2D Geriatri/chr. zieken Dementie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Wat is de oorzaak van het syndroom van Down?

Wat zijn de verschijnselen bij FAS? (Foetaal alcohol syndroom)

Welk symtoom is typerend voor de ziekte van Parkinson?

1. Trillen
2. Obstipatie
3. Vrolijkheid
4. Misselijkheid

MS

Dementie

Onderwerpen

Hersenen

Dementie

Verloop dementie

Jonge mensen en dementie

Ziektebeelden

Gedrag

Behandeling

Zorg

Benadering

Wonen

Dementie en verstandelijke beperking

Hersenen

Tot 25 jaar groeien ze,

na je 35ste begint de achteruitgang.

Cognitieve taken

Achteruitgang is normaal proces,

versneld door gezondheidsproblemen.

Geheugen

Bewuste en onbewuste geheugen

Cognitieve stoornissen zijn eerst merkbaar
in het bewuste geheugen.

1 op de 5 mensen krijgt dementie.

Meer vrouwen dan mannen

Boven de 90 jaar > 40%

Dementie

Dementie

Naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom) waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord.

50 hersenziekten dragen bij aan dementie, bijv: Alzheimer, vasculaire dementie en frontotemporale dementie.

Diagnose: geheugenstoornissen, afasie, apraxie, agnosie of stoornis in uitvoerende functies.

Verloop van dementie

Dementie is progressief

Hersencellen krimpen of verbindingen raken beschadigd.

Snelheid is afhankelijk van soort hersenziekte.

Stadia:

1. Beginnende dementie

2. Matig ernstige dementie

3. Ernstige dementie, cliënt is volledig afhankelijk

4. Ernstige dementie, cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks en ligt in foetushouding.

Casus > welk stadium is dit?

Meneer van Gastel is 88 jaar. Hij heeft een afspraak met de tandarts. Hij gaat met de auto, het is een bekende weg. Na 10 minuten is hij echter alweer thuis. Zijn vrouw is verbaast en vraagt wat er is. 'Bemoei je er niet mee!' roept meneer boos uit. Hij gaat zitten en begint te huilen. Het duurt uren voordat hij is gekalmeerd. Zijn vrouw beseft dat er iets ernstig mis is. Hij heeft de tandarts ook niet kunnen vinden en wist niet meer wat hij in de auto deed. Ze denkt terug aan de afgelopen maanden, aan alle andere kleine dingen die fout gingen. 

Jonge mensen en dementie

Vanaf 45 jaar. 

Oorzaak : ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie en frontotemporale dementie.

Erfelijk

Creutzfeldt-Jakob > gekke koeienziekte

Andere begeleiding doordat ze nog jong en sterk zijn.

Ziekte van Alzheimer

Hersencellen van de hersenschors werken minder goed.

Eiwitten veranderen door onbekende oorzaak. 

Worden hierdoor niet meer afgebroken > verminderde activiteit in de cellen en verbindingen tussen de cellen gaan verloren.

Hersencellen functioneren niet meer en krimpen.

Kortetermijngeheugen wordt aangetast. Lange termijn geheugen is meestal nog intact.

Stoornissen in denken en doen: 

Afasie, agnosie, apraxie en stoornissen in uitvoerende functies.

Vasculaire dementie

Stoornissen in de doorbloeding van de hersenen.

Verbindingen in de hersenen raken beschadigd.

Oorzaak: ziekten aan hart en bloedvaten, erfelijkheid en ongezonde levensstijl.

Cliënten met hoge bloeddruk, diabetes of een herseninfarct.

Cognitieve stoornissen eerder dan geheugenstoornissen

Cliënten blijven zich bewust van achteruitgang.

Grillig verloop

Bombinatie van geestelijke en lichamelijke achteruitgang

Fronto temporale dementie

Frontale of temporale zijn gekrompen door afsterven van hersencellen.

Oorzaak = defect gen. 25-40% erfelijkheid.

Gedragsveranderingen vallen als eerst op

Later geheugenstoornissen en andere stoornissen in het denken en taal.

Ontremp en soms ongepast gedrag

Verminderde aandacht voor persoonlijke hygiene

Onrust

Dwangmatig gedrag

Problemen bij het spreken

Gedrag van cliënten met dementie

• Depressie
• Onrust en weigering zorg
• Persevereren  > herhalen
• Confabuleren > verzinnen en verbloemen
• Verzamelzucht 
• Achterdocht
• Decorumverlies  > verlies normen en waarden

Behandeling

Genezing niet mogelijk, alleen afremmen

 Medicatie: verbeteren van hormoonbalans

 Anti-stolling, bloeddrukverlagers, antipsychotica

Soms ook negatieve effecten

 Bewegen (optimale zuurstofvoorziening) tegen vallen

Zorg voor een cliënt met dementie

• Autonomie behouden
• Afstemmen met cliënt
• Agnosie > voordoen waar een onderwerp voor dient, laten voelen etc.
• Apraxie > handeling in korte stukjes
• Afasie > rustige benadering, 1 op 1, korte zinnen, oogcontact
• Zorgzame en professionele houding
• Geduld hebben

Benadering cliënt
met dementie.

Benadering / begeleiding

Reminiscentie > ophalen herinneringen

Belevingsgerichte benadering

1. Realiteitsoriëntatiebenadering > beginstadium
2. Validation > meegaan in belevingswereld, bevestiging
3. Zintuigactivering > snoezelen
4. Nieuwe methoden

Zelfstandig wonen

Casemanager adviseert en begeleidt

Verpleegkundige

Huisarts

Voorzieningen buitenshuis:

Alzheimer café

Ontmoetingscentra

Dagverzorging

Zorgboerderij

Woonvormen

Wet BOPZ

Opname in verpleeghuis 

Kleinschalig wonen

Gesloten / niet gesloten

Dementie bij cliënt met verstandelijke beperking

 Uitwerking is vaak ernstiger (dan de ‘gewone’ verschijnselen
van dementie voor)

 Verlies van vaardigheden, goed te zien bij mensen met
licht of matige verstandelijke beperking

 Letten op non-verbale communicatie van de cliënt

Persoonlijke benadering

Zou jij willen werken met dementerenden? Waarom wel of niet?