Hoofd en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofd en bijzinnen

Stijl: al gedaan

• Voornaamwoorden: bezittelijk, persoonlijk (man/vrouw/ onzijdig)
• Nog te doen: hen of hun?
• Verwijzing naar een mannelijk, vrouwelijk en onzijdig woord (de- woord of het-woord? => de-woorden controleer suffix.
• Deze les: hoofd- en bijzinnen.

Nabespreken huiswerk

Auctoriale perspectieven toegevoegd aan dialoog (150w). 

• Welke verandering(en) heb je aangebracht aan de bestaande dialoog?  
• Wat voegt dit perspectief toe aan de dialoog? Wat maakt dit perspectief nu mogelijk, wat eerst (als dialoog alleen) niet kon? 

Literaire kenmerken hh

"Wat denk je zelf", vroeg Shania aan haar moeder. "Jij zegt toch dat ik vuil kijk, hoezo zou ik niet niet boos zijn?"

1. Ik-perspectief
2. personaal perspectief
3. auctoriaal perspectief
4. jij-perspectief

Stijl

Verschil hoofd- en bijzin?

• Enkelvoudige zin 
• Samengestelde zin 
• Wat is het kenmerkende verschil tussen de enkelvoudige zin en de samengestelde zin?

Wat is het kenmerkende verschil tussen de enkelvoudige zin en de samengestelde zin?

Samengestelde zin

Twee (of meer) persoonsvormen

twee (of meer) onderwerpen

(enkelvoudige zin: een persoonsvorm en een onderwerp)

Welke van de onderstaande zinnen is een samengestelde zin?

1. Wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in
2. Eén zwaluw maakt nog geen zomer
3. Een goed begin is het halve werk
4. Holle vaten klinken het hardst

Welke van de onderstaande zinnen is een samengestelde zin?

1. In troebel water is het goed vissen.
2. Een goed begin is het halve werk
3. Wie in het schip zit moet meevaren
4. De aanhouder wint

Samengestelde zin

Een samengestelde zin bestaat uit een hoofdzin en één of meer bijzinnen. Een bijzin is een zinsdeelzin in de hoofdzin. Dat betekent dat de bijzin dus de functie heeft van een zinsdeel. 

Voorbeeld zinsdeelzin

Wie van soep houdt, moet eens bij Kathy's gaan eten.

Wat is hier de bijzin? Het deel van de zin dat je door een enkel woord kunt vervangen.

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

Kortom: hoofdzin- bijzin

Een bijzin is een onderdeel van een hoofdzin. Het is dus in feite een zinsdeel, maar dan met een eigen pv. Daarom noem je een bijzin ook wel een zinsdeelzin. 

Van een bijzin/ zinsdeelzin kun je ook een gewoon zinsdeel maken, door hem te vervangen door een enkel woord.  

Zinsdeelzin = zinsdeelfunctie

Wie van soep houdt > Kees > Kees moet eens bij Kathy's gaan eten. 

{Wie van soep houdt} ow-zin, moet eens bij Kathy's gaan eten. 

Samengestelde zinnen:

Kenmerken hoofd- en bijzin

Nevenschikkend en onderschikkend 

Nevenschikking: hoofdzin-hoofdzin of bijzin-bijzin. 

• Nevenschikkende voegwoorden: 'en', 'want', 'maar' + 'of'
• Ik houd van appels, maar ik houd niet van peren. 

Onderschikking: hoofdzin- bijzin.

• Onderschikkende voegwoorden, zoals 'omdat', 'daardoor', 'zodat',  'vanwege', 'toen', & 'wanneer' 
• Ik houd niet van peren, omdat ze glibberig zijn. 

Welk deel is bijzin?
'Het is niet alles goud wat er blinkt'

1. Het is niet alles goud
2. wat er blinkt
3. Het is niet alles goud wat er blinkt
4. Het is geen samengestelde zin

Welk deel is bijzin?
Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.

1. Wie een kuil graaft voor een ander
2. valt er zelf in
3. Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.
4. Het is geen samengestelde zin

Welk deel is bijzin?
Eén zwaluw maakt nog geen zomer.

1. Eén zwaluw maakt
2. maakt nog geen zomer
3. Eén zwaluw maakt nog geen zomer.
4. Het is geen samengestelde zin.

Benoem de functie

De bijzin heeft een grammaticale functie in de hoofdzin. Bijvoorbeeld een onderwerpszin of lijdend voorwerpszin. Benoem in de volgende quizvragen de functie.  

Timer = 30 sec

{Wie een kuil graaft voor een ander}, valt er zelf in.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

Ik neem mijn paraplu mee, {omdat het vanmiddag gaat regenen}.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

{Wie hem helpt bij het opknappen van zijn tuin}, geeft hij een stekje.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

{Nadat de film is afgelopen} gaan we nog wat drinken.
Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

Cambiumned.nl

oefenen > grammatica > zinsdelen > samengestelde zin*/**/***

Huiswerk: 

Maak oefening 13 en 14 (p. 102)

Leesboek. 

Als je klaar bent, pak je je boek 1 en ga je rustig lezen.