5V 11.1 Voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H11 Voeding en vertering

Deze les:

- 11.1 Je voeding leerdoelen 1 + 2

- Oefening

- 11.1 leerdoel 3

- Opdrachten

11.1 Leerdoelen

1. Je beschrijft een gezond voedingspatroon en de gevolgen van een ongezond voedingspatroon

2. Je noemt de voedingsstoffen en hun functies

3. Je bschrijft wat additieven zijn en berekent via hun ADI-waarde mogelijke gezondheidsrisico's

Voedingsstoffen (5 minuten)

Beschrijf het etiket van:

Voedingsstoffen (5 minuten)

Beschrijf het etiket van:

Voedings-

stoffen

Maak korte

aantekeningen.

Koolhydraten (sachariden)

BINAS 67F1, 2, 3

Monosachariden, disachariden, 

polysachariden

Suiker is een verzamelnaam van mono- en disachariden.

Zetmeel (amylose) is een polysacharide (ook wel complexe- of meervoudige koolhydraten). In graanproducten zoals pasta, brood, rijst, aardappelen en havermout.

= Brandstof & Bouwstof (receptoreiwitten)

Vetten (lipiden)

BINAS 67G1, 2, 3

Glycerol met 3 vetzuurstaarten 

verzadigde/onverzadigde vetzuren-

zonder/met dubbele bindingen

Vetten (lipiden)

Vetzuren:

essentieel (niet zelf te maken)

niet essentieel (zelf te maken)

Brandstof en bouwstof (membranen, hormonen, isolatie) 

Eiwitten (peptiden)

BINAS 67H1, 2

Opgebouwd uit een keten van aminozuren.

essentieel (niet zelf te maken)

niet essentieel (zelf te maken)

Bouwstof (spieren, hemoglobine, ...) en brandstof.

Water

Water (1,5-2 liter per dag)

Bouwstof, transportmiddel, warmtebuffer

Mineralen (zouten)

Bouwstof 

kalk (calcium) in je botten

Na+ en K+ voor zenuwcellen

Ca2+: melk, Na+ en K+: tarweproducten.

Spoorelementen: mineralen waar je maar weinig van nodig hebt (zoals zink) (anorganisch)

Vitaminen

Essentiele voedingsstoffen die je in 

kleine hoeveelheden nodig hebt. 

BINAS 82A

Bij tekort ontstaat een gebreksziekte.

Verschillende voedingsmiddelen bevatten verschillende vitaminen (organisch)

Voedingsvezels

Onverteerbare delen van plantaardig 

voedsel zoals cellulose/pectine, dus

celwandmateriaal.

Bevorderen de darmperistaltiek, 

maakt de ontlasting soepel.

Tekort zorgt voor obstipatie (verstopping) + verstoorde darmflora. 

Vergelijk met je 

buurman/-vrouw.

Lees 'Groepen voedingsstoffen' blz. 82 en 83

Corrigeer/vul aan indien nodig.

Klaar? Maak oefening biologiepagina.nl (zie volgende slide)

biologiepagina.nl

11.1 Leerdoelen

1. Je beschrijft een gezond voedingspatroon en de gevolgen van een ongezond voedingspatroon

2. Je noemt de voedingsstoffen en hun functies

3. Je beschrijft wat additieven zijn en berekent via hun ADI-waarde mogelijke gezondheidsrisico's

Gezonde voeding: hoeveelheid

Plm 10.000kJ per dag (hoeveel kcal is dat? Tabel 5 BINAS)

Afhankelijk van:

Leeftijd, geslacht, inspanning, persoonlijke omstandigheden

Gezonde voeding: hoeveelheid

Teveel?

Obesitas: overgewicht met gezondheidsrisico's

BMI: gewicht/ (lengte)2 = indicatie

Genetische component (hormonen die de vetcellen aansturen, die in de hersenen het hongergevoel beïnvloeden)

Gezonde voeding: samenstelling

Nuttige voedingsstoffen (vitaminen, mineralen, kJ/kcal): 

Een tekort kan de gezondheid negatief beïnvloeden.

ADH: aanbevolen dagelijke hoeveelheid

/Referentie Inname

Hoeveel heeft een gemiddeld persoon 

per dag nodig (zie BINAS Vitaminen).

Gezonde voeding: samenstelling

Additieven (toevoegingen): 

Toevoegingen aan ons voedsel. 

Een teveel kan de gezondheid negatief beïnvloeden.

ADI: aanvaardbare dagelijkse inname (per kg lichaamsgewicht)

ADI

1 blikje cola zero (330 ml) bevat 192 mg aspartaam.

Hoeveel liter cola zero mag je per dag drinken als je 70 kg weegt? 

ADI

1 blikje cola zero (330 ml) bevat 192 mg aspartaam.

Hoeveel liter cola zero mag je per dag drinken als je 70 kg weegt? 

ADI per kg lichaamsgewicht is 40 mg.

Je mag 40 mg * 70 kg = 2800 mg aspartaam binnenkrijgen per dag.

Per blikje 192 mg dus 2800/192 = 14,6 blikjes

In elk blikje zit 330 ml (=0,33L) dus 14,6 * 0,33L = 4,8 Liter

Opdrachten (HW)

- Maak opdr. 11.1