4 havo herhaling indexcijfers en bugetlijn

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij economie

Klas 4Hecon2

Deze les:

- Herhaling Inkomen en welvaart (indexcijfers)

- Welvaart, schaarste en welzijn

- Zelfstandig maken opgaven 1.4, 1.5, 1.7 en 1.9

- Afsluiting les en vooruitblik volgende les

Wat zijn belangrijke begrippen binnen het vak 'economie'?

Waarom indexcijfers?

1. Betere vergelijking van prijzen of inkomens in opeenvolgende jaren of perioden.

2. Betere vergelijking van prijzen van verschillende goederen in opeenvolgende perioden.

Bij indexcijfers staan geen (euro) tekens of procenten. Het is een verhoudingsgetal.

Waarom indexcijfers?

Bij het vergelijken van een reeks van getallen, wordt één getal gekozen waarmee alle andere getallen worden vergeleken. Dit is het basisjaar. Het indexcijfer van het basisjaar is altijd 100

Formule indexcijfer

indexcijfer = grootheid verslagjaar x 100

                            grootheid basisjaar 

grootheid kan zijn het inkomen, uitgaven, prijs etc.

Voorbeeld rekenen met indexcijfer

Van indexcijfer naar getal: 

Stel in 2019 bedraagt het inkomen van Michel € 55.000 en het indexcijfer van het inkomen in 2019 is 110 met 2018 als basis.

Het inkomen van Michel in 2018 is dan: € 55.000 x 100 = € 50.000

                                                                                        110

Als een inkomen en een indexcijfer van het verslagjaar is gegeven,dan kun je het inkomen van het basisjaar berekenen.

Nu jullie!

Stel dat in 2020 het indexcijfer van het inkomen van Michel 115 is met 2018 als basisjaar. Wat is het inkomen van Michel in 2020?

Antwoord

€ 55.000 x 115 = € 57.500 

      110                                                   

of 

€ 50.000 x 115 = € 57.500

   100

Prijsindexcijfer

De inflatie is de stijging van de consumentenprijsindex (CPI). Het CPI is een samengesteld en gewogen indexcijfer, waarbij de prijsverandering van elke productgroep (voedsel, woning, zorg) meetelt afhankelijk van het belang van die productgroep in de uitgaven van een huishouden. 

NPO 1:  “het CPI is in 2020 voor het eerst minder hard gestegen dan de voorgaande jaren. Dit is mede te danken aan het verbod tot stijging van de huurprijzen in verband met Corona. “

Dit is mede te danken aan het verbod tot stijging van de huurprijzen in verband met Corona. “

Geef een verklaring waarom het CPI minder hard stijgt door het verbod om in 2020 de huurprijzen te laten stijgen. 

Uit het overzicht van de wegingsfactoren van een gemiddeld Nederlands gezin blijkt dat de categorie woning voor 28% meeweegt in de totstandkoming van het CPI.

Wanneer de huurprijzen gelijk blijven zal dit relatief zwaar meewegen in de berekening van het CPI. Hierdoor zal het CPI minder hard stijgen.

Voorbeeld

Berekenen consumentenprijsindexcijfer (CPI)

Hieronder staat een (zeer) versimpeld voorbeeld (met maar 5 productgroepen) van hoe we het CPI berekenen.
1: wegingsfactor en prijsverandering zijn gegeven.

2: maken van een partieel prijsindexcijfer (is niet echt nodig, maar maakt stap 3 eenvoudiger)

3: maken CPI:

CPI = 0,35 x 120 + 0,25 x 90 + 0,15 x 110 + 0,35 x 130 = 126,5

Dat wil dus zeggen dat de prijsstijging ten opzichte van het basisjaar 26,5% is.

Nominaal indexcijfer (inkomen)

Het nominale indexcijfer is de groei + 100
Bijvoorbeeld, als de groei ten opzicht van een basisjaar 5% is, is het nominaal indexcijfer 105.

Reëel indexcijfer

Het reële indexcijfer is de groei gecorrigeerd voor de inflatie. In feite zegt het iets over de waarde van iets, dus hoeveel je ergens van kunt kopen, m.a.w. de koopkracht.

op het bord 

Ric = nic/cpi x 100

Overige begrippen

Schaarste (productie + betalen)

Welvaart in ruime zin (meer dan koopkracht)

Welvaart in enge zin (gemeten in geld)

Welzijn (gevoel)

Antwoorden opgave 1.2

maken opgaven 1 tm 3

Eerst 10 min. in stilte zelfstandig zonder vragen stellen (kom je er niet uit? bestudeer de voorbeelden in het boek!)

Tweede 10 min. samenwerken + vragen stellen aan elkaar en docent toegestaan

Daarna klassikaal bespreken

Nakijken opdrachten

Huiswerk

Maken opgaven 3-4 (par. 1.1)

Lezen paragraaf 1.2 Schaarste en kiezen

Nakijken huiswerk

Nakijken huiswerk

De kern van de economie (par. 1.2)

Opofferingskosten = (netto)opbrengsten van het beste niet gekozen (opgeofferde) alternatief

Budgetlijn: geeft alle mogelijke productcombinaties aan die je maximaal kunt kopen met een bepaald budget

Huiswerk

Maken 1.3 t/m 1.5, 1.8 tm 1.11

Lezen par. 1.3

https://nos.nl/video/2440847-wat-betekent-het-inflatiecijfer-precies-en-kunnen-we-er-iets-aan-doen 

Nakijken huiswerk

Paragraaf 1.3

Arbeidsverdeling

Arbeidsproductiviteit

Transactiekosten

Paragraaf 1.3

- Wederzijds voordeel = twee partijen hebben baat/voordeel bij een ruil. (Aanbieders en vragers)

- Ruilverhouding moet bekend zijn

- De transactiekosten moeten lager zijn dan het wederzijdse voordeel van de ruil -> Anders gaat de ruil niet door; 

Eventueel wordt er een contract opgesteld (bij ingewikkelde ruil)

Nakijken huiswerk

1.4 Ruilen en geld

1 kilo vlees = 4 broden 

1 brood = 2 worsten 

1 worst = 1/2 vis 

1 trui = 10 liedjes zingen 

1 trui = 3x haar knippen 

1x haar knippen = 1/2 kilo vlees 

Stel dat een leerling in de oude tijd met directe ruil graag een huisoptreden bij een visser verzorgt met tien liedjes. Vraag: hoeveel vissen vraagt diegene voor zijn optreden? 

(Het antwoord is 6 vissen) 

1.4 Ruilen en geld

Filmpje - Kijkersvragen: 

• Waar komt ons woord ‘salaris’ vandaan?
• Wat is het verschil tussen chartaal en giraal geld?

1.4 Ruilen en geld

Maken opgaven

Huiswerk: 1.14 - 1.20 (deels in de les)

Klaar? maak voor jezelf een inventarisatie over wat je lastig vindt wat betreft H1

Wanneer zijn producten alternatief aanwendbaar?

1. Als een middel verschillende behoeften kan bevredigen
2. Als een product voor 1 doel gebruikt wordt
3. Als producten beperkt aanwezig zijn
4. Als de baten hoger zijn dan de kosten

De budgetlijn gebruiken we omdat

1. Deze lijn producten weergeeft
2. Deze lijn alle mogelijke productcombinaties weergeeft die je maximaal kunt kopen met een bepaald budget

Een flesje water van een liter kost €1,75,- Wat is het budget?

1. €14
2. €10,50
3. €17,50
4. €15