A3: functiewoorden H5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat doen functiewoorden?

1. Die geven aan welke functie een bepaald tekstgedeelte heeft.
2. Die geven aan wat de betekenis is van de alinea.
3. Die geven aan wat de schrijver bedoelt.
4. Die geven aan waar je belangrijke informatie kan vinden.

Begrijpend lezen H5 

Functiewoorden:

• Je weet de betekenis van veel voorkomende functiewoorden.
• Je kunt met behulp van functiewoorden de functie van een alinea benoemen.
• Je leert teksten beter te begrijpen.

Jullie doen allemaal wel eens boodschappen in de supermarkt.

Elke stelling een functie 2

Vaak hangen er bordjes boven de stellingen. Meestal heb je ze niet nodig. Je verwacht de potten pastasaus bij de pakken macaroni.

Elke stelling heeft een eigen functie

Elke stelling een functie 1

Loop je vanaf de ingang door de supermarkt dan herken je vanzelf de functie van elke stelling. De macaroni staat in een andere stelling dan de bevroren pizza's.

Elke alinea een functie 1

In een tekst heeft elke alinea een functie. Die hangt meestal niet als tussenkopje boven die alinea. Al lezend herken je de functie van de woorden en zinnen.

Elke alinea een functie 2

Je verwacht de oplossing niet in de inleiding en de oorzaken niet aan het einde van de tekst.

De macaronizakken staan ook niet naast de pizzadozen.

Functiewoord	Omschrijving
Aanbeveling (=goede raad)	De schrijver geeft een advies aan de lezer
Probleemstelling (=probleem)	De schrijver geeft aan over welk probleem de tekst gaat
Tegenwerping (=reactie)	Een reactie op een bepaalde mening. Tegenwerping kan ook een argument zijn tegen een eerder gegeven mening
Uitwerking (=informatie)	De schrijver geeft extra informatie over (deel)onderwerp
Verklaring (=uitleg)	De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is
Weerlegging (=ontkrachting)	Ontkrachting: schrijver toont aan dat een argument niet klopt

Functiewoorden.
Wat is een aanbeveling?

1. Een omschrijving van een probleem.
2. Een goede raad.
3. Een reactie op een bepaalde mening.
4. Een uitleg van een verschijnsel.

Vandaag

Test jezelf (functiewoorden)

startopdracht p. 146

nakijken huiswerk

samen maken opdr. 1 p. 147

Functiewoorden.
Wat is een anekdote?

1. Een omschrijving van een probleem.
2. Een goede raad.
3. Een persoonlijk of grappig verhaaltje
4. Een uitleg van een verschijnsel.

Functiewoorden.
Wat is een constatering?

1. Het vaststellen van een feit of verschijnsel.
2. Een goede raad.
3. Een reactie op een bepaalde mening.
4. Een uitleg van een verschijnsel of situatie.

Wat is een verschil tussen een signaalwoord en een functiewoord?

1. functiewoord geeft een verband aan, signaalwoord niet
2. functiewoord staat niet altijd in de tekst, signaalwoord wel
3. er is geen verschil
4. er zijn veel minder functiewoorden dan signaalwoorden

Aan de slag

maak startopdracht p. 146

Klaar? nakijken opdr. 1 en 2 p. 26/27

Samen 

Opdracht 1 p. 147

huiswerk m. opdr. 2 p. 148 en opdr. 4 p.28

H6 - Functiewoorden (2)

• Herhaling H5
• Welke functiewoorden ken je nog?
• Uitleg H6  

Functiewoorden (1)

• Aanbeveling
• probleemstelling
• tegenwerping
• uitwerking
• verklaring
• weerlegging

Functiewoord	Omschrijving
Aanbeveling (=goede raad)	De schrijver geeft een advies aan de lezer
Probleemstelling (=probleem)	De schrijver geeft aan over welk probleem de tekst gaat
Tegenwerping (=reactie)	Een reactie op een bepaalde mening. Tegenwerping kan ook een argument zijn tegen een eerder gegeven mening
Uitwerking (=informatie)	De schrijver geeft extra informatie over (deel)onderwerp
Verklaring (=uitleg)	De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is
Weerlegging (=ontkrachting)	Ontkrachting: schrijver toont aan dat een argument niet klopt

maken

startopdracht p. 

Nakijken na de instructie over functiewoorden deel 2

Functiewoord	Omschrijving
Nuancering (=afzwakking)	De schrijver zwakt een genoemd standpunt af, door meerdere (andere) kanten van een zaak te belichten.
Afweging	Bepalen wat het belangrijkste is voordat je een conclusie trekt.
anekdote	Leuk verhaaltje, meestal waargebeurd.
constatering	Feit of verschijnsel vaststellen.
aanleiding	actuele gebeurtenis, meestal aan het begin van de tekst.
Vraagstelling	De schrijver stelt een vraag (in inleiding) die hij verderop zal beantwoorden.

Hoe noemen we de zin 'Ik vind dat roken slecht is.'?

(standpunt/argument/weerlegging)

aanbeveling

conclusie

argument

Ik vind dus dat roken verboden moet worden.

Ik raad winkels aan geen sigaretten meer te verkopen.

Roken is namelijk slecht voor je gezonheid.

voorbeeld

definitie

tegenwerping

Meeroken betekent dat je tabaksrook van een ander inademt.

Maar een sigaretje is wel lekker.

Je kunt bijvoorbeeld een slecht gebit krijgen.

oorzaak

gevolg

probleemstelling

Jongeren beginnen vaak met roken door groepsdruk.

Uiteindelijk kun je verslaafd raken.

Het is schokkend dat jongeren steeds vroeger beginnen met roken.

samenvatting

uitwerking

verklaring

Groepsdruk kan ontstaan door de onzekerheid van pubers.

Al met al heeft roken gevolgen voor je gezonheid, voor je portemonnee en voor je relaties.

Een verslaving kun je omschrijven als het niet meer zonder iets kunnen, zowel fysiek als mentaal.

De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is.

1. argument
2. verklaring
3. conclusie
4. voorwaarde

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. anekdote
2. tegenwerping
3. conclusie
4. aanleiding

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. voorwaarde
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen

Uitwerking

1. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is
4. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp

nakijken

startopdracht en opdr. 1 p. 180/181

www.google.nl

lezen/maken

opdr. 2 p. 182

(vraag 1 tm 10)