4. Manierisme & Barok

• Tekenen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Maniërisme & Barok

Cimon en Pero: Peter Paul Rubens, ca. 1635

Maniërisme 1530-1600

Maniërisme 1530-1600

Maniërisme is de overgang van Renaissance naar de Barok

Maniërisme > Maniera = iets op een overdreven manier doen,

Ontstaan in Rome, verspreiding door gravureboeken en pestepidemieën.

Er wordt gebruik gemaakt van de klassieke elementen en van de eigen emotie.

Doel: laten zien hoe goed de techniek beheerst wordt.

De zondeval, Cornelis van Cornelisz, 1592

Maniërisme 1530-1600

Kenmerken van het Maniërisme:

• Ingewikkelde houdingen en constructies
• onrealistische verhoudingen
• bijbelse taferelen en mythologie
• pasteltinten 
• schrille kleurcontrasten
• gebruik van dure materialen

Kaïn en Abel, en het offer van Abraham, Adam van Vianen, 1621

Maniërisme 

Architectuur

Er wordt gebruik gemaakt van de klassieke vormentaal maar het wordt vernieuwend toegepast > levendiger en beweeglijker.

De klassieke elementen worden meer als versiering aangebracht dan als iets functioneels.

Palla del te Mantua, Giulio ROmano, 1526-1534

Maniërisme 

Architectuur

Begrippen:

• Triglief
• Timpaan
• Zuilen
• Consoles

Consoles: krulvormig, gebogen versieringen in de muur onder de zuil

Maniërisme 

Schilderkunst

Afbeeldingen van christelijke en mythische verhalen.

Voorstelling en compositie kloppen vaak niet met de werkelijkheid. > lichamen

Pasteltinten <> Groot licht-donkercontrast

De afbeeldingen worden dramatischer > meer spanning en zeggingskracht

Madonna met de lange hals: Parmagianino, 1534-1540

Maniërisme 

Schilderkunst

Begrippen:

• Compositie
• Pasteltinten
• Kleurcontrasten
• S-bocht
• Licht-Donkercontrast

De kindermoord in Bethlehem, Cornelis Cornelisz. van Haarlem, 1590

Als Herodes, de koning van Judea, hoort dat in Bethlehem een kind is geboren dat koning van de Joden zal worden, besluit hij alle jongetjes onder de twee jaar te laten doden. De schilder heeft de slachting weergegeven als een wilde nachtmerrie. Gruwel volgt op gruwel: links snijdt een soldaat een kind de hals door, daarachter krabt een vrouw een soldaat de ogen uit.

Maniërisme 

Beeldhouwkunst

Verbeelding van Mythische figuren.

Er wordt weer afgewkeen van de klassieke vormgevingsregels > lichamen vaak gerekt of overdreven contrapost houding = Figura Serpentina

Dure materialen als goud en emaille.

Doel: vaak ter versiering of statussymbool om de artistieke kwaliteiten te laten zien.

Peper en Zoutvat voor Frans I: Benvenuto Cellini, 1539-1543

Maniërisme 

Beeldhouwkunst

Begrippen:

• Contrapost
• Figura serpentina
• Emaille

Apollo: Giovanni van Bologna, 1573-1575

Barok 1600-1720