Lezen 2.2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.2 Lezen

Nieuwsbericht

Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Kritisch lezen

Nieuwsbericht

Kenmerken:

- tekstsoort = informatief

- actuele gebeurtenis

- neutraal geformuleerd (geen mening van de schrijver)

- vaak plaatsnaam aan het begin

- onder de kop vaak naam van persbureau of correspondent

Welk tekstdoel hoort er bij de tekstvorm 'Nieuwsbericht'?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Elk krantenartikel is een nieuwsbericht.

1. Juist
2. Onjuist

In de krant staat een tekst met achtergrondinformatie. Wat is de tekstvorm?

In de krant staat een korte tekst over iets wat net gebeurd is. Wat is de tekstvorm?

Nieuwsbericht

Overige tekstvorm

Auto rijdt water in langs snelweg

De tien populairste zangers van Nederland

Zin en onzin van spaaracties

Nederland niet naar WK

Ambtenaar op straat aangevallen

Moet de Paus de regels aanpassen?

Waar vind je de hoofdgedachte in een tekst?

Nieuwsbericht

Een nieuwsbericht heeft vaak een tweedeling:

- Inleiding: samenvatting belangrijkste informatie

- Kern: nadere bijzonderheden

Vraag

Waarom heb je voor het vinden van de hoofdgedachte van een nieuwsbericht genoeg aan de inleiding? 

Persbureau

Een persbureau voorziet organisaties van dagbladen en diverse media dagelijks van nationaal en internationaal nieuws.

Kan een tekst meerdere tekstdoelen hebben?

1. Ja
2. Nee

Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Tekstsoort is een verzamelnaam voor alle teksten met hetzelfde tekstdoel. 

Als je dus wil weten wat de tekstsoort van een tekst is, dan zoek je eerst het tekstdoel. 

Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Teksten hebben vaak meer tekstdoelen. Er is dan altijd een hoofddoel en een subdoel. Ook kunnen er meer subdoelen zijn. 

Vb. Overtuigen is het hoofddoel van een betoog, maar om zijn mening te ondersteunen geeft hij informatie. 

Hoofddoel = overtuigen

Subdoel = informeren

Kritisch lezen

Bij alles wat je leest, moet je jezelf afvragen of de informatie klopt. Je bent dan kritisch aan het lezen. 

Welke informatie is objectief en welke informatie is subjectief? 

Kritisch lezen

Objectieve informatie:

- mening van schrijver speelt geen rol

- tekst is neutraal

- er worden feiten genoemd (je kunt ze controleren)

Kritisch lezen

Subjectieve informatie:

- mening van schrijver is belangrijk

- tekst is NIET neutraal (schrijver zegt wat hij ergens van vindt of hij geeft zijn interpretatie)

- schrijver geeft informatie op basis van zijn eigen waarneming

Objectief

Subjectief

bevooroordeeld

feitelijk

neutraal

partijdig

persoonlijk

zakelijk

ingezonden brief

nieuwsbericht

uiteenzetting

betoog

Kritisch lezen

Framing:

Feitelijke informatie wordt niet neutraal gebracht. 

Vb. 

Barbaren richten ravage aan in Rome.

(krantenkop over Feyenoordsupporters)

Kritisch lezen

Framing:

Feitelijke informatie wordt niet neutraal gebracht. Je probeert bewust een bepaald beeld op te roepen bij je publiek, waarmee je je eigen ideeën in een beter daglicht zet. 

Vb. 

Barbaren richten ravage aan in Rome.

(krantenkop over Feyenoordsupporters)

Kritisch lezen

Framing:

Gebeurt overal in het dagelijks leven; in de politiek, maar ook in reclames. 

Is een belangrijke overtuigingsmanier!

Voorbeeld Framing

Voorbeeld Framing