Les 4 uiteenzetting, opbouw alinea, functies van inleiding en slot

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen paragraaf 1.2

Talent

1.2 Lezen

Wat gaan we vandaag doen?

Leerdoel:

• herhaling tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm
• Je weet wat een uiteenzetting is
• je weet wat tekststructuren zijn en je kan ze herkennen in een tekst.
• Opbouw van een alinea: de kernzin
  

-

herhaling van klas 2

Terugblik

- Hoe vind je het onderwerp van de tekst?

- Hoe formuleer je het onderwerp van de tekst?

- Wat is de hoofgedachte van een tekst?

- Hoe vind je die?

- Hoe formuleer je die?

- Wat is een kernzin? 

- Waar staat deze meestal?

tekstverband

achterin het boek!

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel.

Amuseren

Informeren

overtuigen

Activeren

Reclamefolder

Stripverhaal

oproep lid te worden

Handleiding

nieuwsbericht

Recept

klachtenbrief

poster

roman

ingezonden brief

Verslag

essay

Tekstsoort en tekstvorm

Tekstsoort:                Tekstvorm:

Informatieve tekst     Uiteenzetting

In een tekst wordt uitgelegd hoe de nieuwe verkiezingen in Engeland tot stand gekomen zijn. 

- De schrijver geeft zijn mening niet! (wel kunnen standpunten van anderen weergegeven worden)

Lezen H1 - uiteenzetting

https:

Waarom is het belangrijk om te weten wat voor tekst je voor je neus hebt?

Lezen H1

Waarom is het belangrijk om te weten wat voor tekst je voor je neus hebt?

- Dan weet je op welke manier je moet lezen. 

Lezen H1

Vaste structuur

uiteenzetting

• verklaring van een verschijnsel
• antwoord op een feitelijke vraag
• oorzaken en gevolgen van een probleem
• uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek
• ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

Vaste structuur

uiteenzetting

• verklaring van een verschijnsel

het broeikaseffect

zwaartekracht

zonsverduistering

betalingsachterstand

arbeidsmigratie

Vaste structuur

uiteenzetting

• verklaring van een verschijnsel

Welk verschijnsel wordt behandeld?
Welke verklaring(en) geeft de schrijver voor het verschijnsel?

Vaste structuur

uiteenzetting

antwoord op een feitelijke vraag

Kun je niezen als je slaapt?

Waarom is de aarde rond en niet plat?

Hoeveel toeristen bezoeken Nederland?

Steekt een struisvogel bij gevaar echt zijn kop in het zand?

Hoe diep kan een walvis duiken?

Vaste structuur

uiteenzetting

antwoord op een feitelijke vraag

Wat is de vraag die moet worden beantwoord?

Wat is het antwoord van de schrijver op de vraag?

Vaste structuur

uiteenzetting

• oorzaken en gevolgen van een probleem

Schooluitval

vluchtelingenprobleem

drugsgebruik bij jongeren

discrimininatie op de arbeidsmarkt

pesten

Vaste structuur

uiteenzetting

• oorzaken en gevolgen van een probleem

Wat is het probleem dat wordt behandeld?

Wat zijn de oorzaken en wat zijn de gevolgen?

Vaste structuur

uiteenzetting

• uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek

De invloed van tweetaligheid op de ontwikkeling kleuters

koopverslaving

gezond leven

griepvirussen

Vaste structuur

uiteenzetting

• uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek

Wat is het onderwerp van het onderzoek?

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Wat zijn de resultaten?

Vaste structuur

uiteenzetting

• ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

vroeger/nu/toekomst

geld

vervoer

onderwijs

steden

Vaste structuur

uiteenzetting

• ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

vroeger/nu/toekomst

Welk verschijnsel wordt behandeld?

Hoe was het vroeger?

Hoe is het nu?

Wat is de toekomst?

Opbouw alinea

Kernzin

- eerste zin, daarna toelichting

- tweede zin, daarna toelichting, begint met een inleidende zin.

- laatste zin, toegewerkt naar een conclusie

Functies inleiding

• het onderwerp noemen of beschrijven;

• de aanleiding noemen, aangeven waarom de tekst is geschreven;

• de centrale vraag stellen, die later in de tekst wordt beantwoord;

• de mening van de schrijver geven; de argumenten volgen in de kern;

• een samenvatting van de inhoud geven; in de rest van de tekst

volgen bijzonderheden;

• een persoon of personen introduceren.

Functies slot

• een conclusie of een samenvatting van de inhoud geven;

• een advies of een waarschuwing geven;

• een toekomstverwachting uitspreken.

In welke drie delen kan een tekst opgebouwd zijn?

De meeste teksten beginnen met een inleiding.

1. waar
2. niet waar

Elke tekst heeft een slot.

1. waar
2. niet waar

'Een tekst bestaat uit drie delen' is hetzelfde als 'een tekst bestaat uit drie alinea's'.

1. waar
2. niet waar

Theorie (tekstopbouw)

Tekstopbouw = de logische volgorde waarin de informatie van
                                 een goedgeschreven tekst staat.

Er zijn twee manieren:
- driedeling: inleiding, kern, slot
- tweedeling: inleiding, kern

Teksten die uit twee delen
bestaan, komen veel voor.

1. waar
2. niet waar

Theorie (tekstopbouw)

Inleiding: 
Is meestal kort. Informatie waaruit je het onderwerp kunt afleiden. Het onderwerp wordt geïntroduceerd.

Kern: 

Informatie over het onderwerp. Verschillende kanten van het onderwerp worden besproken. De informatie is 'nieuw'.

Slot

Bezit vaak een samenvatting of een conclusie. Er staat GEEN nieuwe informatie in.

Welk deel van de tekst bevat meestal de meeste alinea's?

1. de inleiding
2. de kern
3. het slot

In welk deel van de tekst staat GEEN nieuwe informatie?

1. de inleiding
2. de kern
3. het slot

In de laatste alinea staat nog nieuwe informatie. De tekst heeft dus....

1. een tweedeling
2. een driedeling

Hoe weet je of een tekst een tweedeling of een driedeling heeft?

Opbouw van een alinea

Een alinea heeft ook een duidelijke opbouw. 

- Kernzin

De zin met de belangrijkste informatie van de alinea.

- Toelichting

De rest van de alinea. Meestal staat hier een uitleg of een voorbeeld. 

Opbouw alinea

Kernzin

toelichting/ uitleg

Spanning kan verschillende oorzaken hebben.

Oorzaken worden genoemd.

Opbouw van een alinea

Wat is de kernzin in de volgende alinea?
De angst voor spinnen heet ook wel spinfobie. Het is een vrees die bij heel veel mensen voorkomt, maar die we eigenlijk nooit behandelen. De meeste mensen vinden dat niet nodig; ze hebben er immers niet veel last van.

1. Zin 1
2. Zin 2
3. Zin 3

Uit welke twee delen is een goed geschreven alinea opgebouwd?