9.5 Water winnen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

9.5 Water winnen

Wat gaan we doen?

1. Nakijken 9.4: 3, 4, 6, 8, 10, 12
2. Herhaling zouten
3. Zout spel
4. Even pauze 11:00-11:10u
5. Uitleg 9.5 Water winnen
6. Opdrachten maken 9.5

Nakijken

Herhaling

Zout oplossen en indampen

Neerslagreacties

Zouten spel

Je hebt nodig:

pen en papier

Wat gaan we doen?

1. Nakijken 9.4: 3, 4, 6, 8, 10, 12
2. Herhaling zouten
3. Zout spel
4. Even pauze 11:00-11:10u
5. Uitleg 9.5 Water winnen
6. Opdrachten maken 9.5

9.5 Water winnen

Doelen

• Je kunt 2 manieren beschrijven van het winnen van water
• Je kunt de termen hard water en DH beschrijven
  
• Je kunt vier manieren beschrijven om water te ontharden.
  

Winning van drinkwater

Drinkwater is in Nederland voldoende beschikbaar. De twee belangrijkste bronnen voor de winning van drinkwater zijn:

* Oppervlaktewater

*Grondwater       

De zuivering van water 

Om van water drinkwater te maken moet het meestal wel gezuiverd worden. Dat kan op verschillende manieren zoals je op de volgende twee slides kunt zien. 

Beide manieren staan ook in je boek 

blz. 218 en 219. 

Let op deze manieren moet je kennen!!!

Lucht voor ijzer-ionen

hulpstoffen zorgen voor neerslag, desinfectie met ozon, UV of chloor,

zand- en koolfilter voor laatste verontreinigingen. 

Maak een blokschema:

Zilverfluoride en en magnesiumnitraat worden opgelost in water. Vervolgens wordt het mengsel gefilterd.

Maak een blokschema van bovenstaand proces.

Maak een blokschema:

Bariumhydroxide en en ijzer(II)jodide worden opgelost in water. Vervolgens laat je het mengsel bezinken en giet je de oplossing af.

Maak een blokschema van bovenstaand proces.

Maak een blokschema:

Kaliumfluoride en en calciumnitraat worden opgelost in water. Vervolgens filtreer je het mengsel.

Maak een blokschema van bovenstaand proces.

Hard Water

Hard water bevat veel calcium- en magnesium-ionen

Hoe komen Ca²⁺ (en Mg²⁺) ionen in water?

Regenwater bevat CO₂, dit is een beetje zuur. Dit komt op gesteentes terecht. Deze gesteentes bevatten calciumcarbonaat (CaCO₃). Als het regenwater hierop valt, lost het calciumcarbonaat op:

CaCO₃(s) + CO₂(aq) + H₂O (l) --> Ca²⁺ (aq) + 2HCO₃^- (aq)

De hardheid van water druk je uit
in Duitse Hardheidsgraden (DH):

1 DH = 7,1 mg Ca²⁺ per liter 

Water ontharden door:

• vooraf verhitten. 
• ontharder toevoegen. 
• ionenwisselaar gebruiken. 
• ontharden met groene zeep

Ontharden door:

Verhitten van hard water:

Ca²⁺ (aq) + 2HCO₃^- (aq) --> CaCO₃(s) + CO₂(aq) + H₂O (l).

Calciumcarbonaat is slecht oplosbaar, dus dit noem je ook wel de kalkaanslag/ketelsteen.

Dus bij verwarming/waterkoker etc krijg je vorming van ketelsteen als je hard water gebruikt.

Nog een nadeel: er is meer zeep nodig bij het wassen.

Ontharden door: 

ontharder toevoegen. 

Een ontharder bevat een negatief ion dat met Ca²⁺ een neerslag veroorzaakt. bijv. F- of PO43-

De neerslag kun je vervolgens filtreren. 

Ontharden door: 
ionenwisselaar gebruiken. 

Vaste stof die aan het oppervlak negatief geladen is, hieraan zitten natrium-ionen. Calcium-ionen uit het water worden  ingewisseld door natrium-ionen

Ontharden met groene zeep

Groene zeep schuimt slecht in hard water. De calcium-ionen reageren namelijk met de zeep-ionen.

 

De gevormde neerslag noem je kalkzeep. In de oplossing bevinden zich geen calcium-ionen meer, omdat deze zijn neergeslagen. Deze methode gebruik je niet vaak, omdat het gevormde kalkzeep neerslaat als een vettige stof.

aan de slag

LEES de tekst van 9.5 en MAAK de opdrachten

Leerdoelen check

• Je kunt 2 manieren beschrijven van het winnen van water
• Je kunt de termen hard water en DH beschrijven
  
• Je kunt vier manieren beschrijven om water te ontharden.
  

Huiswerk

Maken 9.5: 1 t/m 12