Tekstdoelen en tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1

Doel van de les -  herhalen

• Ik weet wat tekstdoelen zijn
• Ik kan verschillende tekstdoelen bij de juiste tekstsoorten plaatsen

Quiz

Bij deze Lesson-up mag je samenwerken. De groepjes mogen uit maximaal 3 personen bestaan.

Bedenk een leuke originele naam. 

Intensief lezen 

Verkennend lezen

Globaal lezen 

Zoekend lezen

Je leest niet de hele tekst maar je gaat direct op zoek naar de informatie die je nodig hebt

Voor je de tekst helemaal doorleest, bekijk je eerst de opmaak van de tekst. Je kijkt naar de titel en tussentitels, de algemene lay-out (opbouw van de tekst met alinea's, afbeeldingen...) en de cursief of vet gedrukte woorden en zinnen.

Je leest de tekst niet aandachtig door, maar bekijkt deze snel door naar titel, plaatjes, bronnen en tussenkopjes te kijken. Hierdoor krijg je een indruk van de tekst en kun je al nagaan wat je al weet van dit onderwerp.

Je leest de tekst heel aandachtig en grondig. 

Sleep de uitleg naar het juiste tekstdoel:

informeren

instrueren

overtuigen

overhalen

amuseren

De schrijver wil....

Tekstdoel

je iets leren

je uitleggen hoe je iets moet doen

je overtuigen van zijn mening

je iets laten doen

je vermaken

Wat wordt er bedoeld met het tekstdoel?

1. Voor wie de tekst bedoeld is.
2. Dat ik -u- en -jij- gebruik in mijn tekst.
3. Waarom ik de tekst schrijf.
4. Waar de tekst vandaan komt.

Wat is het belangrijkste

TEKSTDOEL van deze tekst?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Instrueren

Een advertentie hoort bij het tekstdoel:

1. Activeren
2. Amuseren
3. Informeren
4. Overtuigen

Wat is het belangrijkste

TEKSTDOEL van deze tekst?

1. Informeren
2. Overhalen
3. Amuseren
4. Activeren

Een strip hoort bij het tekstdoel:

1. Informeren
2. Amuseren
3. Instrueren
4. Overtuigen

Met het tekstdoel instrueren wil de schrijver:

1. De lezer vermaken.
2. Dat de lezer iets doet.
3. De lezer informatie geven.
4. Uitleggen aan de lezer hoe hij iets moet doen.

Wat is het belangrijkste tekstdoel bij deze tekst?

1. Informeren
2. Activeren
3. Amuseren
4. Overtuigen

Wat wil de schrijver van de tekst over Zalando, 10 euro korting?
Maak de zin af: De schrijver wil ...

Wat wil de schrijver van het stuk over Fortnite?
Maak de zin af: De schrijver wil ...

Wat wil de schrijver van de tekst over hoofdletters en leestekens?
Maak de zin af: De schrijver wil ...

Wat wil de schrijver van de tekst over de brand in een schoolgebouw?
Maak de zin af: De schrijver wil ...

Wat wil de schrijver met de tekst over de steelpan?
Maak de zin af: De schrijver wil ...

Wat is geen functie van een afbeelding bij een tekst?

1. Extra informatie geven
2. Verduidelijken
3. Aandacht trekken
4. De bron weergeven

Wat wordt bedoeld met 'de aanleiding van een tekst'

1. Lezers aanraden om iets wel of niet te doen
2. De reden waarom iemand over een onderwerp schrijft.
3. Mensen zover krijgen dat ze jouw mening overnemen
4. De eerste alinea van een tekst

Wat wordt bedoeld met: 'Citeer een zinsgedeelte uit de tekst'

1. neem 1 zin uit de tekst over
2. neem 1 woord uit de tekst over
3. neem een stukje zin uit de tekst over
4. neem een paar zinnen uit de tekst over

Bij een column in de krant of een ingezonden brief hoort het tekstdoel:

1. informeren
2. amuseren
3. overtuigen
4. activeren/overhalen

Sleep de plaatjes naar de juiste doelgroep/publiek

volwassenen

amateur kok

jongeren

De hoofdgedachte van een tekst is ....

1. het onderwerp van een tekst
2. de belangrijkste alinea
3. in een zin samengevat waar de tekst over gaat
4. de kernzin van de eerste alinea

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

MIDDENSTUK

INLEIDING

SLOT

Aanleiding v/d tekst

Voorbeeld bij het onderwerp

Leuk, kort verhaaltje bij het onderwerp

Belangrijke vraag

Mening

Opbouw v/d tekst

Deelonderwerpen uitgebreid besproken

Hoofdgedachte v/d tekst

Advies

Conclusie

Samenvatting

Toekomstverwachting

Antwoord op vraag

De opbouw van de tekst 

titel

inleiding

alinea

bron

plaatje

Inleiding

slot

middenstuk

anekdote

conclusie

geen nieuwe informatie

een of meerdere vragen stellen

aanleiding vertellen

onderwerp aankondigen

functie is aandacht treken

functie: opbouw/tekststructuur vertellen

functie: hoofgedachte uitwerken

functie: deelonderwerpen bespreken

samenhang door verbindingsmanieren

samenvatting

meerdere alinea's

functie: tekst afsluiten

advies

Wat is het tekstdoel?

1. Instrueren
2. Informeren
3. Overtuigen
4. Activeren

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. overtuigen
4. activeren

Zet de juiste tekstsoorten bij de juiste tekstdoelen.

Tekstdoel Informeren

Tekstdoel Overtuigen

Tekstdoel Amuseren

Tekstdoel activeren

Tekstdoel instrueren

Een nieuwsbericht over een schietpartij.

Recensie over mijn gelezen boek

Een mop in een tijdschrift

Een oproep op een website om te gaan protesteren. 

Artikel op een website warin iemand zijn mening geeft over een vuurwerkverbod.

Spelhandleiding hoe je 'Yahtzee' moet spelen.

Wat is het tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Activeren
4. Amuseren

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Overhalen
4. Uitleggen

Overtuigen

Opniniëren

Informeren

het publiek zelf een mening laten vormen

het publiek een mening laten overnemen

het publiek uitleggen hoe iets in elkaar zit

Verwijswoorden in een schema!

Kies het juiste verwijswoord:

mannelijk/vrouwelijk? Kijk in het woordenboek.

het-woorden (onzijdig)	het, zijn	dat, dit
de-woorden (mannelijk)	hij, hem, zijn	die, deze
de-woorden (vrouwelijk)	zij/ze, haar	die, deze
meervoud	zij/ze, hen, hun	die, deze

Verwijswoorden...

1. geven een verband aan in de tekst.
2. geven een eigenschap aan.
3. geven aan dat iets van iemand is.
4. verwijzen naar iets in de tekst.

Verwijswoord

omdat 

dus

hoewel

en

hij 

zij

die

dat

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Het drumstel is van Davids vader, 

maar ________ gebruikt ________ niet meer.

deze

die

dit

dat

Welke verwijswoorden horen in deze zin? 

Sleep de verwijswoorden naar de goede plaats.

Er kunnen meerdere verwijswoorden goed zijn als antwoord. 

Vera doet het trucje voor.    ________  zegt:

‘Zo moet je ________ doen.’

deze

die

dit

dat

hij

zij

het