KLAS 1: H4. VAN STAD NAAR MEGASTAD GT

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4. VAN STAD NAAR MEGASTAD

Inhoud

4.1 Het ontstaan van steden

4.2 De macht van koningen

4.3 Steden in de wereld

4.4 Steden in Nederland

Overhoring 4.1 + 4.2

4.1 Het ontstaan van steden

Aanbod

Ambachtslieden

Burger

Burgerij

Gewest

Handelaar

Markt

Schepenen

Schout

Stadsrechten

Tijd van steden en staten (1000-1500)

Vraag

Leerdoelen

Aan het einde van deze paragraaf:
 

• Kun je uitleggen hoe in Europa rond het jaar 1000 weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond
   
• Kun je uitleggen hoe ambachten ontstonden en hoe de handel belangrijk werd
   
• Weet je hoe steden stadsrechten kregen en kun je uitleggen hoe de steden worden bestuurd
   
• Weet je dat Floris V van Holland een belangrijk gewest maakte

Waaraan herken je een stad?
(Wat is een stad?)

Wat weet je over het leven
in de middeleeuwen?

Rond het jaar 1000 ontstond in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving.

Voedseloverschotten van de boeren werden verkocht op een markt waar vraag en aanbod samenkwamen.

Zo groeiden in de tijd van steden en staten (1000-1500) marktplaatsen uit tot steden.

Hoe ontstonden voedseloverschotten bij de boeren?

1. Mensen aten minder
2. Er waren steeds minder mensen om te voeden
3. De ploeg werd uitgevonden
4. Het regende meer

Omdat er genoeg voedsel was, hoefde niet iedereen als boer te werken.  

Er kwamen ambachtslieden die allerlei spullen maakten.

Die spullen werden gekocht en verkocht door handelaren.

Ambachtslieden en handelaren waren de eerste stadsbewoners.

Veel steden ontstonden langs het water, omdat je zo makkelijker kon reizen.

De wegen waren nog érg slecht.

Toen steden belangrijker en machtiger werden, mochten ze een eigen stadsbestuur en eigen stadsrechten hebben.

De inwoners van een stad heetten burgers die samen de burgerij vormen. 

Het stadsbestuur bestond uit een schout (burgemeester) en schepenen (bestuurders).

Stadsrechten:

• Eigen bestuur
• Stadsmuur
• Zelf inwoners straffen

Stadsrechten fijn voor de mensen in de stad

• Veilig

Stadsrechten fijn voor de edelman (de baas van het land):

• Brengt geld op

Floris V rijke, populaire edelman. Té populair...

Hij werd gedood door andere edelen. Hij zou te machtig worden..

Nu: film Klokhuis

Floris V (15 min.)

Van welke gebieden was Floris V
de baas?

1. Zeeland en Holland
2. Brabant en Holland
3. Zeeland en Utrecht
4. Brabant en Utrecht

Wat heb je onthouden van
het filmpje over Floris V?

Floris V was rond 1300 een belangrijke edelman. In die tijd was het gebied van Nederland, België, Luxemburg verdeeld in gewesten. Floris V maakte van Holland een belangrijk gewest.

Floris V liet het Muiderslot bouwen. Hij verdiende veel geld door tol te vragen (schepen). Handig in zijn oorlogen..

Wat heb je onthouden
van de les?

Maken van de opdrachten van cursus 4.1. 

Klaar? 

Dan klik je door naar de volgende pagina's.

De Macht van de Koningen

4.2

Blz. 140 in je werkboek

4.2 De macht van koningen

Centralisatie

Inspraak

Kruistocht

Middeleeuwen

Staatsvorming

Leerdoelen

Aan het einde van deze paragraaf:
 

• Weet je hoe koningen hun staten meer als eenheid gingen besturen en vanuit één plek
   
• Begrijp je waarom burgers in steden meer inspraak wilden
   
• Begrijp je hoe machtig de kerk was in de samenleving
   
• Weet je wat de kruistochten zijn en kun je uitleggen waarom deze plaatsvonden

Lezen leerstof 

Lees het stukje:

• blz. 140 'De macht op een plek'

• Klaar met lezen? Dan ga je de volgende pagina's even doorlezen

Dilemma.. Wat nu?!
 

Edelen, zoals Floris V, krijgen steeds meer macht en worden steeds rijker.

• Geld door steden in hun gebieden
• Hebben eigen ridders
• Soms populair in hun eigen gebied

Koningen zijn boos. Willen zelf de macht houden. 

Dit is in heel Europa, zoals in  Engeland en Frankrijk.

Hoe konden koningen in Europa toch weer veel macht krijgen?

1. Steden moesten belasting betalen
2. Boeren moesten hun oogst inleveren
3. De kerk ging voor de koning geld sparen
4. Ze hadden veel goud

Hoe zouden koningen hun macht kunnen behouden?

Zelfstandig werken

Heb je de eerste leerstoffen en pagina's in deze LessonUp gelezen?

Dan moet je nu vraag 1 t/m 3 maken in je werkboek!

Ben je klaar met deze vragen --> dan ga je verder in deze LessonUp

Lezen leerstof 

Lees het stukje:

• blz. 128 'Burgers willen inspraak'

• Klaar met lezen? Dan ga je de volgende pagina's even doorlezen

De koningen van Engeland en Frankrijk gaan hun land steeds meer als één staat (land) besturen. Dat heet staatsvorming.

Ook gingen ze hun land besturen vanuit één plek. Dat heet centralisatie.

De burgers van de steden wilden graag inspraak. Ze betaalden belasting en vonden dat ze dit er ook voor terug mochten krijgen. Uiteindelijk mocht dit.

Kleine kanttekening...

Alleen de burgers betaalden belasting. De adel en de geestelijken hoefde dit (héél erg lang) niet. 

Zelfstandig werken

Heb je de eerste leerstoffen en pagina's in deze LessonUp gelezen?

Dan moet je nu vraag 4 en 5 maken in je werkboek!

Ben je klaar met deze vragen --> dan ga je verder in deze LessonUp

Lezen

• blz.  129 'Burgers willen inspraak' 

Klaar met lezen?

Ga verder met de volgende pagina's in deze LessonUp

Zelfstandig werken

• Heb je de leerstof 'burgers willen inspraak' gelezen?

• Dan moet je nu opdracht 4 en 5 maken
• Klaar? Dan  verder

klikken naar de 

volgende pagina

Lezen

• Lees de blauwe leerstof 'de macht van de kerk'

• Klaar? Dan klik je verder! 

NU: filmpje over kruistochten (2:11)

In de middeleeuwen was de kerk heel machtig. Als je geloofde, kwam je in de hemel. Anders in de hel.

Kerken verdienden veel geld. Hiervan bouwden ze vele kerken en kathedralen.

Ook koningen vonden het christendom érg belangrijk. 

• Wordt beter geluisterd
• Macht van god gekregen
• Eenheid 

Deed je iets wat niet kon? Brandstapel! 

Waarom luisterden de mensen in de Middeleeuwen zo goed naar "de kerk"?

Welk geloof hadden de mensen die meegingen met de kruistochten?

1. Christen
2. Islamitisch

Wat hoort bij welk geloof?

Christendom

Islam

Jodendom

monotheïstisch

 Kruistocht

Moskee

Oudste geloof

Ontstaan in oudheid

Jezus belangrijkste profeet

Ontsaan in middeleeuwen

Wat heb je onthouden
van de les?

Maken van alle opdrachten van cursus 4.2