H4.1 het ontstaan van steden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

van stad naar megastad 

het ontstaan van steden

LEERDOELEN

• kun je uitleggen hoe in Europa rond het jaar 1000 weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond;​

​

• kun je uitleggen hoe ambachten ontstonden en hoe de handel belangrijk werd;​
  

​

• weet je hoe steden stadsrechten kregen en kun je uitleggen hoe de steden werden bestuurd;​
  

​

• weet je dat Floris V van Holland een belangrijk gewest maakte.

wat weet je van de middeleeuwen?

stad en platteland 

Tijd van monniken en ridders (500 n Chr. - 1000 n Chr.) 

De meeste mensen woonden op het platteland 

Tijd van Steden en staten (1000 n Chr. - 1500 n Chr.)
steeds meer mensen gingen in steden wonen. Er ontstond een landbouwstedelijke samenleving. 

stad en platteland 

Rond jaar 1000 kwam er een betere ploeg waardoor er veel meer voedsel kon worden geproduceerd. 

Mensen leefden langer en kregen meer kinderen. De bevolking verdubbelde tussen 1000-1300. 

De oogst die over was werd verkocht op de markt. 

stad en platteland 

Op de markt komt vraag en aanbod samen. 

aanbod is alles wat iemand wil verkopen. 

vraag is alles wat mensen willen kopen. 

Steeds meer mensen gingen bij de markt wonen. Zo groeiden sommige marktplaatsen uit tot steden.  

Zo is de landbouwstedelijke samenleving ontstaan. 

Wat is een andere naam voor het tijdvak steden en straten?

1. middeleeuwen
2. prehistorie
3. oudheid
4. moderne tijd

Wat voor soort samenleving was er in de middeleeuwen?

1. landbouwsamenleving
2. landbouwstedelijke samenleving

Door welke uitvinding zijn steden ontstaan?

de eerste stadsbewoners 

In de eerste steden woonden vooral ambachtslieden en handelaren.

 

Ambachtslieden zijn mensen die met hun handen of gereedschap iets kunnen maken. Zoals een bakker, meubelmaker, sieraden of kleding maken etc.

Handelaren kochten producten om die vervolgens weer te verkopen.

de eerste stadsbewoners 

De meeste steden ontstonden 

langs het water. 

Zo kon je makkelijker reizen. 

De wegen waren nog erg slecht. 

Groningen 1575

Welk begrip past bij een bakker?

1. ambachtslieden
2. handelaren

Waarom ontstonden de meesten steden in de buurt van een rivier?

Wat is een edelman ook alweer? (zie H3.1)

stadsrechten en stadsbestuur

Burgers zijn de inwoners van de stad. 

Alle burgers samen noem je de burgerij. 

De schout en schepenen bestuurden de stad. 

De schout was de belangrijkste bestuurder van de stad en het hoofd van de stadspolitie. 
Samen met de schepenen bestuurde hij de stad. 

stadsrechten en stadsbestuur

Steden wilden ook bescherming. 

Een  graaf of hertog kon een stad op zijn land stadsrechten geven. 

Een stad kreeg dan toestemming om stadsmuren te bouwen en een eigen bestuur te hebben. Ook mocht een stad zelf inwoners straffen. 

stadsrechten en stadsbestuur

 Een stad moest de edelman belasting betalen in ruil voor stadsrechten. 

Met dat geld kon een edelman een kasteel laten bouwen en ridders betalen. 

Edelen werkten voor de koning en zij mochten een deel van het land besturen. Zoals een graaf of hertog.

Wie bepaalde of een stad stadsrechten kreeg?

1. een schout
2. schepenen
3. hertog of graaf
4. de burgemeester

Wat mocht een stad doen als ze stadsrechten hadden gekregen?

het gewest Holland

Nederland bestond rond de 13e eeuw (1200-1300) uit gewesten (provincies).  

Gewesten werden bestuurd door edelen. 

graaf Floris V

Graaf Floris V was graaf van het gewest Holland. Hij was heel populair en had van Holland een rijk en machtig gewest gemaakt.

 

Hij liet de ridderzaal in Den Haag bouwen om zijn rijkdom te tonen. 

graaf Floris V 

Andere edelen waren bang dat Floris V teveel 

macht zou krijgen. 

Ze sloten hem op in het Muiderslot. 

Boeren en burgers probeerden hem te 

bevrijden, maar hij is toen vermoord 

door jaloerse edelen. 

Leg uit hoe een edelman geld kon verdienen aan steden.

www.hetklokhuis.nl