5.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Democratie in Nederland

Het bestuur van Nederland

1815: Nederland wordt een koninkrijk met Willem (VI) I als koning der (Belgie en Nederland) Nederlanden

Rechten van de Koning: 

1. Staatshoofd en regeringsleider. 
2. Koos de leden van de Eerste Kamer. 
3. Mocht minister benoemen en ontslaan. 
4. Beslissingen nemen over het leger. 
5. Beslissingen nemen over de buitenlandse politiek. 
6. Beslissingen nemen over de kolonies. 
7. Geld uitgeven zonder het parlement daarover te informeren. 

Het bestuur van Nederland

Staten-Generaal der Nederland (Parlement): 

• Bestaat uit de Eerste en Tweede Kamer. 
• Eerste Kamer werd gekozen door de koning. 
• Tweede Kamer werd gekozen door De Provinciale Staten.  Leden van Provinciale Staten werden gekozen door edelen en regenten. 

Het bestuur van Nederland

Macht van het Parlement in 1815: 

1. Moest nieuwe wetten goedkeuren. 

De grondwet van 1848

Oorzaken grondwetswijziging van 1848: 

1. Willem I had te veel geld uit gegeven (Oorlog tegen Belgie)
2. Opkomst het liberalisme zoals godsdienstvrijheid en persvriheid. 
3. Burgers wilden het parlement kiezen. 
4. Burgers wilden meer invloed in de politiek. 
5. Burgers wilden de regering kunnen controleren. 
6. (Over heel Europa werden monarchien vervangen door republieken in revoluties.)

De Grondwet van 1848

Macht van de koning: 

1. Was niet meer regeringsleider. 
2. Werd politiek immuun. 
3. Bleef wel staatshoofd. 
4. Mocht zich bemoeien met vormen van nieuwe regeringen. 
5. Het recht om geinformeerd te worden door ministers en die te informeren. 

Grondwet van 1848

Macht van het Parlement: 

1. Parlement heeft de hoogste macht. 
2. Nieuwe wetten goed keuren.
3. Goedkeuren van de uitgaven van de regering. 
4. De regering controleren op zijn handelen. 
5. Regering moet het parlement over alles informeren. 

Grondwet van 1848

In de grondwet van 1848 bestaat het parlement uit: 

1. Eerste Kamer: Gekozen door de Provinciale Staten. 
2. Tweede Kamer: Gekozen door de Nederlandse burgers. 

De Grondwet van 1848

1. De Minister-president wordt regeringsleider. 
2. Hij is aanvoerder van de ministerraad of kabinet. 
3. De ministerraad/kabinet moet toestemming vragen aan het parlement over wat zij willen gaan doen. 

Leg chronologisch uit hoe het kiesrecht werd uitgebreid.

Uitbreiding van het kiestrecht: 

1. 1815: Edelen en regenten kozen de Provinciale Staten. 
2. 1815: De Provinciale Staten kozen de Tweede Kamer. 
3. 1848: Verstandige mensen mogen stemmen. 
4. 1887: Kwart van de mensen mag stemmen. 
5. 1896: 50% van de mensen mag stemmen. 
6. 1917: Algemeen kiesrecht voor mannen. 
7. 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen. 

Uitbreiding van het kiesrecht

Bestuursysteem van Nederland na 1917: 

1. Het parlement heeft de hoogste macht. 
2. Regering is afhankelijk van het parlement (Meerderheid plus 1)
3. Parlement wordt gekozen door een land met algemeen kiesrecht en is daarom afhankelijk van deze burgers van dit land. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Het ontstaan van een parlementair stelsel en de toename van volksinvloed'.

Aan de slag: Huiswerk

1. Maken paragraaf 3.2. 
2. Nakijken paragraaf 3.2. 
3. Nakijken vorige paragrafen. 
4. Leren leerdoelen paragraaf 3.2. 

Je kan het verschil uitleggen tussen de macht van het parlement voor 1848 en na 1848.

Noem 4 ideeën van het liberalisme .

Huiswerk

1. Maken paragraaf 3.2. 
2. Nakijken paragraaf 3.2. 
3. Nakijken vorige paragrafen. 
4. Leren leerdoelen paragraaf 3.2.