Les 16 - Klas 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen?

1. Herhalen 

2. Uitleg + aant.

3. Huiswerk

Wat is geen oorzaak voor de hogere landbouwopbrengsten in de 11e eeuw?

1. Drieslagstelsel
2. Ploeg getrokken door ossen
3. Betere bemesting van het land
4. Klimaatverandering

Wat is geen doel van het vormen van een koopmansgilde?

1. Handelsprivileges verwerven
2. Samen reizen, dat is veiliger
3. Het verbeteren van wegen
4. Kapitaal verzamelen voor verre reizen

Tijd van monniken en ridders

Tijd van steden en staten

Ontstaan feodalisme

OntstaanHofstelsel

Kerstening

Oosters schisma

gildes

kruistochten

Hanze

Leerdoelen

1. Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen waardoor de landbouwopbrengsten in de elfde eeuw toenamen. 

2. Je kunt uitleggen hoe bevolkingsgroei, specialisatie in beroepen en de opkomst van de steden gevolgen waren van de toenemende voedselproductie

3. Je weet in welke gebieden in Europa de overgang van een landbouwsamenleving naar een landbouwstedelijke samenleving begon. 

4. Je kunt met voorbeelden beschrijven hoe de opkomst van de handel en nijverheid leidde tot interregionale economische verwevenheid in Europa. 

5. Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen. 

6. Je weet hoe door de economische macht van steden hun zelfstandigheid toenam. 

7. Je begrijpt welke gevolgen de opkomst van steden had voor de machtsverhoudingen tussen de adel en de burgers. 

Leerdoelen

4. Je kunt met voorbeelden beschrijven hoe de opkomst van de handel en nijverheid leidde tot interregionale economische verwevenheid in Europa. 

5. Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen. 

6. Je weet hoe door de economische macht van steden hun zelfstandigheid toenam. 

7. Je begrijpt welke gevolgen de opkomst van steden had voor de machtsverhoudingen tussen de adel en de burgers. 

Uitleg

Betere opbrengsten landbouw 

- Bevolkingsgroei

- Ontstaan ambachten

- Groei handel en nijverheid

- Groei/ontstaan steden. 

Gevolgen opkomst steden

Steden brachten veel inkomsten op voor heersers. Veel marktwerking betekende economische vooruitgang en het heffen van belastingen. Een leenheer wilde graag deze bron van inkomsten innen, daar stond wel wat tegenover. 

Aantekening

Stedelingen zochten naar zoveel mogelijk zelfstandigheid. Deze werden opgeschreven in stadsrechten. 

Voorbeeld:

- Zelf jaarmarkten organiseren

- Zelf eigen rechtspraak organiseren 

- Stadsmuren bouwen  etc. 

De leenheer kreeg in ruil veel geld maar verloor dus wat macht over de steden.

Aantekening

Er trokken veel mensen van het platteland naar de steden. De leenmannen (adellijke heren) moesten daarom de horigen tegemoet komen. De belastingen werden verlaagd en de verplichtingen vermindert. 

Een boer, gebonden aan de grond die hij bewerkt. Hoefde geen wapenuitrusting te betalen in tijden van oorlog en hoefde niet mee te vechten. Was verplicht om herendiensten te verrichten.

1. Lijfeigene
2. Horige
3. Vrije boer

Een persoon die gebonden is aan zijn heer. Hij heeft het recht om een gezin te stichten, een stuk land te verbouwen en niet verkocht te worden zonder zijn gezin.

1. Lijfeigene
2. Horige
3. Vrije boer

Aantekening

Een stad met stadsrechten organiseerde zijn eigen stadsbestuur. Deze werd geleid door welvarende burgers; de patriciërs. Dit waren vaak welvarende kooplieden of gildemeesters van handwerkersgilden. Daarnaast had een stad zijn eigen rechtbank; de schepenbank. 

Dit zorgde voor een nieuwe sociale gelaagdheid.

Geen strakke verdeling van de standenmaatschappij

meer. 

Leerdoelen

4. Je kunt met voorbeelden beschrijven hoe de opkomst van de handel en nijverheid leidde tot interregionale economische verwevenheid in Europa. 

5. Je weet hoe en waarom burgers in de steden en mensen op het platteland door de opkomst van de steden meer vrijheid kregen. 

6. Je weet hoe door de economische macht van steden hun zelfstandigheid toenam. 

7. Je begrijpt welke gevolgen de opkomst van steden had voor de machtsverhoudingen tussen de adel en de burgers. 

Huiswerk

Bekijk de video: 

Bedenk zelf 5 kijkvragen + antwoorden