Les 29 - Inrichting

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

WELKOM!

Ga naar  LessonUp.com en vul de code linksonder in. 

Gebruik je eigen naam!!!

Pak je boek!

Tentamen 3

31 maart 2023!

(Grond)Wetten

• Artikel 4: Kiesrecht 

1. Actief kiesrecht: recht om te kiezen
2. Passief kiesrecht: recht om gekozen te worden

• Artikel 8: Recht op vereniging (politieke partij oprichten)
• Artikel 9: Recht op vergadering en demonstreren
• Kieswet: alle wetten en regels rondom de verkiezingen   

Gevangenen mogen stemmen

1. Waar
2. Niet waar

Verstandelijk beperkte mensen mogen stemmen

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer uitgesloten?

"Er moet sprake zijn van een ernstige aantasting van de grondslagen van het Nederlandse staatsbestel."

• Vervalsen van stembiljetten 
• Bewust gebruik van vervalste stembiljetten 
• Bezit van vervalste stembiljetten

Instituties

• Scheiding der machten (Trias Politica) 
• Scheiding tussen kerk en staat
• Poldermodel 
• Verkiezingen: er zijn formele regels over politieke partijen, kandidaten en kiesgerechtigden, maar ook informele zaken, zoals opiniepeilingen en verkiezingsdebatten. 

Instellingen

• Kiesraad: voert de Kieswet uit
• Tweede kamer en rechtbank controleren de regering (Trias Politica) 

6 machten

• Macht 1: Wetgevende macht
• Macht 2: Uitvoerende macht
• Macht 3: Rechterlijke macht 
• Macht 4: Ambtenaren
• Macht 5: Massamedia
• Macht 6: Externe adviseurs 
• Macht 1 t/m 3 behoren tot de Trias Politica. 

Wetgevende macht

• Eerste + Tweede Kamer 
• Ook wel: Staten-Generaal, Parlement of volksvertegenwoordiging

Tweede Kamer

150 leden

Gekozen door de bevolking

2 taken:

• Wetten maken
• Controleren van de regering

Eerste Kamer

75 leden

Gekozen door de Provinciale Staten leden

1 taak:

• Wetten maken (kijken naar de samenhang tussen wetten)

De uitvoerende macht

Regering en kabinet 

Zij worden niet gekozen, maar voorgedragen!

Regering of kabinet?

Op voorgaande foto stond de

1. De regering: koning + staatssecretarissen
2. De regering: koning + ministers
3. Het kabinet: koning + ministers
4. Het kabinet: ministers + staatssecretarissen

Regeerakkoord

Afspraken tussen coalitiepartijen over het te voeren beleid in de regeerperiode

Trias Politica in de praktijk

1. De regering bedenkt een wet
2. Het parlement bespreekt de wet en moet deze goedkeuren
3. De regering voert de wet uit
4. Het parlement controleert de regering 

Welke partijen vormen op het moment de regering?

1. VVD + CDA + Pvda + GL
2. VVD + D66 + CDA + BBB
3. VVD + D66 + CDA + CU
4. VVD + BBB + JA21

Oppositiepartij

"Werkt het kabinet tegen"

Gedoogsteun: 

"Geen onderdeel van de regering, maar steunt wel het beleid"

Coalitiepartij

"Steunt het kabinet"

Logisch: zij hebben de ministers aangedragen!

Provincies

• Volksvertegenwoordiging: Provinciale Staten leden
• Dagelijks bestuur: Gedeputeerde Staten (GS)
• Voorzitter Gedeputeerde Staten: Commissaris van de Koning
• Provincie kan geen wetten maken, maar moet deze uitvoeren!

Rechterlijke macht

• Alle rechters samen
• Rechtspreken 
• Onafhankelijk 
  

Vierde macht: ambtenaren

Macht vanwege: 

1. Denkwerk
2. Informatie achterhouden of gekleurd weergeven
3. Specialisme

Vijfde macht: massamedia

Naast verbinden, nog vijf functies

Informatie

kennis over actuele maatschappelijke problemen

Spreekbuis

Actoren kunnen mening geven via de massamedia

Agenda

Journalisten doen onderzoek en brengen dit naar buiten. Politici worden dan gedwongen om het onderwerp op de agenda te plaatsen en er een besluit over te nemen

Commentaar

Het weergeven van hun eigen visie door de massamedia

Waakhond

Massamedia controleren andere actoren, zoals de regering, bekende personen en bedrijven

Zesde macht: externe adviseurs

Externe adviesbureaus worden ingehuurd vanwege hun expertise.

Lobbyen: proberen op een informele manier mensen met formele macht te beïnvloeden (tabaksindustrie)