middeleeuwse stad en ontstaan burgerij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Late Middeleeuwen

• Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

•     Bevolking groeit
•   Er ontstaan steden
  
• Er komt meer handel
• Geld komt weer terug

• Macht van de steden neemt toe
• De adel krijgt (soms) minder macht

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

Verbeteringen in de landbouw

Rond het jaar 1000

• Drieslagstelsel
  
• IJzeren ploeg
• Ontginningen
  

landbouw verbetering 1 = ijzerenploeg

landbouwverbetering 2=arabisch juk

1

2

landbouwverbetering 3: Drieslagstelsel

1000 tot 1150 --> 30 miljoen mensen extra!

Dankzij het voedseloverschot wat onstond door landbouwverbeteringen!

Steeds meer handel

• Verbeteringen in de landbouw leveren meer oogst op
  
• Overschotten worden verkocht of geruild op markten 
• Geld wordt steeds meer gebruikt als (handig) ruilmiddel
• Einde aan de aanvallen van Vikingen in West-Europa: meer veiligheid
• Handelaren komen daardoor in verschillende landen en nemen andere producten (wijn of zijde) mee.

Steden ontstaan

• Handelaren komen vaak op dezelfde plek: om te overwinteren en hun spullen op te slaan.
• Deze plekken liggen op een goede plek: kruispunten van wegen en/of rivieren, meestal in de buurt van een kasteel of klooster
• Op deze plekken waren vaak al jaarmarkten
• Langzaam ontstaan hieruit nederzettingen, die uitgroeien tot steden.
• opkomst geldeconomie
  

Middeleeuwen in Amersfoort

Gebied is een leen van de bisschop van Utrecht. Het is beleend aan de heren van Amersfoort
Hof met kerk
schout- en belastingrecht over Eemland
Markt bij de hof

Inwoners willen meer zeggenschap:
12 juni 1259 Stadsrechten

Middeleeuwen in Amersfoort

De stadsmuren

- de hofstede

- in 1259 al een aarde wal 

- rond 1300 eerste stadsmuur

- 1380-1450 tweede stadsmuur

- na 1450 verkoop percele eerste 

stadsmuur

Middeleeuwen in Amersfoort

economische activiteit

- akkerbouw/veeteelt, graan-/veehandel

- turfwinning

- bierbrouwen 

- textielnijverheid

- bedevaartplaats

Middeleeuwen in Amersfoort

Mirakel van Amersfoort

- 1444 Vondst van het Mariabeeldje

- mirakelboek

- Onze-Lieve-Vrouwekerk

- inkomsten door pelgrims

Rond het jaar 1000 groeiden de oogsten snel. Welke oorzaak had dat?

1. De boeren hadden geleerd het land te bemesten.
2. De boeren lieten hun kinderen meehelpen op het land.
3. Er kwamen steeds meer boeren, omdat de mensen in steden ook moesten eten
4. De boeren gebruikten betere werktuigen en wisten het land effectiever te bewerken

Waarom zou een heer stadsrechten aan een stad verlenen?

1. Het gaf de heer aanzien als hij een grote stad in zijn gebied had
2. Hij wilde graag dat de mensen in zijn gebied een beter leven kregen.
3. Hij kreeg in ruil daarvoor belastingen en militaire steun

Burgers in de steden hadden zelf het bestuur en wetgeving van de stad in handen

1. waar
2. Niet waar

Hoe kwam het dat de opkomst van steden uiteindelijk de positie van de adel verzwakte?

1. Het feodale stelsel was gebaseerd op trouw en loyaliteit, door de geldeconomie werkte dit niet meer
2. De steden werden rijker en konden zo steeds meer vrijheden kopen, zo had de heer geen invloed meer
3. Steden werden rijk en konden zichzelf verdedigen, en hadden de bescherming van de heer niet nodig
4. A, B en C zijn allemaal goed

ontstaan in een feodale wereld

ontstaan in een centrale staat

late middeleeuwen