3.3 kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Kruisingsschema maken

Herhalen

Wat is genotype?

Julia heeft lang in de zon gelegen en daarom is zij nu bruin. Wat is er veranderd?

Bij een intermediaire kruising is er geen dominant allel voor een eigenschap.

1. waar
2. niet waar

Bij een intermediaire kruising zijn er drie allelen voor een eigenschap.

1. waar
2. niet waar

Klopt de volgende uitspraak? Leg uit..
In je maagcel staat het gen voor je oorlel 'aan'.

Het gen van je oogkleur is Aa. Is dit gen homozygoot of heterozygoot?

Leerdoelen

3.3.1 Je kunt een kruisingsschema opstellen.

3.3.2 Je kunt bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen afleiden.

Kruisingsschema

Stap 1

• Welke eigenschap is dominant? (A)
• Welke eigenschap is recessief? (a)
• Wat is het fenotype en genotype ouders?
• Hebben ouders homozygote of heterozygote allelen?
• We gebruiken het voorbeeld op blz 112

Labradors

Bij labradors is het gen voor een zwarte vacht (A) dominant over het gen voor een gele (blonde) vacht (a).

Een zwartharig vrouwtje (homozygoot) paart met een geelharig mannetje.

Wat weten we?

• Moeder: AA
• Vader : aa
• P: AA x aa
• F1: ?

Stap 2

• Maak een schema
• Vul de genotypen van de ouders in

	A	A
a
a

Stap 3

• Vul het schema verder in
• maak de combinaties

	A	A
a	A a	A a
a	A a	A a

Stap 4

• Bekijk welke genotype de nakomelingen F1 kunnen hebben

	A	A
a	A a	A a
a	A a	A a

Verhoudingen

• Uit een kruisingsschema kan je een verhouding aflezen hoe vaak iets voor komt
• F1: 100% heterozygoot Aa

	A	A
a	A a	A a
a	A a	A a

Voorbeeld:

P:          Aa x Aa

vpc:       A of a

F1: ?

	A	a
A
a

P: Aa x Aa

                F1:        AA  :  Aa  :  aa

genotype:          1    :   2    :   1

fenotype:            3              :  1 

                           zwart          :  geel 

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

De genotype die ontstaan zijn:

1x AA, 2x Aa en 1x aa

Verhouding 1:2:1

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Wat betekenen de symbolen P en F1 in een kruisingsschema?

1. P is de vader en F1 is de moeder
2. P zijn de kinderen en F1 zijn de ouders
3. P zijn de ouders en F1 zijn de kinderen

Kijk goed naar deze kruising

	A	a
a	Aa	aa
a	Aa	aa

Als P: Aa x aa, wat zijn de verhoudingen van de fenotypen?

1. 1:2:1
2. 1:2
3. 3:1
4. 2:2 --> 1:1

Twee planten met gele tomaten worden met elkaar gekruist.
Hoe groot is de kans op nakomelingen met rode tomaten?
Rood is dominant
Pak papier

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

P: geel x geel

Rood = dominant = A

Geel   = recessief  = a 

Dus:

P:              aa x aa

vpc:          a       a      

F1:           100% aa

	a	a
a	aa	aa
a	aa	aa

Aan de slag:

• Maak de opdrachten van basisstof 3.3.
• Klaar? Lees basisstof 3.4 alvast door.