Election Day USA

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Verkiezingsdag

• Verkiezingsdag in Amerika is altijd op de eerste dinsdag in november.
• Waarom november? Nou dan was de oogsttijd voorbij.
• Waarom op een dinsdag? Dan heeft iedereen de tijd om op tijd bij de stembus te zijn, zonder op zondag te hoeven reizen.
• En er moet voldoende tijd zijn  om de kiesmannen in december bijeen te laten komen. 
• Naast presidentsverkiezingen, worden ook gekozen alle leden van het Huis van Afgevaardigden en 1/3 van de  Senaat.

Verkiezingsdag

• In de VS wordt ook op de laatste dag nog actief campagne gevoerd om de laatste kiezers nog over te halen om te stemmen.
• In tegenstelling tot in Nederland waarop de dag zelf geen actieve campagne meer mag worden gevoerd.  
• In Nederland mogen er alleen verkiezingsposters worden geplaatst bij een stembureau.

Verkiezingsdag

• Aan het einde van de dag (en dat is in Amerika door alle tijdzones best verschillend) komen er exitpolls.
• Exitpolls worden de hele dag afgenomen in allerlei staten en op allerlei tijdstippen om zo'n breed mogelijk beeld te krijgen van de verkiezingen. 

Hoe gaat stemmen in de VS?

• Allereerst een Amerikaans paspoort en ouder dan 18.
• Een aanvraag hebben gedaan om te mogen stemmen.
• Bij deze aanvraag kun je alvast aangeven waar je politieke voorkeur ligt. 
• Naast stemmen op de verkiezingsdag zelf, kunnen Amerikanen ook eerder stemmen, maar dat verschilt per staat. 

Hoe gaat stemmen in de VS?

• ± 35-40% van de stemmen wordt op een alternatieve manier uitgebracht. In 2020  was dat zo'n 68 miljoen stemmen.
• Door vroegstemmen of stemmen per post.
• Soms kan men al enkele weken vooraf stemmen, dit is per staat verschillend
• Per post, sowieso als je ouder bent dan 65, maar ook Amerikanen die in het buitenland wonen.

De uitslag

• Aan het einde van de dag (4 tijdzones in de VS) worden de exitpolls bekend gemaakt.
• De stemmen die op die dag zijn uitgebracht worden geteld.
• Soms worden poststemmen tegelijk geteld, soms past nadat de stembus is gesloten.
• In de loop van de nacht wordt de nieuwe president bekend.
• Wel pas nadat de tv-stations 100% zeker zijn van de  uitslag.

De uitslag

• Een presidentskandidaat heeft 270 electors (kiesmannen) nodig om de verkiezingen te winnen.
• Na de definitieve voorlopige uitslag wordt de nieuwe president "president elect" genoemd.
• Maar  waarom voorlopig? Omdat in de VS de electors (kiesmannen) in december de nieuwe president kiezen.

Hoe zit dat nou met die kiesmannen?

• In de VS kennen ze het districtenstelsel en in Nederland kennen we het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
• Wat is nou het verschil?
• Even simpel gezegd in Nederland worden na de Tweede Kamer verkiezingen alle geldig uitgebrachte stemmen / gedeeld door 150 (zoveel kamerzetels zijn er).  Zoveel stemmen heb je dus nodig voor een kamerzetel .

Hoe zit dat nou met die kiesmannen?

• In de VS kennen ze dus het districtenstelsel met 538 kiesmannen.
• In elke staat zijn dus afzonderlijke presidentsverkiezingen.
• De winnaar van een staat krijgt alle kiesmannen (electors) van de staat.
• Soms is een uitslag heel dicht bij elkaar en wordt dat genoemd -> "too close to call". In Florida scheelde het in 2000 537 stemmen in het voordeel van Bush.

Hoe zit dat nou met die kiesmannen?

• Elke staat heeft een aantal kiesmannen.
• Sommige staten hebben (veel) meer kiesmannen dan andere staten.
• Presidentskandidaten richten zich vooral op deze grote staten en op zogenoemde swingstates. 
• Kleine staten zijn dus veel minder interessant om campagne te voeren.

Swingstates

• Swingstates zijn staten waar vooraf de uitslag niet vaststaat.
• Deze staten "swingen" van Democratisch naar Republikeins in de peilingen.
• In 2024 zijn er 7 swingstates, waarvan sommige staten eigenlijk altijd een swingstate zijn.
• Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania en Wisconsin

https://www.bbc.com/news/articles/c511pyn3xw3o

Swingstates

• De kandidaten richten dus een groot gedeelte van hun campagne op deze swingstates.
• Heel bot gezegd bepalen dus 7 swingstates wie er de volgende president van de Verenigde Staten gaat worden.
• En ja, het kan dus dat een kandidaat veel meer "popular votes" heeft dan de tegenstander. Maar toch verliest om dat hij/ zij minder kiesmannen heeft. 

Hoe verder na de verkiezingsdag?

• De kiesmannen worden voorgedragen, of door het bestuur van de partij of door een conventie van de partij.
• Kiesmannen zijn vaak bekende partijleden of bekenden van de nieuwe president.
• Kiesmannen moeten verplicht op hun presidentskandidaat stemmen (in 29 staten is dit verplicht en in 21 staten moeten ze ondertekenen dat ze op de presidentskandidaat zullen stemmen).

Hoe verder na de verkiezingsdag?

• Op de maandag na de tweede woensdag in december komen de kiesmannen in de staat bij elkaar om te stemmen op hun kandidaat.
• De uitslag gaat naar Washington waar op 6 januari  om 13:00 de Senaat en het Huis van Afgevaardigden de stemmen per staat gaan tellen.
• Op 6 januari wordt dus de president en de vice- president formeel gekozen. 
• De zitting wordt pas beëindigd als alle stemmen zijn geteld, en deze vergadering kan niet worden geschorst (voor overleg ofzo)

Hoe verder na de verkiezingsdag?

• Deze vergadering wordt voorgezeten door de vice- president als zijnde voorzitter van de senaat (deze keer dus Harris). 
• De vice-president, leest na de telling, de uitslag voor.
• Komen er geen bezwaren dan is de uitslag definitief.
• Het kan dus zijn dat Harris moet voorlezen dat Trump de verkiezingen heeft gewonnen.......
• Op 20 januari volgt dan inauguratie van de nieuwe president.