12.3 transport + start PO H12

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom

Planning

• Herhalen 12.2
• Uitleg 12.3 Transport
• Uitleg PO H12
• Zelfstandig werken 

Een vis neemt met kieuwen zuurstof op uit het water. Met welk onderdeel van de kieuwen komt zuurstof in het bloed van de vis?

1. Kieuwdeksel
2. Kieuwplaatje
3. Kieuwboog

Kieuwplaatje

Kieuwboog

Slokdarm

Kieuwdeksel

Tracheeën en Stigma

1. onderdelen ademhalingsstelsel amfibieën Tracheeën zijn de openingen
2. onderdelen ademhalingsstelsel waterdieren Stigma zijn de openingen
3. Ademhingenstelsel insecten Tracheeën zijn ademhalingsbuisjes
4. Ademhalingsstelsel vogels Tracheeën zijn de luchtzakken, vergelijkbaar met longen

12.3 transport

Je kunt beschrijven hoe insecten stoffen in hun lichaam vervoeren.

Je kunt beschrijven hoe vissen stoffen in hun lichaam vervoeren.

Je kunt uitleggen hoe bloedsomlopen van gewervelde dieren verschillen.

Je kunt uitleggen hoe stoffen in planten vervoerd worden.

Insecten

De tracheeën zorgen voor vervoer van lucht met zuurstof naar alle cellen (ademhalingsstelsel). Het bloedvatenstelsel vervoert de voedingsstoffen (dus geen zuurstof). Het bloed is daarom een beetje kleurloos.

Vanaf de zijkant

Je ziet dat er maar één bloedvat is met hartkamers die samentrekken om het bloed te vervoeren van achter naar voren. 

open bloedsomloop

Je ziet dat het bloed vanaf de kop vrij door het lichaam heen gaat en daarna weer terug in het hart. Daarom noemen we dit een open bloedomloop. 

Bloedsomloop vis

Hart -> kieuwen -> organen-> hart-> enz.

iedere ronde 1 keer door het hart = een 

enkele gesloten bloedsomloop

Bloedsomloop vis

Hebben alle gewervelde dieren dezelfde bloedsomloop?

zoogdieren, reptielen, amfibieën en vogels

gesloten dubbele bloedsomloop, het hart is een dubbele pomp

hart ->longen -> hart- > andere weefsels ->hart

Hoe stromen stoffen door een plant?

- Houtvaten: gevuld met water en mineralen (omhoog)

- Bastvaten: water en glucose (omlaag)

Zoogdieren (mensen dus ook) hebben een dubbele bloedsomloop.
Wat betekent: dubbele bloedsomloop

1. Het bloed stroomt dubbel zo snel
2. Het bloed stroomt twee keer door de longen
3. Het bloed stroomt twee keer door het hart
4. Er is een bloedsomloop boven en een beneden

Voorbeeldvraag NA/TE - Enkele & dubbele bloedsomloop

Een belangrijk verschil tussen organismen vissen en zoogdieren is de bloedsomloop: zoogdieren zoals katten hebben een dubbele bloedsomloop (een grote en een kleine), vissen hebben een enkele bloedsomloop.

Wat is kenmerkend voor een enkele bloedsomloop?

1. Het bloed stroomt niet langs de huid om af te koelen
2. Het bloed stroomt niet langs de nieren om gezuiverd te worden
3. Het bloed stroomt van het hart naar het ademhalingsorgaan en daarna rechtstreeks naar overige organen.
4. Het bloed stroomt vanuit het hart zonder aderen of slagaderen door het lichaam.

Uitleg PO

• Jullie gaan in groepjes van 2-3 personen een poster maken over één dier. Uiteindelijk wordt de poster ook gepresenteerd voor de klas. De opdracht en het beoordelingsformulier staan in Classroom. We nemen nu eerst de opdracht samen door.

Zelfstandig werken

• Werken aan huiswerkopdrachten 12.3
• Werken aan PO