit hoe dit in de bron naar voren komt.