Les 4 zinsontleden (naamwoordelijk of werkwoordelijke gezegde))

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Zinsontleden les 4:

Naamwoordelijk of

werkwoordelijk

gezegde

Week 1:

1. persoonsvorm: leg uit
2. zinsdelen: leg uit
3. onderwerp: leg uit

week 3 (want week 2 verviel):

1. werkwoordelijk gezegde: leg uit
2. lijdend voorwerp: leg uit

Week 4:

1. meewerkend voorwerp: leg uit
2. naamwoordelijk gezegd: leg uit

Even oefenen...

Wat is de pv in de zin:
'Marieke heeft haar opa vorige week een kaartje gestuurd.'

1. Marieke
2. heeft
3. heeft gestuurd
4. haar opa

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de zin:
'Marieke heeft haar opa vorige week een kaartje gestuurd.'

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Wat is het gezegde in de zin:
'Marieke heeft haar opa vorige week een kaartje gestuurd.'

1. ng: Marieke
2. wg: heeft
3. wg: heeft gestuurd
4. ng: Marieke heeft

Wat is het lv in de zin:
'Marieke heeft haar opa vorige week een kaartje gestuurd.'

1. Marieke
2. een kaartje
3. vorige week
4. haar opa

Wat is het mv in de zin:
'Marieke heeft haar opa vorige week een kaartje gestuurd.'

1. Marieke
2. een kaartje
3. kus
4. haar opa

Wat is de pv in de zin:
'Marieke is sinds vorige week ziek.'

1. Marieke
2. is
3. sinds vorige week
4. is ziek

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de zin:
'Marieke is sinds vorige week ziek.'

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Wat is het gezegde in de zin:
'Marieke is sinds vorige week ziek.'

1. ng: Marieke
2. wg: is ziek
3. wg: is
4. ng: is ziek

Wat is het lv in de zin:
'Marieke is sinds vorige week ziek.'

1. Marieke
2. ziek
3. geen lv
4. sinds vorige week

Wat is het mv in de zin:
'Marieke is sinds vorige week ziek.'

1. Marieke
2. geen mv
3. is
4. sinds vorige week

Huiswerkcontrole + nakijken vraag 1 t/m 5

vragen? 

Grammatica

Zinsdelen: werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde

Na deze les weet je of je met een werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde te maken hebt

Gezegde

• wg: geeft aan wat iets of iemand doet
• ng: geeft aan wat iets of iemand iemand is (of wordt, blijft, lijkt)
• ->  Het naamwoordelijk deel geeft dan een kenmerk of eigenschap             van iemand (of van iets)

Let op: 

• het naamwoordelijk deel is één stukje tekst, dat klem staat tussen de steepjes, als je de zin in zindsdelen hebt verdeeld: niet meer dan één stukje en niet minder. Voorbeeld:
• Marieke / gaat / straks / even /  wandenlen  / in de storm.
• wg: gaat wandelen (want: 'gaat wandelen' zegt wat Marieke doet)   
• Marieke / wordt /vast / een beroemde zangeres / later.
• ng: wordt [een beroemde zangeres] ('een beroemde zangeres' zegt wat Marieke (later) is; 'een beroemde zangeres' is (later) een kenmerk van Marieke;  'een beroemde zangeres' is precies één stukje tussen streepjes!)

Stappenplan wg of nw

• stap 1: noteer persoonsvorm en onderwerp
• stap 2: vraag: staat er een vorm van een koppelww in de zin (zijn, worden, blijven, blijken, lijken,  schijnen, heten, dunken en voorkomen)
• -> nee? wg (pv + andere ww uit de zin)
• -> ja? stap 3: is er een ww met een duidelijke betekenis, een zww? 
•                               -> ja: wg (pv + bijbeh. ww)
•                               -> Nee: ng
•                                     stap 4: vraag: wat + pv + ow + overige ww? Antw. is                                                    nw.deel; ng = pv + [nw.deel] + overige ww's

1. Meewerkend voorwerp

Koppelwerkwoorden

• Tip: leer ze alle 9 uit je hoofd! 
• zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen,    heten, dunken en voorkomen

Even oefenen

• Op het fornuis staat een pan erwtensoep zachtjes te pruttelen. 
• stap 1: pv: staat
• ow: een pan erwtensoep
• stap 2: is er een koppelwerkwoord"?
•                antw: nee
•                -> wg= staat te pruttelen    

Even oefenen, voorbeeld 2

• De crisis tussen Noord- en Zuid-Korea  lijkt onoplosbaar.
• stap 1: pv: lijkt
•                     ow: de cirisis tussen Noord- en Zuid Korea
• stap 2: is er een koppelwerkwoord? 
•                antw: ja -> stap 3
• stap 3:  is er een ww met een duidelijke betekenis? 
•                antw: nee -> ng -> stap 4
• stap 4: Vraag 'wat lijkt de crisis tussen Noord- en Zuid Korea?'
•                 antw: onoplosbaar -> ng = lijkt [onoplosbaar]

Wat is het gezegde in de volgende zin:

'Na de schipbreuk bleek de oude olietanker total loss.'

1. wg: bleek
2. wg: bleek total loss
3. ng: bleek total loss
4. ng: bleek de oude olietanker

Wat is het gezegde in de volgende zin:

'De politici luisterden tijdens de campagne hun tegenstanders af.'

1. wg: luisterden
2. wg: luisterden af
3. ng: luisterden af
4. ng: luisterden hun tegenstanders af

Aan het werk

1. Maak in je schrift de opdrachten 1 t/m 5
2. Wat niet afkomt, maar je thuis af
3. Neem volgende week je schrift mee naar de les; alleen als je alle opdrachten hebt gemaakt en nagekeken, kun je meedoen aan de grammaticatoets in de inloopweek