3VWO - H2 - Grammatica - De woordsoort van wie, die en dat

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De woordsoort van wie, die en dat

LASTIG TE BENOEMEN WOORDEN

3VWO

Even herhalen... hoe zat het ook alweer??

De woorden wie, die en dat kunnen tot verschillende woordsoorten behoren:

• wie – vragend voornaamwoord (vr.vnw), betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw) of betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr.vnw m.i.a.);
  
  
• die – aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) of betrekkelijk voornaamwoord en een enkele keer betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent;
  
  
• dat – aanwijzend voornaamwoord, betrekkelijk voornaamwoord of onderschikkend voegwoord (os.vgw).

Zo stel je de woordsoort van die, dat en wie vast

Bij die en dat probeer je eerst het woord te vervangen door deze of dit. Als dat kan, zijn die en dat aanwijzend voornaamwoord:

– Die (1) jongen ken ik, maar de man die (2) naast hem zit, niet. Ik geloof dat (3) het rode autootje van hem is, dat (4) naast dat (5) schuurtje staat.

– Deze (1) jongen ken ik, maar de man *deze (2) naast hem zit, niet. Ik geloof *dit (3) het rode autootje van hem is, *dit (4) naast dit (5) schuurtje staat.

(* = ongrammaticaal)

De woorden die (1) en dat (5) kun je vervangen door deze en dit en deze woorden zijn dus aanwijzende voornaamwoorden.

– Die (1) jongen ken ik, maar de man die (2) naast hem zit, niet. Ik geloof dat (3) het rode autootje van hem is, dat (4) naast dat (5) schuurtje staat.

Als die en dat terugwijzen naar iets wat eerder genoemd is, het antecedent, zijn ze betrekkelijk voornaamwoord.

De antecedenten van die (2) en dat (4) zijn de man en het rode autootje: die (2) en dat (4) zijn betrekkelijk voornaamwoord.

Het woord dat (3) staat aan het begin van de bijzin dat … is en is onderschikkend voegwoord.

Bij wie zijn er drie mogelijkheden:

• betrekkelijk vnw: als wie terugwijst naar een antecedent
  – De vriendin van wie (betr.vnw) ik dit kettinkje gekregen heb, woont nu in Ens.

• betrekkelijk vnw met ingesloten antecendent: als wie vervangbaar is door degene die:
  – Wie dit leest, is gek.

• vragend vnw: als wie aan het begin staat van een vraag of van een zin die gemaakt is van een vraag:
  – Wie woont er in dat huis op de hoek van de straat?
  – Jolien weet niet meer (bijzin) aan wie (vr.vnw) ze haar biologieboek heeft uitgeleend).

apps.noordhoff.nl

Wat voor woord is dit?

WIE hebben meer over voor geld, mannen of vrouwen? Mannen!

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Men zegt DAT het methaangas dat koeien uitstoten, een milieuprobleem vormt.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Men zegt dat het methaangas DAT koeien uitstoten, een milieuprobleem vormt.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Wist je DAT patat eten ongezond is? Het bevat de stof solanine en die is giftig.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Wist je dat patat eten ongezond is? Het bevat de stof solanine en DIE is giftig.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Bij DAT vuurwerk stonden veel Hagenaars, die​
genoten van de show.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Bij dat vuurwerk stonden veel Hagenaars, DIE
genoten van de show.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

WIE denkt dat de wereld zonder mannen beter af is, heeft het mis. Dat is zeker.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Wie denkt DAT de wereld zonder mannen beter af is, heeft het mis. Dat is zeker.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Wat voor woord is dit?

Wie denkt dat de wereld zonder mannen beter af is, heeft het mis. DAT is zeker.

1. aanwijzend vnw
2. betrekkelijk vnw (met i.a.)
3. vragend vnw
4. onderschikkend voegwoord

Pak je laptop en maak de opdrachten van hoofdstuk 2 die klaarstaan in de planning.