8.1 + 8.2 dl1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.1 Opbouw en afbraak van stoffen in ecosystemen.

Hoofdstuk 8

8.1 Populatiedynamiek in ecosystemen

8.2 Energie in ecosystemen

8.3 Kringlopen in ecosystemen (lastig!)

8.4 Veranderende ecosystemen

Deze les:

- 8.1 Opbouw en afbraak van stoffen in ecosystemen

- 8.2 dl1 Energie in ecosystemen

- Opdracht Energiestromingsdiagram

- Inzage beoordeling PO Gedrag

- Maken opdrachten 8.1 + 8.2 dl1

Leerdoelen

- Je legt uit hoe stoffen zoals koolstof en stikstof via kringlopen door een ecosysteem gaan.

- Je legt uit hoe energiestromen in een ecosysteem verlopen.

- Je beschrijft factoren die invloed hebben op de afbraak van organische stoffen.

Ecologie

• De studie van de relaties tussen organismen en tussen organismen en hun milieu.
  
• Ecologie onderzoekt de verspreiding van organismen.
  
• Ecologie onderzoekt waardoor organismen in grote of kleine aantallen voorkomen.

Biodiversiteit

• Het aantal soorten, en de relaties tussen die soorten en de genetische verscheidenheid in een bepaald gebied.

Oorzaken afname
Biodiversiteit?

Organisatieniveau

• Individu = een enkel organisme.
  
  
• Populatie = groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied.

Organisatieniveau

• Levensgemeenschap = alle populaties die in een ecosysteem leven.
  
• Ecosysteem = Een gebied met alle niet-levende natuur en alle organismen in dat gebied.

Abiotische & Biotische factoren

De eekhoorn ondervindt veel invloeden, hoeveel abiotische invloeden tel je?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Als je eet, krijg je .... binnen.

1. Organische stoffen
2. Anorganische stoffen
3. Zowel anorganische als organische stoffen

organisch <-> anorganisch

Wie maken er organische stoffen uit anorganische stoffen?

1. de consumenten
2. de producenten
3. de reducenten
4. zowel de reducenten als de producenten

Zuurstof, fosfaat, water, koolstofdioxide en nitraat zijn..

1. anorganische stoffen
2. organische stoffen

Welk(e) element(en) bevatten alle organische stoffen?

1. C
2. C en H
3. C, H en O
4. C en O

Sleep ieder tekstblok naar één van de plekken in dezelfde kleur

Autotroof

Heterotroof

Consument

Producent

Energie uit zonlicht

Energie uit andere organismen

Ecologie

• Producenten = Organismen die eigen organische stoffen opbouwen uit anorganische stoffen.
• Consumenten = organismen die zich voeden met andere organismen.

Consumenten

• Herbivoor (Planteneter) = dier dat alleen planten eet.
  
• Omnivoor (Alleseter) = dier dat zowel vlees als planten eet.
• Carnivoor (Vleeseter) = dier dat alleen vlees eet.
  

Het gebit verraad de rol van een organisme in een ecosysteem

Detrivoren

• Detrivoren = Consumenten die detritus (dood organisch materiaal) zoals dode organismen opeten. Ze breken dit verder af tot fijner dood organisch materiaal.
  

Reducenten

Reducenten = micro-organismen (bacteriën, lagere schimmels) die de door detrivoren verteerde organische stof verder afbreken en omzetten in anorganische stoffen. Bijv. koolstofdioxide, water en anorganische voedingszouten.

MINERALISATIE

Heterotroof/Autotroof

• Heterotrofe reducenten die aan dissimilatie doen met zuurstof (aeroob) halen veel meer energie uit organisch stoffen dan zonder zuurstof (anaeroob) 
  
• Chemo-autotrofe bacteriën halen hun energie uit chemische reacties en maken daarbij organische stoffen => producenten.

Een voedselketen loopt altijd volgens een vaste opbouw: 

  Producenten 

Reducenten

Consumenten 1e orde (herbivoor)

Consumenten 2e orde (carnivoor)

Voedselkringloop

Welke groep hoort bij nummer 1?

1. Reducenten
2. Afvaleters
3. Producenten
4. Consumenten

Welke rol spelen consumenten in een voedselkringloop?

1. Nemen mineralen op en maken organische stoffen
2. Zetten organische stoffen om in andere organische stoffen
3. Breken organische stoffen af tot mineralen
4. Nemen organische stoffen op en maken anorganische stoffen

Doel 8.2 dl1

• Je beschrijft de voedselketens in een voedselweb.
  
• Je tekent en interpreteert voedselpiramides in een ecosysteem

Voedselketens

Voedselketen = een reeks van organismen die begint bij producenten en waarbij de een voedsel is voor de ander.

Voedsel                             web

Energiestroom

• Energiestroom = stroom van energie door de verschillende trofische niveaus in een ecosysteem
• in een voedselweb geven de pijlen de energiestroom aan
  
• Groene pijlen = stroom van stoffen
  
• Rode pijlen = stroom van energie
  

Piramide van aantallen - 1

Aantallen: Hoeveelheid individuen zijn er aanwezig in een schakel van een voedselketen

Piramide van aantallen - 2

De vorm hoeft niet altijd een piramide te zijn.

Piramide van biomassa

Biomassa: alle organische stof in één schakel van een voedselketen, drooggewicht in g/m2 (Koolhydraten, eiwitten, vetten, mineralen)

Piramide van productiviteit

Piramide van biomassa is een momentopname. Na de oogst zal de biomassa van de producenten klein zijn. Jaargemiddelde: piramide van productiviteit.

Opdracht Energiestroom

- Maak in tweetallen een energiestromingsdiagram. 

Opdrachten

- Maken 8.1 opdr. 3 t/m 18 (nectar digitaal, route B)

- Maken 8.2 opdr. 22 + 24 t/m 26 (nectar digitaal, route B)

= Huiswerk

Inzage beoordeling PO Gedrag