H6 woordenschat - retorische middelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H6 Woordenschat

Wat zijn retorische middelen?

Retorica (Oudgrieks) is letterlijk 'redenaarskunst' of 'welsprekendheid'.  

Kunst van het spreken in het openbaar. 

Retorische middelen gebruik je om goed te kunnen spreken en schrijven en de kunst van het overtuigen.

 

Wat zijn retorische middelen?

Je gebruikt retorische middelen om een tekst aantrekkelijker te maken!

Beeldspraak (zoals metaforen en metoniemen), stijlfiguren (zoals hyperbolen en understatements, uitdrukkingen en rijm vallen onder de retorische middelen. Maar er zijn er nog meer, zoals:

- de paradox

- de antithese

- de repetitio

- de enumeratio

- de opsomming in drieën

- drieslag

- de climax

Paradox

Een paradox is een schijnbare tegenstelling. Hij bestaat uit een combinatie van dingen die op het eerste gezicht niet kan, maar die, als je nog eens nadenkt, wel degelijk mogelijk is.

Weinig alcohol kan te veel zijn.

Hoe gespecialiseerder iemand is, des te minder kan hij.

Antithese (tegenstelling)

Bij antithese worden tegengestelde dingen gecombineerd zodat ze meer opvallen.

Ik heb voor goed geld slechte spullen gekocht.

In het stille dal knettert het overal.

‘s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Repetitio

Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een herhaling van woorden om datgene wat je zegt te onderstrepen.

Voorbeelden:

Uur na uur bleef het stil.

Drommels, drommels en nog eens drommels. 

Enumeratio

Dit is een (lange) opsomming.

Voorbeelden:

Rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan.

Plastic, blikjes, peuken, papier en lege zakjes gooien ze zomaar in de berm.

Opsomming in drieën (drieslag)

De naam zegt het al: er worden drie dingen opgesomd. 

Voorbeelden:

Te land, ter zee en in de lucht.

De soldaten vochten voor God, vaderland en Oranje.

Climax

Dit is een opsomming die naar een hoogtepunt voert.

Voorbeelden:

Eerst mochten we geen handen schudden, toen niet meer sporten en nu zelfs de deur niet meer uit.

Het team ging voor brons, hoopte toen op zilver, maar heeft goud gewonnen.

Een repetitio is een

1. schijnbare tegenspraak
2. herhaling
3. opsomming in drieën
4. opsomming die naar een hoogtepunt voert

Een climax is een

1. herhaling
2. opsomming in drieën
3. lange opsomming
4. opsomming die naar een hoogtepunt voert

Een enumeratio is een

1. (lange) opsomming
2. herhaling
3. schijnbare tegenspraak
4. opsomming in drieën

Wat is een opsomming in drieën?

1. fout, fout, fout
2. Eerst wandelde hij, toen ging hij over in een draf en uiteindelijk begon hij te sprinten.
3. Spreken is zilver, zwijgen is goud.
4. rust, reinheid, regelmaat

Je hebt mensen en mensen.

Dit is een:

1. climax
2. drieslag
3. Repititio
4. Enumeratio

Zij begon op het vmbo, ging naar havo, toen naar het hbo en zit nu op de universiteit.

1. Repititio
2. Opsomming in drieën
3. Enumeratio
4. Climax

Regenwouden, tropische stranden, exotische dieren en bijzondere steden hebben we gezien. Dit is een:

1. Repetitio
2. Enumeratio
3. Opsomming in drieën (drieslag)
4. Climax

Wat is het verschil tussen antithese en paradox?

1. Bij antithese moet je er extra over nadenken
2. Er is geen verschil
3. Het lijkt niet eens op elkaar!
4. Bij paradox moet je er extra over nadenken

Er is één constante in het leven: dat alles voortdurend verandert.

1. Paradox
2. Antithese

Huiswerk

H6 woordenschat opdracht 1, 2 en 3 blz. 245-246