Autisme

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 1

OT Carrousel 

Autisme

(ASS)

Inhoud workshop Autisme

• Autisme herkennen
• Autisme begrijpen
• Passend onderwijs bieden aan leerlingen met autisme 
• Verschil ASS (autismespectrumstoornis)/ vroeger PDD-NOS of Asperger en (kern)autisme

Interactief (device)

Wat wil je vanmiddag vooral te weten komen?

Bij ASS (en/of kernautisme) denk jij aan?

Neuronenpaden

Links neuronenpaden

van een persoon 

zonder ASS/autisme

Rechts neuronenpaden

van een persoon 

met ASS/autisme

Herkenbare storingen

Gefragmenteerd informatie verwerken

Sociale informatie niet herkennen

Foute koppeling maken

Over- of ondergevoelig reageren

Moeite hebben met betekenis verlenen

Chaotisch informatie opslaan

Referentiekaders missen

Informatie niet weggooien

Neuronenpaden zijn op de ene plek chaotischer dan op de andere plek. Daarom zijn mensen met ASS moeilijker in een hokje te plaatsen. 

Gefragmenteerd informatie verwerken

•  Trager reageren (puzzeltijd)
•  Informatie mist (hoe heet de bak ook alweer waar de schildpadden in zitten?) 

• Tweetallen: Leid elkaar van één punt in het lokaal naar een ander punt ( zonder rechts, links rechtdoor, achteruit)

Wat bedoel ik? Het gaat om een dier, het dier is een herbivoor, het dier is gevlekt, het dier heeft poten

Gefragmenteerd informatie verwerken

• Specifieke aanwijzingen geven (herbivoor, hele lange nek)
• Puzzeltijd geven en er niet doorheen praten 

Sociale informatie niet herkennen

• Hoort of begrijpt de onderliggende boodschap niet 
• Overziet niet wat er sociaal is gebeurd: Dikke deuk in de BMW, terwijl het de buurman was die zwaargewond in het ziekenhuis terecht is gekomen
• U geeft slechte lessen (feitelijk, keihard en 100% eerlijk)
  
• Mond dichthouden tijdens toetsen -angst voor toetsen
  
• Ruis en stemgeluid zijn niet te onderscheiden
  
• Ja/Nee zeggen en niet in actie komen (Ja ik wil wel even K helpen)
  
• Schilderij aantikken

Sociale informatie niet herkennen

• Context: rust en zonder ruis
• Mimiek en lichaamstaal: Beperk dit
•  Toonhoogte en klemtoon: Neutraal. Stem van ASS/Autist omhoog, dan jij omlaag
• Spreektempo: Denk om de puzzeltijd (hoe voller het hoofd, hoe langer de puzzeltijd)
• Stemvolume: gelijkmatig
• Taalgebruik: Kernachtig, de rest weglaten. Wil je iets herhalen; kies exact dezelfde woorden
• Inhoud: Kort, concreet en duidelijk (Geen woord te veel, geen ruimte voor interpretatie, WH vragen beantwoorden) 
• Neem het niet persoonlijk.

Foute koppeling maken

• Wat gaat er mis?
• Aardbevingen in Nepal: Ze moeten ook eens stoppen met boren!
•  Groenten zijn vies: Spekkoek nu ook
• Vragen naar datum: 14 november; alle vrouwelijke klasgenoten en docenten hebben nu hun eisprong. 

Foute koppeling maken

• Ontkoppelen van foute koppelingen door een juiste koppeling aan te bieden.  

Over- of ondergevoelig reageren

• Docentenhaat: maandag is een verschrikkelijke dag; de gore lucht van die man! (zintuigen)
• Druk lokaal; te veel prikkels
• Prikkels van binnenuit:
• Dat deed ik niet, dat deed mijn hand. 
• Honger/dorst en pijn; kunnen moeilijker binnenkomen

Moeite hebben met betekenis verlenen

• Optelling van de details maken het geheel (Als gym uitvalt, ben ik het tweede en derde uur vrij, gym is altijd een blokuur).
• Afspraak is afspraak; 'asociaal gedrag laten zien als de afspraak voorbij is' Wij zijn onbetrouwbaar! 
• Letterlijk betekenis verlenen (handen wassen in de wc)
• Slecht kunnen voorspellen

Over- of ondergevoelig reageren

• Leer de leerling omgaan met prikkels (GROT Techniek) Generaliseren, Relativeren, Oplossonde taak. Een sleutelzin kan helpend zijn (groepsplan!)
• Pas de omgeving aan (alleen als bovenstaande niet voldoende is) 

Hebben jullie voorbeelden vanuit de praktijk die volgens jou passen onder het kopje 'moeite hebben met betekenis geven'? En hoe had je het misverstand wellicht kunnen voorkomen?

Moeite hebben met betekenis verlenen

• Op 'de vijf' betekenis geven: wat, hoe, waar, wanneer en wie
• Ondertitelen 
• Rekening houden met letterlijk betekenis verlenen (ga je handen maar wassen bij het kraantje naast de wc)
• Voorspellen wat komt
• Geen 'losse' waarschuwing geven
• Puzzeltijd geven

Chaotisch informatie opslaan

• Problemen in denken en doen (volgorde)
• Alles opslaan op je bureaublad
• Openstaande mappen (bonkende geluiden en blauwe plekken)
• Overprikkeling
• Herhalende handelingen (KENMERK!)
• Escalatie 

Chaotisch informatie opslaan

• Vaardigheden aanleren 
• Mappen maken (niet letterlijk ;))
• Mappen sluiten
•  Ondertitelen
• Parkeren in de tijd; map wel sluiten!
• GROT (generaliseren, relativeren, oplossende taak geven)
• Zwart/wit keuze geven
• Herhalende handelingen: laatste kans voor escalatie
  

Informatie niet weggooien

• Overbodige informatie onthouden: Hoe vaak zegt deze docent 'euh' per les?
• Waarom hangt er nou een poster van Nederlands in een Engels lokaal? Hangen alle andere posters in school wel normaal?
•  Werkgeheugen zit dus megavol! 

Hoe kan jij, denk je, helpen met het leegmaken van een vol hoofd, zodat het werkgeheugen weer plek heeft voor nieuwe kennis over jouw vak?

Informatie niet weggooien

• Actief helpen met leegmaken
• Begin bij wat er in het hoofd zit
• Dat mag je even 'parkeren' of dat mag 'in de prullenbak'

Wat zou jij morgen al kunnen toepassen in jouw omgang met leerlingen met ASS of Autisme?

Welke vraagtekens heb jij nog bij de omgang/begeleiding met/van leerlingen met ASS of Autisme?

Referentiekaders missen

• Referentiekader 'ik', beperkt aansturen van passend handelen (ergens mee stoppen). 
• Referentiekader sociale situaties: politie na diefstal; blijven staan. 
• Referentiekader feiten: Verbanden zien tussen verschillende feiten. Logisch?  

Referentiekaders missen

• Referentiekaders uitbreiden: Bespreken van deze situaties en een standaardsituatie geven. Daar kan een uitzondering voor zijn. Expliciet benoemen dat het een uitzondering is.