Thema 7 Ecologie en milieu B4 Veranderende ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Thema 7 Ecologie en milieu

B4 Veranderende ecosystemen

Leerdoelen:

- Je kunt enkele ecosystemen beschrijven aan de hand van kenmerkende soorten

- Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven

- Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren

Begrippen voor begrippenlijst staan in Magister.me

Veranderingen in een ecosysteem

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniers zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniers. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus, waardoor de omstandigheden sterk verbeterd zijn. Hierdoor kunnen grotere planten op deze plek groeien, grotere dieren zich hier vestigen en het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de omstandigheden nóg gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen.

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

eerste pioniersplanten

grotere pioniersplanten volgen

grotere planten, dieren

climaxstadium

Successie

Levensgemeenschappen volgen elkaar op. Tot een stabiel ecosysteem ontstaat: climaxecosysteem.

Pioniersecosysteem: eerste organismen die zich vestigen.

Subclimax: ecosysteem in een successiereeks instantgehouden door mensen.

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

veel lichte zaden

weinig, maar grote zaden

Modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid

Evenwicht

• Kantelpunt tussen stabiele evenwichten
• Instabiel evenwicht gemakkelijk verstoord

2 evenwichtssituaties

Konijnen eten grassen en andere planten. Als de planten niet worden gegeten verdringen ze de grassen.

Wat gebeurt er bij een lage dichtheid aan konijnen.

1. Veel gras
2. Weinig gras
3. evenveel
4. Verandert niet

2 evenwichten

Dus bij weinig konijnen weinig gras en bij veel konijnen veel gras. Dit is in beide situaties in evenwicht.
Instabiel bij een epidemie: populatie konijnen neemt sterk af > houtachtige planten groeien en verdringen de grassen >  geen voedsel voor konijnen, want die kunnen de houtachtige planten niet verteren > populatie planten zal niet meer hetzelfde zijn als voor de epidemie.

Bij wat voor ecosysteem horen de volgende kenmerken: eenvoudig voedselweb, kleine biodiversiteit, open kringlopen en productie is groter dan afbraak?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

In welk ecosysteem blijft de biomassa gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

humusarme bodem
(organische stoffen e.d.)

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar verwacht je meer biodiversiteit?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

https:

Wat was je procentuele score?

Geef hieronder het antwoord op de examenvraag

Voor de geïnteresseerde:

Bio-Bits Ecologie

Kwetsbare natuur & Successie en dynamiek in ecosystemen

www.npo.nl

Toets je kennis over ecologie

B1 t/m 4 ging over het deel Ecologie van Thema 7

Op de volgende pagina vind je een oefentoets met 

30 vragen over Ecologie

Verder staan er op www.biologiepagina.nl ook nog examenvragen die je kunt oefenen. Heb je daar vragen over, mail mij dan de vraag...

https: