plichtsethiek

• Godsdienst maatschappijleer filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ethische stromingen  

Lesdoel: je kunt de ethische stroming 'plichtsethiek' toepassen in verschillende situaties  

plichtsethiek

Hoe weet je of jouw handelen en het handelen van iemand anders JUIST is?

Langs welke lat leg jij het handelen?

Wat jij nu zegt dat kan echt niet!

...volgens wie?...

Doe eens normaal!

... wat is normaal?....

Het is belachelijk dat we thuis onderwijs hebben!

... volgens welke maatstaf?...

Basisregel

Jouw handelen als algemene wet voor het hele universum.

Men MOET jouw handeling uitvoeren... Bedenk dan: wordt DE WERELD ALS GEHEEL hier beter van?

Plicht

Iedereen heeft recht op menselijke waardigheid en de vrijheid van zelfbeschikkingsrecht

Dit is automatisch verkregen voor ieder mens

Wanneer niet? --> Als je de waardigheid en vrijheid van andere weghaalt. Denk aan: geweldplegers.

Inzichtsmomentje: 

Als je niets doet gaat de trein rechtdoor, als jij wel iets doet neemt ie het bovenste spoor.

Volgens de plichtsethiek: wel of niet de hendel overhalen???

Nee, de plichtsethiek stelt dat jij niet mag handelen. Door te handelen kom jij in actie en ben je automatisch ook verantwoordelijk voor de gebeurtenissen die volgen. Dan geldt de universele regel: wordt de wereld er beter van als mensen 1 persoon vermoorden --> Nee.

Kritiek

Welke handeling neem je als beginpunt?

Wat doe je als je iemand tegenkomt die niet op dezelfde manier redeneert?

Is dit té utopisch?

Deugdethiek

De middenweg vinden op het juiste moment

Basisregel

Ga uit van het idee dat bij de morele beoordeling van een handeling vooral de houding en het karakter van de handelende persoon van belang is.

Deugdelijkheid

Intentie van de persoon is wat telt

Mensen moeten hierin opgevoed worden

Dit wordt geleerd door gedrag te spiegelen en voorbeelden en uitleg te geven.

Wezen van de mens

Rationale (denken) versus animale (instinct)

De rede (het verstand) moet het winnen van het dierlijke

Inzichtsmomentje: 

Als je niets doet gaat de trein rechtdoor, als jij wel iets doet neemt ie het bovenste spoor.

Volgens de deugdethiek: wel of niet de hendel overhalen???

Ja en nee, bij de deugdethiek is het afhankelijk van de reden waarom jij de hendel omhaalt. Ren jij in paniek naar de hendel om zoveel mogelijk mensen te redden en vind je het vreselijk dat daardoor 1 persoon is overleden: dan heb je juist gehandeld. Ren jij naar de hendel om je de macht om te beslissen over leven en dood graag wil ervaren en je er een kick van krijgt: dan handel je niet juist. Deugdelijk handelen gaat erom dat je altijd het midden weet te vinden tussen twee uitersten. In dit geval: lafheid (niets doen) en overmoedigheid (iedereen willen redden).

Kritiek

Hoe weet je iemands intenties?

Gewetenskwestie

EINDE

Ga naar Google Classroom om de opdracht te maken.

Plichtethiek

De plichtethiek van Immanuel Kant en 'de gouden regel' 

Plichtethiek

Gouden regel: 

Wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.

>

Universele wet

> 

Dat wat je van nature al weet / 'Ingebakken' in je bestaan  

Deugdethiek

Het vinden van het juiste midden

Deugdethiek

Prudentia (verstandigheid) 

Lustitia (rechtvaardigheid)

Fortitudo (moedigheid, dapperheid)

Temperantia (matigheid)

Deze les werken we aan:

nakijken t/m opdracht 21

doorgeven welke opdrachten nog onduidelijk zijn (zie POLL volgende SLIDE) 

Groepsindeling vastleggen en lessen-schema maken

Hoe bepaal je wat het juiste is om te doen?

Ethische theorieën - helpen om te bepalen wat juist is.

We behandelen 3 theorieën:

utilisme - gevolgenethiek

plichtsethiek - beginselethiek

religieuze ethiek

Ethische theorie 2: Plichtethiek

Immanuel Kant

- Je handeling is ethisch juist (menswaardig) te noemen wanneer deze uit plichtsbesef gebeurt.

- Niet het gevolg van je keuze moet menswaardig zijn, maar de intentie/ beginsel waarmee je deze keuze hebt gemaakt.

- Het gaat erom dat je bewust het juiste doet: dat je altijd handelt om de waardigheid van de mens te bewaren

Ethische theorie 2: Plichtethiek

Hoe weet je wat goed is om te doen?

Stel jezelf de vraag: zou je willen dat iedereen in deze situatie zou handelen zoals jij van plan bent?

JA --> doen

NEE --> niet doen

Zou jouw handelen de basis kunnen zijn van een algemene (voor iedereen geldende) wet?

Kritiek op plichtethiek

- geen aandacht voor de omstandigheden

- geen aandacht voor emotie

- geen aandacht voor het gevolg

Check

Even kijken of je het een beetje gesnapt het wat betreft deze twee theorieën...

Wanneer je kijkt naar wat de meeste mensen gelukkig maakt, dan volg je

1. het utilisme
2. de plichtsethiek

Welke vraag moet je jezelf stellen bij plichtsethiek?

Ethische theorie 3: godsdienstige ethiek

- Je handeling is ethisch juist (menswaardig) te noemen wanneer deze gebaseerd is op de overtuigingen binnen de door jou aangehangen religie.

- Het gaat erom dat je met je handelen de waarden, zoals weergegeven in de belangrijkste geschriften, kunt bereiken.

- God bepaalt de standaard waarnaar je moet leven; ingaan tegen de wil van God betekent dat je een zonde begaat