3A 6.1 Organismen en hun omgeving les 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startopdracht - Zelfstandig stil

Maak de opdrachten voorkennis 

'Wat weet je al over ecologie?', op je chromebook. (zie boek mavo)

Boek blz. 68

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je chromebook, boek, schrift + pen

Ecologie

• 6.1 Organismen en hun omgeving les 2
• 6.2 Voedselrelaties / kringlopen
• 6.3 samenleven
• 6.4 Natuurbeheer
• 6.5 Mens en milieu
• 6.6 Duurzaamheid
• 6.7 Energiestromen ecosysteem
• 6.8 Voedselproductie

Programma

• Start thema 6 Ecologie en duurzaamheid
• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 6.1 --> Organismen en hun omgeving deel 2 
• Opdracht piramiden
• Afsluiting 

Leerdoelen

• Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.
• Je kunt de niveaus van ecologie beschrijven.
• Je kunt in een ecosysteem voedselrelaties aangeven.

Na het paren vouwt het vrouwtje van de girafkever het ei een blad. Wanneer de larve uit het ei komt, voedt deze zich met het blad. Daarna voeden ze zich met de wortels van dezelfde plant. De larven zijn een prooi voor vogels die de larven uit de grond pikken.
--> Maak een voedselketen aan de hand van deze beschrijving.

Piramides

Organismen in een voedselketen vormen samen een ecologische piramide.

Twee soorten:

• Piramide van aantallen
  
• Piramide van biomassa
  

Biomassa is het totale gewicht van

alle energierijke stoffen (koolhydraten, eiwitten, vetten) in een organisme.  

Piramide van aantallen

Een piramide van aantallen geeft 

aan hoeveel individuen van een 

soort er in een voedselketen zijn.

Dit is niet altijd een piramide vorm!

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

Biomassa = totale hoeveelheid energierijke stoffen in een organisme.

Piramide van biomassa = biomassa per schakel van de voedselketen.

Altijd een piramidevorm!

Verlies van energie

Met iedere schakel in de voedselketen gaat er energie verloren:

1. Door verbranding van de energierijke stoffen

2. Door afval --> de onverteerbare stoffen, de afvalstoffen. 

Piramide van biomassa

Alleen BOUWSTOFFEN worden meegenomen naar de volgende schakel. 

Een piramide van biomassa heeft altijd de vorm van een piramide.

Piramiden van dezelfde voedselketen

Gif

• Giftige stoffen zoals zware metalen (kwik, lood ect.) komen in plantencellen terecht. 
• De plant kan ze niet gebruiken of kwijtraken --> worden doorgegeven in de voedselketen --> opeenhoping van giftige stoffen = accumulatie. 

Dieren: slaan gif op in vetweefsel

Accumulatie: Ophoping

Opdracht 1

In een landschap staan ongeveer 10.000 plantjes. Ongeveer 200 rupsen eten van deze plantjes. Van de rupsen leven ongeveer 20 zangvogels. Deze zangvogels zijn weer het voedsel van 2 roofvogels.

Teken met deze gegevens een piramide van aantallen.

Opdracht 2 piramide van biomassa

In een gebied in de duinen leven 155.000 duindoornplanten. Deze planten hebben besjes. De gemiddelde biomassa van deze plant is 

0,4 kg. De besjes worden door 22.000 konijnen gegeten. Elk konijn heeft een gemiddelde biomassa van 1,2 kg. Deze konijnen worden door 4.000 hermerlijnen gegeten. De hermerlijnen hebben een gemiddelde biomassa van 0,8 kg. De hermerlijnen worden door 950 buizerds gegeten en deze hebben een gemiddelde biomassa van 3 kg.

Maak met deze gegevens een piramide van biomassa. 

Opdracht 2 antwoord

• 155.000 duindoornplanten, gemiddelde biomassa = 0,4 kg. 0,4 x 155.000 = 62000 kg
• 22.000 konijnen, gemiddelde biomassa = 1,2 kg. 1,2 x 22000 = 26.400 Kg
• 4.000 hermelijnen, gemiddelde biomassa = 0,8 kg. 0,8 x 4000 x = 3.200 Kg
• 950 buizerds, gemiddelde biomassa = 3 kg. 3 x 950 = 2.850

Piramide van biomassa 

Piramide van aantallen

Piramiden van dezelfde voedselketen

Huiswerk

Lezen 6.1

Maken opdracht 8 t/m 11

Herhalen en/of extra oefenen

Verschillende oefeningen

Uitlegvideo's  (havo)

Effectief leren video's 

Klaar: puzzel laten maken

30 seconds

1. duo's

2. een legt een begrip uit zonder het woord te gebruiken in paragraaf 6.1

3. ander raadt het woord

Bijzonder ecosysteem

Het waddengebied is een heel bijzonder natuurgebied waar heel veel zeldzame planten en dieren leven. Wat maakt deze plek zo uniek? 

Schrijf de factoren op hoe dit komt, schrijf er ook achter of dit biotisch of abiotisch is. 

Bijzonder ecosysteem

Een anders bijzonder ecosysteem zijn de Oostvaardersplassen, dat in Flevoland ligt. Er is veel discussie over het afschieten of bijvoeden van edelherten en andere grazers. 

Vinden jullie dat deze gevoed moeten worden, of juist moeten worden afgeschoten? 

68% afname 

van

zoogdieren, vogels, vissen, amfibieën en reptielen sinds 1970

Gewervelde dieren sterven 

100 keer sneller 

uit dan het gemiddelde van de afgelopen 

2 miljoen jaar

Planten hebben huidmondjes.
Wat is de functie van een huidmondje?

1. Water opnemen
2. Het maken van voedingsstoffen
3. Zorgen dat een boom groen blijft
4. Het uitwisselen van gassen

Welk gas gaat via het huidmondje naar buiten bij fotosynthese?

1. Koolzuur
2. Zuurstof
3. Koolstofdioxide (CO2)
4. Glucose

Wat is een voedselketen?
Een schema...

1. ...waarin wordt weergegeven wat gezonde voeding is
2. ...waarin aangeschakeld goede voeding wordt getoond
3. ...waarin wordt weergegeven hoe eten wordt verteerd
4. ...waarin elke volgende schakel de vorige als voedselbron heeft

De pijl in een voedselketen/-web betekent.......

1. "heeft gegeten"
2. "gaat eten"
3. "eet"
4. "wordt gegeten door"

Een voedselketen begint altijd met een

1. Consument
2. Reducent
3. Producent

Een voedselketen eindigt altijd met een consument

1. juist
2. onjuist