4havo start eco 2022-2023 Schaarste & Ruil

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij economie

Klas 4Hecon4

Deze les:

- Kennismaken

- Intro hoofdstuk 1: 'Schaarste en welvaart'

- Inkomen en welvaart (indexcijfers)

- Welvaart, schaarste en welzijn

- Zelfstandig maken opgaven 1.1 t/m 1.3 

- Afsluiting les en vooruitblik volgende les

Wat zijn belangrijke begrippen binnen het vak 'economie'?

Deze les:

- Kennismaken

- Intro hoofdstuk 1: 'Schaarste en welvaart'

- Inkomen en welvaart (indexcijfers)

- Welvaart, schaarste en welzijn

- Zelfstandig maken opgaven 1 t/m 3 

- Afsluiting (huiswerk) en terug- en vooruitblik 

Prijsindexcijfer

De inflatie is de stijging van de consumentenprijsindex (CPI). Dit is een prijsindexcijfer dat weergeeft hoeveel de consumentenprijzen stijgen.
Het CPI wordt gemaakt door van alle producten (verschillende groepen) te kijken hoeveel het in prijs is gestegen.

Vervolgens wordt niet elke prijsstijging even zwaar meegerekend in het prijsindexcijfer. We kopen bijvoorbeeld veel vaker brood dan punaises, dus een prijsstijging van brood moet zwaarder wegen.

Daarom wordt er gekeken welk gedeelte van het budget aan een bepaald product (productgroep) wordt uitgegeven en op basis daarvan bepaald men voor elk product(groep) de wegingsfactor.

Voorbeeld

Berekenen consumentenprijsindexcijfer (CPI)

Hieronder staat een (zeer) versimpeld voorbeeld (met maar 5 productgroepen) van hoe we het CPI berekenen.
1: wegingsfactor en prijsverandering zijn gegeven.

2: maken van een partieel prijsindexcijfer (is niet echt nodig, maar maakt stap 3 eenvoudiger)

3: maken CPI:

CPI = 0,35 x 120 + 0,25 x 90 + 0,15 x 110 + 0,35 x 130 = 126,5

Dat wil dus zeggen dat de prijsstijging ten opzichte van het basisjaar 26,5% is.

Nominaal indexcijfer (inkomen)

Het nominale indexcijfer is de groei + 100
Bijvoorbeeld, als de groei ten opzicht van een basisjaar 5% is, is het nominaal indexcijfer 105.

Reëel indexcijfer

Het reële indexcijfer is de groei gecorrigeerd voor de inflatie. In feite zegt het iets over de waarde van iets, dus hoeveel je ergens van kunt kopen, m.a.w. de koopkracht.

Overige begrippen

Schaarste (productie + betalen)

Welvaart in ruime zin (meer dan koopkracht)

Welvaart in enge zin (gemeten in geld)

Welzijn (gevoel)

Maken opdrachten 1.1 t/m 1.3 

Eerst 10 min. in stilte zelfstandig zonder vragen stellen (kom je er niet uit? bestudeer de voorbeelden in het boek!)

Tweede 10 min. samenwerken + vragen stellen aan elkaar en docent toegestaan

Daarna klassikaal bespreken

Nakijken opdrachten

Huiswerk

Maken opgaven 3-4 (par. 1.1)

Lezen paragraaf 1.2 Schaarste en kiezen

Nakijken huiswerk

Nakijken huiswerk

De kern van de economie (par. 1.2)

Opofferingskosten = (netto)opbrengsten van het beste niet gekozen (opgeofferde) alternatief

Budgetlijn: geeft alle mogelijke productcombinaties aan die je maximaal kunt kopen met een bepaald budget

Huiswerk

Maken 1.5 t/m 1.10

Lezen par. 1.3

https://nos.nl/video/2440847-wat-betekent-het-inflatiecijfer-precies-en-kunnen-we-er-iets-aan-doen 

Nakijken huiswerk

Paragraaf 1.3

Arbeidsverdeling

Arbeidsproductiviteit

Transactiekosten

Paragraaf 1.3

- Wederzijds voordeel = twee partijen hebben baat/voordeel bij een ruil. (Aanbieders en vragers)

- Ruilverhouding moet bekend zijn

- De transactiekosten moeten lager zijn dan het wederzijdse voordeel van de ruil -> Anders gaat de ruil niet door; 

Eventueel wordt er een contract opgesteld (bij ingewikkelde ruil)

Nakijken huiswerk

1.4 Ruilen en geld

1 kilo vlees = 4 broden 

1 brood = 2 worsten 

1 worst = 1/2 vis 

1 trui = 10 liedjes zingen 

1 trui = 3x haar knippen 

1x haar knippen = 1/2 kilo vlees 

Stel dat een leerling in de oude tijd met directe ruil graag een huisoptreden bij een visser verzorgt met tien liedjes. Vraag: hoeveel vissen vraagt diegene voor zijn optreden? 

(Het antwoord is 6 vissen) 

1.4 Ruilen en geld

Filmpje - Kijkersvragen: 

• Waar komt ons woord ‘salaris’ vandaan?
• Wat is het verschil tussen chartaal en giraal geld?

1.4 Ruilen en geld

Maken opgaven

Huiswerk: 1.14 - 1.20 (deels in de les)

--> in tweetallen, verdeel de opgaven en leg deze aan elkaar uit.

Klaar? maak alvast een start met par. 1.5 over 'vreemd geld'

Wanneer zijn producten alternatief aanwendbaar?

1. Als een middel verschillende behoeften kan bevredigen
2. Als een product voor 1 doel gebruikt wordt
3. Als producten beperkt aanwezig zijn
4. Als de baten hoger zijn dan de kosten

De budgetlijn gebruiken we omdat

1. Deze lijn producten weergeeft
2. Deze lijn alle mogelijke productcombinaties weergeeft die je maximaal kunt kopen met een bepaald budget

Een flesje water van een liter kost €1,75,- Wat is het budget?

1. €14
2. €10,50
3. €17,50
4. €15