6.1 eten en gegeten worden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

6.1 eten en gegeten worden

Leerdoelen

6.1.1 Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt.

6.1.2 Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven.

voedselketen

- Een voedselketen is een reeks soorten, waarbij elke soort wordt gegeten door de volgende soort.

- Iedere soort noem je een schakel.

- De eerste schakel is ALTIJD een plant, omdat planten hun eigen voedsel produceren. 

- De volgende schakels zijn altijd dieren. 

- Er komen geen bacteriën en schimmels voor in de voedselketen.  

- de pijl betekent 'wordt gegeten door' 

Voedselweb

- Alle voedselrelaties in een ecosysteem.

- Elk gebied heeft zijn eigen voedselweb, want in elke gebied leven andere soorten. 

Fotosynthese

- Planten kunnen bepaalde stoffen omzetten in andere stoffen. 

- Fotosynthese: het proces waarbij een plant glucose en zuurstof maakt.

- Fotosynthese kan alleen plaatsvinden in de bladgroenkorrels. 

fotosynthese

- Bij fotosynthese maakt de plant gebruik van energiearme stoffen om energierijke stoffen te maken. 

- De plant produceert zijn eigen energie (voedsel)

Verbranding

- In de cellen van alle levende organismen vindt steeds verbranding plaats. Daarbij komt energie vrij. 

- Een organisme heeft deze energie nodig om te kunnen leven, bijv. voor beweging of celdeling. 

- Bij verbranding heb je brandstof (energierijke stof) en zuurstof nodig. 

Stofwisseling

- Alle omzettingen van de ene stof in de andere stof in een organisme.

- fotosynthese en verbranding zijn daar een voorbeeld van. 

Producenten, consumenten en reducenten

Alle organismen kun je verdelen in drie groepen: 

• producenten

• consumenten

• reducenten

Producenten

- Organismen met bladgroenkorrels, zoals planten. 

- Door fotosynthese kunnen zij zelf glucose maken.

- Uit glucose kunnen planten andere energierijke stoffen maken, zoals koolhydraten, eiwitten en vetten. 

- Planten maken deze energierijke stoffen voor zichzelf, maar ook voor dieren.

Consumenten 

- Dieren zijn consumenten. 

- Dieren kunnen zelf geen energierijke stoffen maken. Zij moeten deze stoffen binnenkrijgen via hun voedsel. 

- Dieren gebruiken de opgegeten energierijke stoffen voor verbranding en de opbouw van hun eigen lichaam.

Afvaleters

Reducenten

- Schimmels en bacteriën zijn reducenten. 

- Zij breken dode resten van organismen af.

- Afgebroken stoffen zijn energierijk en hierbij ontstaan energiearme stoffen, zoals koolstofdioxide, water en mineralen. 

- Planten nemen de energiearme stoffen weer op. 

- afbreken = reduceren

Planteneters, vleeseters en alleseters.

- Planteneters zijn dieren die alleen maar planten eten. Zij zijn daarom altijd een tweede schakel. 

- Vleeseters zijn dieren die andere dieren eten. Zij zijn altijd een derde schakel of hoger. 

-  Alleseters zijn dieren die planten en dieren eten. Alleseters kunnen de tweede schakel zijn, of hoger.

Maken

Blz. 73

opdr. 1 t/m 7

Terugblikken

Leg het proces van fotosynthese uit?

Wat doen reducenten?

Wat betekent de pijl in een voedselketen?

Leg het verschil tussen een voedselketen en voedselweb uit:

Benoem de schakels van een planteneter, diereneter en alleseter.

Leerdoelen check

- Kun je beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt?

- Kun je de voedselrelaties tussen organismen beschrijven?

ClassDojo!