4 vwo Tijdvak 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

WELKOM!

1. Intro.

2. Veranderingen vanaf 1000 n.Chr; landbouw, handel en het ontstaan van steden

3. Aan het werk! 13.1 tot en met 13.8

Ka 13: de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

Rond 1000 n.Chr

Wat bleef er hetzelfde, denk aan politiek, economie, cultuur, religie?

Verbeteringen in de landbouw

Rond het jaar 1000

• Drieslagstelsel
  
• IJzeren ploeg
• Hals-juk

IJzeren ploeg

& hals-juk

Ontginnen

Belangrijke landbouwverbetering: Drieslagstelsel

Steeds meer handel

• Verbeteringen in de landbouw leveren meer oogst op
  
• Overschotten worden verkocht of geruild op markten 
• Geld wordt steeds meer gebruikt als (handig) ruilmiddel
• Einde aan de aanvallen van Vikingen in West-Europa: meer veiligheid
• Handelaren komen daardoor in verschillende landen en nemen andere producten (wijn of zijde) mee.

Hoe denken jullie dat de terugkomst van de geldeconomie kon leiden tot centralisatie?

Steden ontstaan

• Handelaren komen vaak op dezelfde plek: om te overwinteren en hun spullen op te slaan.
• Deze plekken liggen op een goede plek: kruispunten van wegen en/of rivieren, meestal in de buurt van een kasteel of klooster
• Op deze plekken waren vaak al jaarmarkten
• Langzaam ontstaan hieruit nederzettingen, die uitgroeien tot steden.
• opkomst geldeconomie
  

Waar ontstond een stad? 

Waarom daar?

WELKOM!

1. Intro.

2. Veranderingen vanaf 1000 n.Chr; landbouw, handel en het ontstaan van steden

3. Aan het werk! 13.1 tot en met 13.8

aan het werk!

Lezen blz 44

maken opdrachten blz 45