4.1 Het ontstaan van steden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

schooltv.nl

De Moriaan

De Moriaan is één van de oudste bakstenen huizen van Nederland. Tegenwoordig is het een informatiepunt voor toeristen. Bijna 800 jaar staat dit gebouw aan de markt van Den Bosch.

De stadsput

Dit is de oude stadsput, die werd gebruikt voor drinkwater. Het is niet de originele put, maar het staat wel op de plek waar op het schilderij de waterput staat. Het was absoluut verboden er afval in te dumpen of het als toilet te gebruiken. Daar stonden strenge straffen op.

Markt

Nog steeds is er elke week markt in Den Bosch. Net als rond 1500 bepaalt het stadsbestuur welke koopman waar mag staan. Zo weten mensen precies waar ze welke producten kunnen halen. Al meer dan 500 jaar gaat het op deze manier.

Textiel

Op het schilderij zie je Sint-Franciscus, een heilige, die lakens uitdeelt aan de armen. Nog steeds wordt er veel textiel (stof) op de markt verkocht. Textiel wordt tegenwoordig onder andere gemaakt van wol, katoen of polyester.

Er wordt een betere ploeg uitgevonden. De grond kan daarmee luchtig worden gemaakt. 

Bemesting wordt op het land gebracht. De grond wordt daardoor vruchtbaar.

De oogst wordt groter. Er ontstaat een voedseloverschot.

De bevolking groeit. 

Mensen worden handelaar of ambachtslieden.

Op de markt worden voedseloverschotten verkocht.

Steeds meer ambachtslieden en handelaren gaan bij elkaar wonen. Er ontstaat een stad. 

Hoe zijn steden ontstaan?

1. Knip de plaatjes uit.
2. Leg de plaatjes in de goede volgorde van oorzaak en gevolg
3. Klaar? → Maak opdracht 1 t/m 5 in je leerwerkboek op blz. 120-121.

Hoe zijn steden ontstaan?

Middeleeuwse stad

Hoe werden steden bestuurd?

De inwoners van een stad heetten burgers. De hoogste bestuurder van de stad heette de schout. Tegenwoordig noemen we zo iemand een burgemeester. 

Om veilig te zijn werd er om de stad een stadsmuur gebouwd. Dit geld werd bij elkaar verzameld doordat de inwoners belasting moesten bestalen. Wanneer de edelman het goed vond kreeg de stad stadsrechten. Dit betekende dat de stad eigen regels mocht bedenken, bijvoorbeeld hoe mensen worden gestraft wanneer ze de regels overtreden.

Hoe werd gewest Holland belangrijk?

Het grondgebied van de Nederlanden was rond 1300 een stuk groter.

De verschillende provincies heetten:

• gewesten
  

Wat deden edelen met het geld dat ze van de burgers inden?

• kastelen bouwen
  
• ridders betalen
  

Floris V was een rijke edelman in het gewest:

• Holland
  

Waarom werd Floris V door edelen vermoord?

• Ze waren bang dat hij teveel macht zou krijgen.
  

De Nederlanden (1400)

Blz. 126

Steden van toen en steden van nu:

Overeenkomst	Verschil
.

Vraag en aanbod bepalen wat er op de markt te koop is.

Producten worden vooral door ambachtslieden gemaakt.

Handelaren maken winst door producten te kopen en weer te verkopen.

Bestuurders van een stad worden betaald door het belastinggeld van de burgers.

Werktijd

• Maak opdracht 6 t/m 11 

• Lees de leerstof op blz. 122-123
• Gebruik de Kleine Bosatlas

• Herhaling of begrippen leren (Quizlet)
• Maak de quiz over de Middeleeuwen

schooltv.nl

schooltv.nl