5. 25 okt: ZV4B: tekst bespreken H6 + literatuur start

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Communiceren doe je samen 2

Welkom vwo4VB

Op tafel:

Map/schrift, pen, stencil met tekst, oefenboek

• Jas uit en over je stoel.
  
• Telefoon in je tas.
• Tas op de grond.

Communiceren doe je samen 2

• Functiewoorden 
• Tekst bespreken
  

Vandaag vrijdag 25 oktober: 

1. Ik kan aangeven hoe alinea's met elkaar in verband staan.
   
2. Ik kan een passende alinea-indeling maken voor een tekst en zelf een goede alinea schrijven.
   

Leerdoelen les 6

Signaalwoorden: geven verbanden aan tussen alinea's, zinnen en delen van zinnen. Zie schema blz. 65 >>>

Communiceren doe je samen 2

Begrippen les 6: 

• Tekstverbanden (opsomming, tegenstelling, voorwaarde ...)
• Signaalwoorden (ten eerste, daarom, dus, kortom ...)
• Functiewoorden: geven de functie aan van een deel van de tekst >>>>

Functiewoorden in een examen biologie:

Communiceren doe je samen 2

Functiewoorden zijn niet hetzelfde als signaalwoorden. 

Signaalwoorden = verbindingswoorden

Antwoorden over de tekst bespreken

Communiceren doe je samen 2

Lees de tekst en maak opdracht 7 t/m 12.

• Beantwoord ook deze vragen: 

Vraag a. Verdeel de alinea's over inleiding, kern, slot.

Vraag b. Wat is het onderwerp van de tekst?

Vraag c. Hoe wordt de aandacht van de lezer getrokken?

Vraag d. Voor welke manier van kennismaken/introduceren is in dit artikel gekozen?

Communiceren doe je samen 2

Maak opdracht 7 en 8. 

Communiceren doe je samen 2

Vraag 7. 

• De tekst past bij een paragraaf over alinea’s en verbanden, omdat in teksten het een grote rol speelt hoe je afzonderlijke tekstdelen met elkaar verbindt.

Communiceren doe je samen 2

Vraag 8. 

• Verbinden is in de tekst uitgewerkt als je verbinden met andere mensen = je verbroederen = dichter bij elkaar komen. 

Communiceren doe je samen 2

Vraag 1. Verdeel de alinea's over inleiding, kern, slot.

Vraag 2. Wat is het onderwerp van de tekst?  

• Inleiding: alinea 1 en 2. 
• Kern: 3 t/m 8
• Slot: 9 
• Onderwerp: lees de laatste regel van alinea 9. 
• Verbinding

Communiceren doe je samen 2

Lees nogmaals alinea 1 en 2. 

Hoe wordt de aandacht van de lezer getrokken? 

• opvallende stelling of mening

Communiceren doe je samen 2

Maak opdracht 9

• Een toelichting (C)

Titel + Inleiding
- Aandacht trekken door:  
1. anekdote

2. opvallende stelling of mening

3. actuele gebeurtenis

4. het voordeel voor de lezer

- kennismaking met het onderwerp > hoe pg. 60
- richting geven aan de tekstopbouw
- idee geven van het genre (tekstsoort/-doel)

Tekstopbouw (les 4)

Middenstuk/kern
- uitwerking van het onderwerp in deelonderwerpen
- uitwerking in hoofdstukken, paragrafen of alinea's
- overzichtspunten: titels, kopjes, signaalwoorden

Slot
- de afronding
 - terugblik op inleiding en de kern
- krachtiger maken van strekking of boodschap (of een uitsmijter) 
- vaak de hoofdgedachte

Communiceren doe je samen 2

kennismaking met / introduceren van het onderwerp (pg 60):

- vraag

- voorbeeld geven

- samenvatting

- conclusie

- mening

 - probleemstelling

 - oorzaak-gevolg

 - opvallende uitkomst

Voor welke manier van kennismaken/introduceren is in dit artikel gekozen?

• Vraag stellen: 
• regel 7: waarom? 

Communiceren doe je samen 2

Functiewoorden. 

Maak opdracht 10. 

• Voorbeeld (C): 
• Over de burgemeester van Amsterdam die ziek was. 

Communiceren doe je samen 2

Maak opdracht 11. 

• Tekstverband tijd
• signaalwoord: daarvoor

Communiceren doe je samen 2

Maak opdracht 12. 

• Erkenning
• Zien en waarderen

Begrippen uit deze les

alinea

tekstverband

signaalwoord

functiewoord

VWO

- minimaal 12 literaire werken (4 werken per jaar)

>> in periode 3 lees je 2 werken.

- oorspronkelijk in de Nederlandse taal

- twee van voor 1880

Wat is het verschil tussen literatuur en lectuur?

>>> filmpje

40:00 - 44:30

1. Wat zijn volgens Connie Palmen kenmerken van literatuur?
2. Wat is de mening van Saskia Noort over literatuur? 

Fictie: verzonnen verhalen

Lectuur:

- simpele verhaallijn

- voorspelbaar patroon (clichés)

- oppervlakkige personages

Literatuur

- diepgang

- verrassend/uniek

- personages uitgewerkt tot karakter

- ruimte voor interpretatie

- kritische houding

Begrippen:

• Perspectief 
  
• Tijd 
  
• Ruimte
  
• Genre
  
• Motieven
  
• Thema

Perspectieven:

• Ik-perspectief
• Personaal perspectief
• Auctoriaal/Alwetend

Ik-perspectief

• Je ziet alles door de ogen van de verteller;
• Geschreven in de ik-vorm;
• Je leert de ik-persoon heel goed kennen;
• Je komt niet te weten wat andere personages voelen of denken.

Ook wel 'ik-verteller' genoemd. 

Personaal perspectief

• Je ziet alles door de ogen van één persoon;
• Het is geschreven in de hij- of zij-vorm;
• Je leert de hoofdpersoon goed kennen.

Ook wel 'personale verteller' genoemd. 

Alwetend perspectief

• De verteller is iemand die alles weet van alle personages;
• Geschreven in de hij- en zij-vorm;
• Komt te weten wat alle personages zien, horen, voelen en denken;

• Verteller weet wat er is gebeurd en wat nog gaat gebeuren.

Ook wel 'alwetende verteller' genoemd. 

Tot hier gekomen. 

Tijd:

• Vertelde tijd: de tijd in het verhaal
  
• Verteltijd: de tijd die het kost om het verhaal te lezen 

Ruimte:

• Omgeving in het verhaal
•  Beschrijf de ruimte

• Schrijf het op.

Genre:

• Psychologisch
• Spannend
• Liefde
• Et cetera...

Motieven:

• De herhaling van gebeurtenissen, gedragingen en gevoelens van personages. 
• Voorbeeld: een dobbelsteen die naar toeval verwijst. 
• Voorbeeld: een roos die naar de liefde verwijst. 
• Abstracter voorbeeld: roman Tweede Wereldoorlog: trouw en verraad
  

Thema:

• Een belangrijk onderwerp van een verhaal
• Vaak één duidelijk thema, soms ook meerdere thema's te koppelen aan een verhaal
• Bijvoorbeeld: zelfontwikkeling, vriendschap, eerlijkheid, 

Aan de slag

Oefenboek pagina 137

Maak opdracht 6

Beantwoord de volgende vragen tijdens het kijken:

1. Wat is de vertelde tijd?

2. Hoe kun je de ruimte beschrijven?

3. Wat is het genre?

4. Herken je motieven?

5. Wat is het thema? 

https://ntr.nl/KORT/7/detail/Kort-Mensendagen/VPWON_1289836

1. Wat is de vertelde tijd?

• Misschien jaren, telkens opnieuw geboren worden als kikkervisje. Of: een periode van een paar maanden waarin de man van vrolijk naar stil gaat.  

2. Hoe kun je de ruimte beschrijven?

• Grote ruime vijver met waterplanten en riet eromheen. Het huis waar de man woont is steriel opgezet, weinig planten of felle kleuren.  

3. Wat is het genre?

• Psychologie

4. Herken je motieven?

• De muziek die terugkomt, de auto, de natuur
• Terugkerend naar de oorsprong, verlangen naar vroeger

5. Wat is het thema? 

• midlifecrisis
• identiteit en twijfel

Begrippen uit deze les

Literatuur:

Perspectief

Tijd

Ruimte

Genre

Motieven

Thema