8.3 celdifferentiatie en bloedstolling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + Binas pakken

Ga in deze Lesson-Up

Doelstellingen

8.1 Je kunt uitleggen wat homeostase is, en met voorbeelden uitleggen, waarom homeostase belangrijk is voor een organisme/cel/enzymwerking

8.2 Je kunt uitleggen welke rol het bloedvatstelsel vervult in het lichaam, en hoe het samenwerkt met andere orgaanstelsels. Je kunt dit toepassen met bijvoorbeeld sport als voorbeeld.

8.3 Je kunt uitleggen welke bijdrage de verschillende componenten van bloed leveren aan de functies van het bloedvatstelsel.

 

Terugblik!

Naomi is gek op avocado's. Deze vruchten bevatten o.a. kalium en onverzadigde vetten. Kalium hebben een gunstig effect op de bloeddruk. De bloeddruk is de druk die bloed uitoefent op de binnenkant van een bloedvat. Onverzadigde vetten beïnvloeden de wanden van de bloedvaten en kalium-ionen bevorderen de uitscheiding van natrium-ionen door de nieren. Na het eten van voedingsmiddelen met veel natrium-ionen stijgt de bloeddruk. Doordat vervolgens vaatverwijding optreedt zal de bloedruk weer dalen. Leg uit hoe een verhoogde inname van natrium-ionen eerst leidt tot een hogere bloeddruk en verklaar daarna hoe vaatverwijding de bloeddruk laat dalen (T2, 3p)

Doel

Je kunt uitleggen waar in het lichaam verschillende bloedcellen gemaakt worden

Wat voor verschillende type bloedcellen zijn er, en wat is hun functie? (R)

Rood beenmerg

BINAS 84 I

Stamcellen kunnen delen

cel differentiatie: specialiseren

Rode bloedcel leeft max 4 mnd 

Welk type bloedcellen ontstaan in de lymfeknopen en milt (thyme)? (binas) (T1)

Leg aan de hand van tabel 84I uit dat het gebruik van EPO prestatie bevorderend is voor topsporters (T2)

DOEL

Je kunt in verschillende contexten uitleggen hoe bloedstelling werkt, hoe het beinvloed kan worden en welke effecten (verkeerde) bloedstolling kan hebben.

Uitwendige bloeding

Inwendige bloeding

Welk vast bestanddeel in het bloed zorgt voor de bloedstolling

1. Rode bloedcellen
2. Witte bloedcellen
3. Bloedplaatjes
4. Bloedplasma

0

Bloedstolling

Stap 1. De vaatvernauwing begint doordat er uit beschadigde cellen signaalstoffen vrijkomen, die maken dat langsstromende bloedplaatjes aan de beschadigde bloedvatwand blijven plakken. 

Uit deze bloedplaatjes komen stoffen vrij, die ervoor zorgen dat de vaatwand nog meer vernauwt.

Bloedstolling

Stap 2. De stoffen uit de bloedplaatjes zelf zorgen er ook voor dat nog meer bloedplaatjes blijven plakken en samenklonteren. Hierdoor vormt zich een soort propje dat de wond voorlopig afdicht.

Bloedstolling

Stap 3. Een tiental stollingsfactoren (bloedeiwitten in bloedplasma) worden achter elkaar geactiveerd. 

Het uiteindelijke resultaat is dat het bloedeiwit fibrinogeen omgezet wordt in een draderig, onoplosbaar eiwit. Dit eiwit heeft fibrine. De fibrinedraden vormen een soort vangnet, waarin bloedcellen blijven steken. 

Er ontstaat een korstje (bij een huidwond). Korstjes zijn rood door de gevangen rode bloedcellen.

Binas tabel 84O

www.bioplek.org

Bloedpropjes / trombose

Mogelijke oorzaken:
1. De wand van een bloedvat is aangetast, bijvoorbeeld door een operatie of bij aderverkalking, dan kan makkelijk een stolsel ontstaan aan de vaatwand.

2. Het bloed langzamer stroomt door lang stilzitten of liggen bijvoorbeeld na een operatie of bij ziekte, is de kans groter dat er een stolsel ontstaat.

3. De samenstelling van bloed verandert, door bijvoorbeeld zwangerschap of ziekte, dan kan eerder een stolsel ontstaan.

Bloedpropjes / trombose

Kunnen vast lopen in bv:

• Longen (Longembolie)
  
• Hart (Hartinfarct)
  
• Hersenen (Beroerte/Herseninfarct)

Wat is de reden dat het vastlopen van een bloedpropje zorgt voor problemen?

HUISWERK

Maken vragen LessonUp 8.3 huiswerkvragen

Maak een samenvatting van 8.3

(weet je hoe je een goede samenvatting maakt?)