1.5 Europa en de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.5 Europa en de wereld

Deel 1

Huishoudelijke mededeling

Proefwerk: verplaatst naar 22 november

Toetstof: paragraaf 1.1 t/m 1.6 (1.6 = begrippen)

SO?: Komt te vervallen en wordt een oefentoets!

Aan het einde van de les...

• Kun je uitleggen wie Karel V was en welke gebieden hij had geërfd.
• Kun je uitleggen hoe Karel V zijn oorlogen kon bekostigen. 
•  Kun je uitleggen welke oorlogen Karel V voerde. 

Wat is continuïteit en discontinuïteit?

Karel V

1500-1558

• Karel V werd geboren op 24 februari in het jaar 1500. 
• Via zijn moeder erfde hij grote delen van Amerika en Spanje. 
• Via zijn vader erfde hij het welvarende Bourgondië en een groot deel van de Nederlandse gewesten.
• In 1519 werd hij gekozen als keizer van het Heilige Roomse Rijk         wereldrijk. 

De aanspreektitel van Karel?

Karel, bij de gratie Gods, Heilig Rooms keizer, Semper Augustus, Koning van Duitsland, Koning van Italië, Koning van heel Spanje, Castilië, Aragón, León, Navarra, Granada, Toledo, Valencia, Galicië, Mallorca, Secillia, Córdoba, Murcia, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltar, de Canarische eilanden, Koning van de Beide Siciliën, Sardinië, Corsica, Koning van Jerusalem, Koning van de Westelijke en Oostelijke Indiën, Heer van de Eilanden en de Grote Oceaan, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondië, Brabant, Lotharingen, Stiermarken, Karinthië, Krain, Limburg, Luxemburg, Gelderland, Neopatrië, Württemberg, Landgraaf van de Elzas, Prins van Zwaben, Graaf van Vlaanderen, Habsburg, Tirol, Gorizia, Barcelona, Artesië, Franche Comté, Henegouwen, Holland, Zeeland, Ferrette, Kyburg, Namen, Roussillon, Cerdagne, Drenthe, Zutphen, Markgraaf van het Heilig Roomse Rijk, Burgau, Oristano en Gociano, Heer van Friesland, het Wendland, Pordenone, Biskaye, Molin, Salins, Tripoli en Mechelen.

Geld en oorlog

• Zijn rijk werd van alle kanten aangevallen. Dit koste geld! 
• Het leger werd betaald met belastingen en leningen, maar het was  niet genoeg. 
• Elk jaar kwam er een zilvervloot vanuit Amerika naar Spanje. 
• De Spaanse monarchie was de rijkste van Europa. 

Hoe kwam Karel V aan geld voor zijn oorlogen?

Oorlogen in Europa

• De grootste tegenspeler van Karel V was koning Frans I van Frankrijk.

• In 1520 vochten zij twee grote oorlogen uit in Italië. 

• Beide maakten aanspraak op zeer welvarende gebieden. 

Overwinning

• Karel V won van Frans I in 1525.
• Ook boekte hij succes tegen het Osmaanse Rijk.
• De Osmanen waren in de 15e eeuw opgerukt naar het zuidoosten van Europa.
• In 1529 kon Karel de Osmanen tegenhouden bij de poorten van Wenen.
• In 1535 kwam de Turkse opmars tot stilstand, doordat Karel V Tunis (Noordkust van Afrika) veroverde. 

Welk gebied heeft Karel V NIET geërfd?

1. Nederlandse Gewesten
2. Bourgondië
3. Het Heilige Roomse Rijk
4. Rusland

Tegen wie voerde Karel V oorlog?

1. De Ottomaanse sultan
2. De Franse koning
3. De Russische Tsaar
4. De Italiaanse koning

Huiswerk

Maken 1.5 opdracht 1 t/m 5