Grammatica woordsoorten H1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Maandag 3 oktober

Lezen ('5)

Bespr. opdracht 14 t/m 16, blz. 28, 29

Maak opdracht 1 van par. 1.8, online

Klaar? Bekijk het resultaat van de instapopdracht: 

- allemaal groene bolletjes:  kies uit opdracht 3 t/m 7 twee opdrachten op blz. 59 t/m 61 in je boek

- één of meer oranje/rode bolletjes: maak opdracht 3 t/m 7 blz. 59 t/m 61 in je boek

Toets bespreken

Luister goed mee naar de antwoorden.

Vragen over jouw toets? Wacht tot na de bespreking. Ik loop langs.
Noteer onderaan je toetsblad wat je aan de voorbereiding van de toets hebt gedaan.

Noteer in je eigen schrift minimaal één aandachtspunt voor de hoofdstuktoets.

Dinsdag 4 oktober

Lezen ('5)

Bespreken opdracht 3 t/m 7 (extra aandacht voor werkwoorden)

Uitleg werkwoordstijden

M. opdracht 8 t/m 10, blz. 63 en 64

Vul de laatste slide in van deze LessonUp

jullie hebben geleerd over:

- het werkwoordelijk gezegde

- het naamwoordelijk gezegde

nu gaan we leren

hoe we de werkwoorden in dat gezegde kunnen 

benoemen 

redekundig ontleden

taalkundig ontleden

3 verschillende werkwoorden

• zww = zelfstandig werkwoord
• kww = koppelwerkwoord
  
• hww = hulpwerkwoord

Hoe vind je het hoofdwerkwoord? Afpellen / wegstrepen

1. Bepaal hoeveel werkwoorden er in de zin staan.
2. Bepaal wat de PV is, laat die weg en maak een nieuwe zin met de overgebleven werkwoorden (pas ze aan).
3. Doe dit net zolang tot je maar één PV overhoudt. Dat is je hoofdwerkwoord.

Hij zou dat gedaan kunnen hebben.

PV: zou > weglaten (dus hulpww) en nieuwe zin maken

Hij kan dat gedaan hebben.

PV: kan > weglaten (dus hulpww) en nieuwe zin maken

Hij heeft dat gedaan.

PV: heeft > weglaten (dus hulpww)en nieuwe zin maken

Hij deed dat. 

Maar één PV over! Dat is het hoofdwerkwoord: gedaan

Hulpwerkwoord (HWW)

Alle werkwoorden die nu nog over zijn, zijn hulpwerkwoord.

Alle werkwoorden die je 'afpelt' zijn hulpwerkwoorden.

Kenmerken:

• komen dus voor in zinnen met meer dan één werkwoord
• helpen om het gezegde te maken

Zelfstandig Werkwoord (ZWW)

Heeft een heel duidelijke betekenis (het is een doe-woord).

Als een zin meerdere werkwoorden heeft,

staat het ZWW meestal achteraan.

Als een zin meerde werkwoorden heeft, is de persoonsvorm een hulpwerkwoord.

Koppelwerkwoord (KWW)

Zit er geen werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin, dan moet er een kww staan, want: In een zin zit óf een ZWW óf een KWW. (Het is een zijn-woord)

• zijn (iets zijn, niet ergens)
• worden
  
• blijven (iets, niet ergens)
• blijken
• lijken (niet 'lijken op')
• schijnen (zonder licht)

Ezelsbruggetje:

ZWABBELS

Samengevat

1. zoek het belangrijkste werkwoord (afpellen)
2. dat is of een zww of een kww (doe- of zijn-woord)
3. als er meer werkwoorden in  de zin staan, staat dat zww of kww meestal achteraan
4. alle overige werkwoorden in de zin zijn hww

Wat valt je op?

Mevrouw Schulten legt de opdracht uit.

Mevrouw Schulten legde de opdracht uit.

Mevrouw Schulten heeft de opdracht uitgelegd.

Mevrouw Schulten had de opdracht uitgelegd.

Mevrouw Schulten zal de opdracht moeten uitleggen.

Mevrouw Schulten zou de opdracht moeten uitleggen.

Mevrouw Schulten zal de opdracht uitgelegd moeten hebben. 

Mevrouw Schulten zou de opdracht uitgelegd moeten hebben. 

Werkwoordstijden

Een werkwoord kan verschillende 'tijden' hebben. Je gebruikt het ww op verschillende manieren. De manieren hebben een naam: werkwoordstijden

Er zijn acht verschillende werkwoordstijden: 

Werkwoordstijden

OTT: onvoltooid tegenwoordige tijd

         Ik speel gitaar. 

VTT: voltooid tegenwoordige tijd

        Ik heb gitaar gespeeld.

OVT: onvoltooid verleden tijd

        Ik speelde gitaar. 

VVT: voltooid verleden tijd

       Ik had gitaar gespeeld.

Voltooide tijd: hulpwerkwoord (hebben of zijn) + voltooid deelwoord

Werkwoordstijden

OTTT: Onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd

         Ik zal gitaar spelen. 

OVTT: onvoltooid verleden toekomende tijd

        Ik zou gitaar moeten spelen.

VTTT: voltooid tegenwoordig toekomende tijd

        Ik zal gitaar gespeeld moeten hebben.  

VVTT: voltooid verleden toekomende tijd

       Ik zou gitaar gespeeld moeten hebben 

O: vorm van zullen en minimaal één infinitief

V: vorm van zullen, minimaal één infinitief en een voltooid deelwoord

Stappenplan

Stap 1

Staat er een werkwoord in de zin en staat dat in de tegenwoordige tijd?

Ja -> De zin staat in de: onvoltooid tegenwoordige tijd:  

ik dans 

Nee -> De zin staat in de: onvoltooid verleden tijd: 

ik danste

Stappenplan

Stap 2:

Staan er twee werkwoorden in de zin en is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de tegenwoordige tijd?

Ja -> De zin staat in de: voltooid tegenwoordige tijd: 

ik heb gedanst

Nee -> De zin staat in de: voltooid verleden tijd: 

 ik had gedanst

Stappenplan

Stap 3: 

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de tegenwoordige tijd en staat er geen vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja -> De zin staat in de: onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd 

ik zal dansen

Stappenplan

Stap 4: 

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de tegenwoordige tijd en staat het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja
-> de zin staat in de: voltooid tegenwoordig toekomende tijd 

ik zal gedanst hebben

Stappenplan

Stap 5:

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de verleden tijd en staat er geen vorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin ?

Ja
-> de zin staat in de: onvoltooid verleden toekomende tijd 

ik zou dansen

Stappenplan

Stap 6:

Is de persoonsvorm een vorm van het hulpwerkwoord zullen, staat die in de verleden tijd en staat het hulpwerkwoord hebben of zijn in de zin?

Ja
-> de zin staat in de: voltooid verleden toekomende tijd 

ik zou gedanst hebben

Voorbeeld

Heb je het huiswerk al gemaakt?

• Gezegde: heb gemaakt 
  
• Heb + voltooid deelwoord (gemaakt): voltooid (V)
  
• De persoonsvorm (heb) staat in de tegenwoordige tijd: tegenwoordig (T)
  
• Sluit af met een T voor Tijd.
•  VTT: voltooid tegenwoordige tijd
  

Voorbeeld

De pup zou door iedereen schattig gevonden worden.

• Gezegde: zou schattig gevonden worden.
  
• Zou + voltooid deelwoord (gevonden): voltooid (V)
  
• De persoonsvorm (zou) staat in de verleden tijd: verleden (V)
  
• Er staat een vorm van zullen in: toekomende (T)
• Sluit af met een T voor Tijd. (T)
•  VVTT: voltooid verleden toekomende tijd
  

Jelle zou in de herfstvakantie een pup hebben gekregen.

1. ottt
2. vttt
3. ovtt
4. vvtt

Toen het ijzelde hebben we op straat geschaatst.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Ik schrijf een brief.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Het zal zaterdag urenlang sneeuwen.

1. ottt
2. vttt
3. ovtt
4. vvtt

Ik had een brief geschreven.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Erik wordt vandaag met de auto naar school gebracht.

1. ott
2. ovt
3. vtt
4. vvt

Mijn moeder zou ook wel eens kunnen afdrogen.

1. ottt
2. ovtt
3. vttt
4. vvtt

Ik zal zeker een voldoende halen voor de toets.

1. vttt
2. ottt
3. ovtt
4. vvtt

In welke tijd staat deze zin:
Zouden de kinderen bij de gym zijn gevallen?

1. OVT
2. VVT
3. OVTT
4. VVTT

Zou jij dat ook zo hebben gedaan?

1. vttt
2. vvtt
3. ovtt
4. vvt

In hoeverre begrijp je de werkwoordstijden?

😒🙁😐🙂😃

Als je de werkwoordstijden nog niet zo goed begrijpt, wat vind je er lastig aan?

Dinsdag 26 oktober

Lezen ('5)

Bespreken opdrachten grammatica in tweetallen. Vergelijk elkaars antwoorden. Waar jullie niet uitkomen, noteer je een ?

Deze behandelen we klassikaal ('10)

Klaar? Ga aan de slag met opdracht 13 van par. 1.8 (online) en vervolgens opdracht 1 van par. 1.9. ('15)

Klassikale bespreking van de vraagtekens

Toets bespreken

Luister goed mee naar de antwoorden.

Vragen over jouw toets? Wacht tot na de bespreking. Ik loop langs.
Noteer onderaan je toetsblad wat je aan de voorbereiding van de toets hebt gedaan.

Noteer in je eigen schrift minimaal één aandachtspunt voor de hoofdstuktoets