5.2 Ontwikkelingen van de verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5 Verzorgingsstaat

5.2 Ontwikkelingen van de verzorgingsstaat

Lesdoel

Je kan over de verzorgingsstaat uitleggen:

• hoe het zich heeft ontwikkeld van nachtwakerstaat tot verzorgingsstaat;
• welke uitdagingen het heeft;
• hoe de verschillende ideologieën erover nadenken.

Door de ogen van

Samuel van Houten

• We gaan de ontwikkelingen van de VZS bespreken via het perspectief van de persoon die kinderarbeid verboden heeft
• Klassieke liberaal
• Wil een maatschappij waar het individu zich maximaal kan ontwikkelen
• "Breken, niet buigen"
• "Politieke moordenaar van Thorbecke"

• "Breken, niet buigen" was een slogan van Samuel en laat zien hoe rechtlijnig hij was.
• "Politieke moordenaar van Thorbecke" is hoe een politieke commentator Samuel's felle kritiek op Thorbecke omschreef. 

Overgang

• Nachtwakerstaat en vrije markt
• Nauwelijks wetten over de markt
• Idee: een burger is verantwoordelijk voor zichzelf
• Probleem: lage lonen, slechte leefomstandigheden
• Oplossing: vakbonden, armenwet en verbod op kinderarbeid

Samuel zou vinden dat we hier niet ver genoeg zijn gekomen. 

Opbouw

• Meer wetten over 'vrije' markt
• Meer sociale wetten om arbeiders te beschermen
• Idee: de overheid is deels verantwoordelijk voor de burgers die bijdragen
• Probleem: niet arbeiders krijgen geen hulp

Samuel zou blij zijn met wat hier bereikt is. 

Uitbouw

• Verzorgingsstaat
• Gemengde markteconomie, met veel wetten over de markt
• Meer sociale wetten voor alle burgers, zoals AOW, de bijstand en zorgverzekering
• Idee: de overheid is grotendeels verantwoordelijkheid voor elke burger
• Probleem: hoge kosten

Samuel zou vinden dat we nu mensen niet voldoende stimuleren, en te veel in de watten leggen. 

Uitdagingen van de VZS

• De VZS is duur en wordt alleen maar duurder
• Door de vergrijzing en door fraude
• Oplossingen:
• Strengere controle op fraude
• Participatiesamenleving. Idee: een burger is verantwoordelijk voor een andere burger

Idee per periode

Overgang	een burger is verantwoordelijk voor zichzelf
Opbouw	de overheid is deels verantwoordelijk voor de burgers die bijdragen
Uitbouw	de overheid is grotendeels verantwoordelijkheid voor elke burger
Afbouw	een burger is verantwoordelijk voor een andere burger?

Verschillende politieke visies

• In het boek kan je lezen hoe liberalen, sociaaldemocraten en christendemoraten nadenken over de VZS
• Welke visie vind jij het meest overtuigend?
• Bedenk twee argumenten

voorbeeld: als je ontslagen wordt en je krijgt een uitkering, moet je een baan accepteren als je die aangeboden krijgt. Accepteer je niet, dan word je gekort op je uitkering.

+ recht op onderwijs maar leerplicht tot je 16e

 Aan de slag met 5.2

Maak opdrachten

2, 3, 6, 8

Lesdoel

Je kan over de verzorgingsstaat uitleggen:

• hoe het zich heeft ontwikkeld van nachtwakerstaat tot verzorgingsstaat;
• welke uitdagingen het heeft;
• hoe de verschillende ideologieën erover nadenken.