14.1 Bouw, Vorm, Functie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

14.1 Doelen

• Je kent de celorganellen van de plant en hun functie
• Ik kan met behulp van osmose uitleggen hoe (delen van) planten aan hun stevigheid komen, hoe worteldruk ontstaat en hoe plantencellen groeien na deling.

herhaling transport, dissimilatie

welke organellen ken je nog?

Maak een tabel, schrijf achter de organellen kern, vacuole, bladgroenkorrel, celwand, celmembraan de functie in een paar woorden. Theorie 14.1.1

Voortplanting

Bloem

Stengel

Wortel

Water en mineralen opnemen

Glucose maken

Blad

Stoffen vervoeren en stevigheid geven

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A:water B: meest
2. A:water B:minste
3. A:opgeloste stoffen B:meeste
4. A:opgeloste stoffen B:minste

de concentratie opgeloste stoffen in de cel is ..... dan daarbuiten. (de cel is gekrompen)

1. lager
2. even hoog
3. hoger

Stevigheid

De buitenband is altijd luchtdoorlaatbaar

Bij de binnenband bepaalt het ventiel of er lucht in of uit de band kan.

lucht erin is steviger

Planten

Celwand is doorlaatbaar voor water én opgeloste stoffen

Bij celmembraan kan water naar binnen of naar buiten

opgeloste stof trekt water aan

turgor

plasmolyse

grens

plasmolyse

Planten

Turgor: celmembraan drukt tegen de celwand. De cel is stevig en rekt iets uit

Plasmolyse: De celmembraan laat los van de celwand

moeilijk? herhaal 1.6

turgor

plasmolyse

grens

plasmolyse

Als je sla in een bak water legt wordt het steviger, in dressing juist slapper. Leg uit hoe dit komt.

Nynke maakt zoutoplossingen met oplopende concentraties. Ze weet niet meer of ze dit van links naar rechts of andersom had gedaan. Ze stopt frietjes van gelijke lengte in de bekers. De frietjes in de linker beker zijn het langst. Was hier de zoutconcentratie hoog of laag?

1. laag
2. kun je niet weten
3. hoog

Toepassen Osmose

stevigheid (alle plantencellen en weefsels)

wateropname (worteldruk)

celstrekking

Wortelharen om water op te nemen

Zonder wortelharen kan dat dus niet erg goed.

Maar met wortelharen gaat dat veel beter!

wortel zonder wortelharen ________

______________wortel met                                   wortelharen

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel is hoger dan in de bodem. Dit is een voorbeeld van

1. diffusie
2. osmose
3. actief transport
4. passief transport

Actief transport kost ATP. Door welk proces komt een organisme aan ATP? Welk organel is hiervoor verantwoordelijk? Schrijf de reactievergelijking op.

worteldruk

wortelharen nemen zouten op

door osmose volgt water

opnemen van zouten kost ATP

voor vorming ATP (aerobe dissimilatie) is zuurstof nodig

Tilly geeft haar plant extra water. Zoveel dat er door het water geen lucht met zuurstof meer in de bodem komt. Leg uit hoe door het te veel water geven de plant juist verder verdroogt.

Toepassen Osmose

stevigheid (alle plantencellen en weefsels)

wateropname (worteldruk)

celstrekking

https:

de celdeling waardoor wortels groeien heet

1. mitose
2. meiose
3. zou beide kunnen

heeft de vacuole tijdens de celstrekking een hogere of lagere concentratie opgeloste stoffen dan buiten de cel?

1. lager
2. kun je niet weten
3. hoger

Ik kan uitleggen hoe osmose zorgt voor stevigheid, worteldruk en celstrekking

1. helemaal, geen probleem
2. ik denk het wel, maar weet het niet zeker
3. nou, niet alles hoor
4. mwah, denk 't niet

Wat zou je iemand die het niet (helemaal) snapt adviseren?

huiswerk

lezen 14.1 (om te begrijpen)

maken wat je kunt van toetsvragen 14.1

moeilijk maak ook de oefenvragen.

Hoeft nog niet helemaal af. Weefsels, Transport, Stengel, blad wordt nog over uitgelegd.

Blad

Stengel

Wortel

Verdamping

Opname 

water

Transport 

water