T1 Bs 4 Resorptie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven waar en op welke wijze voedingsstoffen worden opgenomen in het darmkanaal en welke factoren daarop van invloed zijn

Dunne darm

Resorptie van voedingsstoffen

• monosachariden (koolhydraten)
• vetzuren en glycerol
• aminozuren

Groot oppervlak = meer resorptie

• Darmplooien
• Darmvlokken
• Microvili

Resorptie in de darmwand

Passief transport: transport van stoffen van hoge concentratie (in darm) naar lage concentratie (in darmcel)

Kost geen energie!

Actief transport: transport van stoffen tegen de gradiënt in (van lage naar hoge concentratie).

Kost energie!

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Korte en middellange losse vetzuren (≤ 12 c atomen) diffunderen de cel uit en komen in de bloedsomloop (4).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Lange vetzuren en monoglyceride worden door de cel weer tot triglyceriden gevormd (1).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

De triglyceride worden een vetdruppel (micel) en worden door het golgisysteem omgeven door een membraan (fosfolipiden en eiwitten) = een hydrofiele coating. Dit heet een chylomicron (2).

Lymfevat

MAG=

monoglyceride

TAG=

triglyceride

Het chylomicron verlaat de cel via exocytose en gaat een lymfevat in (3).

Lymfevat

Transport vetachtige stoffen

De chylomicronen gaan via de lymfevaten bij de sleutelbeenader de bloedsomloop in.

Uiteindelijk bereiken alle opgenomen vetachtige stoffen de lever.

in de darmcel 

1. worden weer vetten gemaakt uit glycerol en vetzuren

2. worden vetdruppels verpakt (lipoproteïnen)

3. verlaten chylomicronen de cel dmv exocytose

4. komen in het lymfevat!!!!

niet in het bloedvat

resorptie van vetten

Poortader

• Bloedvaten van de
  darmwand naar de lever.
• Vervoert voedingsstoffen naar de lever.

Dikke darm

Resorptie van water, mineralen, vitaminen (K)

Veel water in verteringssappen

Diarree? Problemen in de dikke darm!

Zenuwstelsel en vertering

Het autonome zenuwstelsel is nauw betrokken bij de vertering.

• Bij het zien van voedsel wordt speeksel geproduceerd = speekselreflex
• Bij het vullen van de maag wordt reflexmatig maagsap geproduceerd
• Bij druk op de wanden van de endeldarm komt de drang om te ontlasten (poepen)

Bij een resorptiestoornis worden te weinig of geen voedingsstoffen uit het voedsel opgenomen in het bloed. De benodigde voedingstoffen moeten dan via een infuus in de bloedbaan worden toegediend. Noteer de letter uit de afbeelding hiernaast die het gedeelte aangeeft dat bij deze patiënt niet goed functioneert.
(klik op de afbeelding om te vergroten)

1. P
2. Q
3. R
4. S

Waar in ons lichaam worden spijsverteringssappen geproduceerd die vetten verteren?

1. maag
2. twaalfvingerige darm
3. galblaas
4. alvleesklier

Waarom moet insuline worden geinjecteerd en kan het niet in pilvorm worden ingenomen?

De opname van alcohol kan in bijna overal in het darmkanaal plaatsvinden. Door welke oorzaak is de opname van alcohol in de dunne darm het grootst?

Welke van de onderstaande stoffen is geen monosacharide?

1. ribose
2. galactose
3. sucrose
4. maltose

Hoe stroomt het bloed in de poortader?

1. Van de maag naar de lever
2. Van de darm naar de lever
3. Van de lever naar de maag
4. Van de lever naar de maag

Welk verteringssap heeft geen verteringsenzymen?

1. Speeksel
2. Maagsap
3. Gal
4. Darmsap

Welk orgaan maakt amylase?

1. lever
2. maag
3. alvleesklier
4. dunne darm

Wat wordt er door peptidasen verteerd?

1. eiwitten
2. peptase
3. aminozuren
4. polypeptiden

Door verhoging van de glucose concentratie in de darm kan het waterverlies in het lichaam toenemen. Juist of onjuist, leg uit!

Door gebruik van transporteiwitten voor zowel glucose als aminozuren kunnen per tijdseenheid meer Na+ ionen worden opgenomen.

1. juist
2. onjuist

welke bewering(en) is/zijn juist?
1 de verteringsproducten die in het bloed worden opgenomen, zijn beter oplosbaar in water dan producten die in de lymfe worden opgenomen
2 een deel van de verteringsproducten wordt via diffusie en een deel via actief transport uit de dekweefselcellen in het bloed opgenomen
3 het al dan niet verzadigd zijn van de vetzuren bepaalt of deze in de lymfe of in het bloed worden opgenomen.

1. 1,3
2. 1,2
3. 2
4. 1,2,3

Aan de slag

maken: 51 t/m 60