Samentrekkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Samentrekkingen

Inhoud

Nakijken huiswerk

Korte herhaling samengestelde zinnen

Uitleg & oefenen samentrekkingen

Verwerkingsopdrachten (p. 30/31) opdr. 1, 2 & 4.

Samengestelde zinnen:

Hoofdzin- bijzin

Een bijzin is een onderdeel van een hoofdzin. Het is dus in feite een zinsdeel, maar dan met een eigen pv. Daarom noem je een bijzin ook wel een zinsdeelzin. 

Van een bijzin/ zinsdeelzin kun je ook een gewoon zinsdeel maken, door hem te vervangen door een enkel woord.  

voorbeeld zinsdeelzin

Wie van soep houdt, moet eens bij Kathy's gaan eten.

Wat is hier de bijzin? Het deel van de zin dat je door een enkel woord kunt vervangen.

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

zinsdeelzin = zinsdeelfunctie

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

{Wie van soep houdt} ow-zin, moet eens bij Kathy's gaan eten. 

Nakijken huiswerk:

Houd je schrift in de buurt:

Hebben jullie gelezen wat de krant over de aanslag schreef?

1. Hebben jullie gelezen = hoofdzin
2. Hebben jullie gelezen = bwb-bijzin
3. wat de krant over de aanslag schreef? = lv-bijzin
4. wat de krant over de aanslag schreef? = bwb-bijzin

Wie hem helpt met het opknappen van zijn tuin, geeft hij een stekje.

1. wie t/m opknappen = ow-bijzin
2. geeft t/m stekje = mv-bijzin
3. wie t/m tuin = lv-bijzin
4. wie t/m tuin = ow-bijzin

Wat Maarten in de vitrine van de banketbakker ziet wil hij graag eten.

1. Wat t/m ziet = hoofdzin
2. Wat t/m ziet = lv-bijzin
3. wil t/m eten = bwb-bijzin
4. Wat t/m ziet = ow-bijzin

Ik neem mijn paraplu mee, omdat het vanmiddag gaat regenen.

1. Omdat t/m regenen = hoofdzin
2. Omdat t/m regenen = lv-bijzin
3. Ik t/m mee = ow-bijzin
4. Omdat t/m regenen = bwb-bijzin

Vraag 5:  

Bonnie

Vraag 6

Brecht

Samentrekking

Doel: efficiënt spreken/ schrijven. 

Voorkomen van herhalingen in een zin:

Op ballet leren we klassiek ballet, modern ballet en jazzballet.

Typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijk ~

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Niveaus van samentrekking

woordniveau: een woorddeel wordt weggelaten en op de plek van het weggelaten woorddeel wordt een streepje genoteerd: 

• voorwaarts: bakkersbollen en -speculaas
• achterwaarts: voor- en achteruitgang

Niveaus van samentrekking

Woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer woorden weggelaten:

voorwaarts: gescheiden mannen en vrouwen

achterwaarts: grote en middelgrote steden

Niveaus van samentrekking

zinsniveau: een of meer zinsdelen (ow, wg, lv, mv, bwb etc.) die twee keer voorkomen worden weggelaten.

• (voorwaarts) Mees gaat op de fiets en Joia (...) op de scooter
• (achterwaarts) Wij werken (...) en onze kinderen studeren elke dag van de week.

Ela geeft in het sportcentrum zelf streetdancelessen en steplessen.
Welk woord(deel) mag je weglaten?

1. zelf
2. sport
3. lessen (van streetdance)
4. lessen (van step)

Welk zinsdeel ontbreekt in de samentrekking?
"Lotte is heel grappig en past eigenlijk totaal niet bij die saaie Martijn."

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. lijdend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

"Van de 16e tot de 20e eeuw was het Britse rijk groter dan ooit."
Wat voor type samentrekking?

1. op woordniveau
2. op woordgroepsniveau
3. op zinsniveau
4. geen samentrekking in deze zin

Maak opdracht 1, 2 en 4 (p. 31)