1.3 wereldeconomie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.3 wereldeconomie

Ontwikkeling van de handelsstromen

Handelskolonialisme

tot 1850

voor handel van

- landbouwproducten (plantages)

- mijnbouwproducten (mijnen)

Koloniale handelsverhoudingen 

(1500 - 1950)

- Op het ''hoogtepunt'' van het kolonialisme (1914) waren de twee grootste Europese koloniale machten: Groot-Brittannië + Frankrijk.

- Nederland bezat twee grote kolonies: Nederlands-Indië + Suriname.

- De dekolonisatie verliep snel na WO II.

Handelskolonialisme 

(1500 - 1800)

Kenmerken:

- Kolonies leveren grondstoffen en arbeidskrachten (slaven).

- Langs de kusten ontstaan plantages.

Industrieel kolonialisme

(1800 - 1950)

Het industrieel kolonialisme (oftewel imperialisme) is de fase waarin Europese moederlanden koloniën stichtten die ze zelf bestuurden, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen.

Waarom is het handelskolonialisme overgegaan in industrieel kolonialisme?

Door de opkomst van de industrie werd het voor Europese landen belangrijk om:

- verzekerd te zijn van de aanvoer van grondstoffen

en

- een afzetmarkt te hebben voor hun industrieproducten.

Wat is daarvan het gevolg geweest?

- Vroegere handelsgebieden werden onderdeel van het moederland. Op tal van terreinen - bestuur, onderwijs, handel en ontwikkeling - verstevigde het moederland haar greep op de kolonie. 

- Door de industrialisatie nam de wereldhandel enorm toe, maar de handelsstromen verliepen steeds meer binnen het koloniale rijk.

Einde van een oude relatie

(1950 - 1990)

De afloop van WO II levert twee belangrijke veranderingen op in de wereldorde:

1. Dekolonisatie

2. De wereld wordt opnieuw ingedeeld, er ontstaan drie blokken. Het westerse en het communistische blok, met name de VS en de Sovjet Unie, staan lijnrecht tegenover elkaar.

Vrijhandel verandert de wereld

(na 1990)

Na de ineenstorting van de Sovjet Unie in 1989 wordt de wereldorde opnieuw opgeschud. De vrijemarkteconomie wordt het belangrijkste economische systeem op aarde. Een belangrijk kenmerk daarvan is dat de prijs van goederen en diensten wordt bepaald door de wet van vraag en aanbod.

OPDRACHT

Vrijhandel: voor- of nadelig voor een land?

1. Buitenlandse concurrentie

2. Vorming van grote bedrijven

3. Regionale specialisatie

4. Vrij toegang tot de buitenlandse afzetmarkt

5. Goedkopere producten

6. Binnenlandse bedrijven failliet

7. Protectionisme verboden

Voordelig

2. Vorming van grote bedrijven

3. Regionale specialisatie

4. Vrij toegang tot de buitenlandse afzetmarkt

5. Goedkopere producten

Waarom?

2. Grote afzetmarkt bereikbaar

3. Land maakt producten waar het goed in is

4. Bedrijf kan internationaal concurreren

5. Consument profiteert

Nadelig

1.  Buitenlandse concurrentie

6. Binnenlandse bedrijven failliet

7. Protectionisme verboden

Waarom?

1. Kans op faillissement

6. Buitenlandse concurrentie

7. Geen bescherming eigen bedrijven tegen buitenlandse concurrentie

Conclusie

Aandeel in de wereldhandel wordt gestuurd door:

- Politieke ontwikkelingen in de wereld

- Economische ontwikkelingen in landen en in de wereld

In welke periode werd de wet van vraag en aanbod geïntroduceerd?

1. Handelskolonialisme
2. Koude Oorlog
3. Vrijemarkteconomie
4. Industrieel kolonialisme

Hoe ontstaat economische groei?

1. Door globalisering
2. Door toename van productie
3. Door industrieel kolonialisme
4. Door EPZ's (Export Productie Zones)

Wat hoort er bij de periode 1500-1800?

1. Handelskolonialisme
2. Exploitatiekolonie
3. Dekolonisatie
4. Industrieel kolonialisme

Welk begrip wordt omschreven:
Landen die na 2000 een snelle economische groei doormaken.

1. WTO
2. Industrieel kolonialisme
3. Triade
4. BRICS-landen

Welke periode in de wereldhandel wordt hier afgebeeld?

1. Industrieel kolonialisme
2. Dekolonisatie net na W.O. 2
3. Einde van de Koude Oorlog
4. Vrijhandel