Les 6. Ethische stromingen: deugdethiek

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

G

N

I

E

K

K

I

W

T

N

O

E

L

E

R

O

M

ij

p

p

p

a

h

c

s

a

a

M

&

s

n

e

M

t

L

1

Aan het eind

van de les ... 

kan ik de voor- en nadelen van de gevolgen- en plichtethiek benoemen. 

kan ik de gevolgen- en plichtethiek herkennen in het gedrag van een ander.

kan ik het uitgangspunt van de deugdethiek uitleggen.

Of door rood fietsen en op tijd op je werk zijn óf wachten voor het verkeerslicht en te laat komen.

1. Moreel dilemma (Eén vinger omhoog)
2. Dilemma (Twee vingers omhoog)

Je laat een oude man op jouw plek in de bus zitten, waardoor jij de hele rit moet staan.

1. Gevolgenethiek (Eén vinger omhoog)
2. Plichtethiek (Twee vingers omhoog)

Je gaat ook naar het schoolfeest omdat je vrienden graag willen dat je meegaat

1. Gevolgenethiek (Eén vinger omhoog)
2. Plichtethiek (Twee vingers omhoog)

Je vertelt de agent wie gestolen heeft, omdat je vindt dat je nooit mag liegen.

1. Gevolgenethiek (Eén vinger omhoog)
2. Plichtethiek (Twee vingers omhoog)

Interactieve map

Vertel het verhaal van Stanislav Petrov. Begin bij het bij het bombardement van Hiroshima en Nagasaki. Leg uit dat de wereld toen heeft 'gezegd': we moeten nooit meer een kernwapen gebruiken. Vertel over de spanningen tussen oost en west en benoem de ontwikkeling van de steeds krachtig wordende kernbom; gebruik hierbij eventueel de interactieve map om het effect van de bom te illustreren in de eigen woonomgeving. Vertel tot slot het principe van wederzijdse vernietiging als een van beide landen, Rusland of Amerika, een aanval met een kernwapen zal uitvoeren.

Opdracht 1.a

STANISLAV PETROV

Wat ga je doen?

Denk in tweetallen na over de onderstaande vragen. Noteer beide de antwoorden in je eigen schrift.

1. Leg uit waarom in het geval van Petrovs verhaal sprake is van een moreel dilemma.
2. Welke keuze had Petrov? Benoem deze en schrijf daarna de gevolgen op van beide mogelijkheden.
3. Probeer je in te leven in de situatie van Petrov. Welke keuze zou jij maken?

Opdracht 1.b

STANISLAV PETROV

Wat ga je doen?

Denk in tweetallen na over de onderstaande vragen. Noteer beide de antwoorden in je eigen schrift.

1. Bij welke ethische stroming past de keuze van Petrov het best? Leg uit waarom dit volgens jullie zo is?
2. Maak nu gebruik van de andere stroming, die je hierboven niet hebt genoemd. Maak op basis hiervan een keuze. Verschilt de uitkomst met die van de andere stroming?

Voor- en nadelen van iedere stroming

Gevolgenethiek

Plichtethiek

Zoek naar het grootste geluk voor de grootste groep mensen.

Behandel de ander, zoals je zelf ook behandeld wilt worden. 

En maak van die behandeling een norm die voor iedereen geldt.

VOORDELEN

NADELEN

Voorkomt egoïstische keuzes

Stelt je verantwoordelijk

Geen plek voor gevoel of emotie

Verdrukking van minderheden

Laat geen ruimte voor uitzondering

Wie bepaalt wat geluk is?

Mits de klas dit aankan + VWO

Gebruik het trolleyprobleem (of het verhaal van Stanislav Petrov) om de voor- en nadelen van de gevolgen- en plichtethiek te illustreren.

Theorie

DEUGDETHIEK

Uitgangspunt

Geef antwoord op de vraag wat het goede is door de deugd te wegen en een juiste balans te vinden.

Voorbeeld

Je ziet een geoefend vechter de winkel uit rennen. Je besluit niet in de te grijpen, ook al weet je dat deze persoon net iets heeft gestolen. (roekeloosheid | moed | lafheid)

Aristoteles

Aan het eind

van de les ... 

kan ik de voor- en nadelen van de gevolgen- en plichtethiek benoemen. 

kan ik de gevolgen- en plichtethiek herkennen in het gedrag van een ander.

kan ik het uitgangspunt van de deugdethiek uitleggen.