H6.3_Wie heeft er profijt van?

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H6: Samenwerken en onderhandelen

H6.3: Wie heeft er profijt van?

• Doorlezen par. 6.3;
• Terugblik par. 6.2;
• Lesdoelen par.6.3;
• Uitleg;
• Huiswerk volgende les;
• Reflectie.

individuele goederen (bijvoorbeeld kleding of netflix)

semicollectief goed (quasi-collectief goed). Bijvoorbeeld treinvervoer of de aanvraag van een paspoort.

een collectief goed. Bijvoorbeeld een dijk, de politie of een bankje in het park.

wordt geproduceerd door de markt.

Een goed door de overheid geproduceerd, het is uitsluitbaar en je kan er een prijskaartje aan hangen. 

Door de overheid geproduceerd goed, het is niet uitsluitbaar en er hangt geen prijskaartje aan. 

Kunnen individuele goederen ook collectieve goederen zijn?

1. Nee, collectieve goederen zijn altijd publiekelijk toegankelijk.
2. Nee, individuele goederen zijn altijd voor persoonlijk gebruik.
3. Ja, als ze door meerdere mensen worden gebruikt.
4. Ja, maar alleen als ze door bedrijven worden gebruikt.

Welke van de volgende is een voorbeeld van een collectief goed?

1. Een boek.
2. Een auto.
3. Een park.
4. Een laptop.

Wat is het tegenovergestelde van individuele goederen?

1. Collectieve goederen.
2. Service goederen.
3. Nutteloze goederen.
4. Duurzame goederen.

Welke van de volgende is een voorbeeld van een individueel goed?

1. Een spoorweg.
2. Een tandenborstel.
3. Een vrachtwagen.
4. Een kantoorgebouw.

Wat zijn collectieve goederen?

1. Goederen die alleen beschikbaar zijn voor de armen
2. Goederen die alleen beschikbaar zijn voor de overheid
3. Goederen die alleen beschikbaar zijn voor de elite
4. Goederen die niemand kan uitsluiten van gebruik

Wat zijn voorbeelden van collectieve goederen?

1. Kleding, meubels, elektronica
2. Openbare parken, straatverlichting, defensie
3. Zwembaden, sportscholen, spa's
4. Luxe auto's, privé-jets, golfbanen

collectieve goederen zijn niet rivaliserend

1. juist
2. onjuist

De prijs van een boek was in 2016 € 15,00 (basisjaar) en in 2017 € 15,30. Bereken het indexcijfer van 2017.
Wat is het indexcijfer?

1. 101
2. 102
3. 103
4. 98

Leerdoelen

• Je kunt het verschil uitleggen tussen eigen belang en collectief belang en dit koppelen aan de productie van de overheid.
• Je kunt uitleggen hoe de collectieve  sector georganiseerd is.
• Je kunt uitleggen wat externe effecten zijn.
• Je kunt voorbeelden geven van positieve en negatieve externe effecten. 

verschillende soorten belangen

individueel belang

voorop stellen van je eigen belang. 

vaak niet de optimale uitkomst.

collectief belang

optimale uitkomst

komt tot stand door samen te werken en afspraken 

Betekenis van het woord collectief:

Het woord betekend 'samen', dus voor iedereen beschikbaar.

Een collectief heeft een gezamenlijk belang. Bijvoorbeeld de politie, die is er voor iedereen.

de publieke sector

de collectieve sector 

de overheid

verantwoordelijk voor produceren collectieve goederen en diensten

particuliere sector

burgers en bedrijven 

in welke sector zitten de (meeste) leraren?

1. de publieke sector
2. de collectieve sector
3. geen bepaalde sector
4. de particuliere sector

externe effecten

externe effecten

onbedoelde gevolgen van de productie

negatieve externe effecten.

negatief extern effect

een onbedoeld gevolg van productie en deze valt negatief uit.

positieve externe effecten.

postief extern effect

een onbedoeld gevolg van de productie en deze valt positief uit.

Negatieve externe effecten

Positieve externe effecten 

Het hebben van een koeienstal

Het aan leggen van een nieuwbos vlakbij een eethuis

Afval dat in Tilburg op straat ligt

Het omzagen van bomen in het tropische regenwoud

Afval scheiden

wat kan de overheid doen tegen externe effecten?

subsidies en accijns

de overheid kan een geldbedrag geven voor het gebruik van producten, die milieuvervuiling tegengaan of accijns voor producten die slecht zijn voor het mileu en de gezondheid.

verbod

ze kunnen een verbod instellen, zoals het rookverbod 

Maken opdracht 

Je hebt 10 minuten de tijd voor het maken van 

opdracht 

Bespreken opdracht 

Huiswerk volgende les

Paragraaf 6.3: Maken opdrachten 

maken opdrachten 20, 21, 23 en 25

Zijn de leerdoelen behaald?

• Je kunt het verschil uitleggen tussen eigen belang en collectief belang en dit koppelen aan de productie van de overheid.
  
• Je kunt uitleggen hoe de collectieve sector georganiseerd is.
  
• Je kunt uitleggen wat externe effecten zijn.
  
• Je kunt voorbeelden geven van positieve en negatieve externe effecten. 

Probeer de leerdoelen in eigen woorden uit te leggen. Je mag voorbeelden gebruiken om het duidelijk te maken.

Wat is het collectief belang voor Jaap en Ellen?

1. Jaap split, Ellen steal
2. Jaap steal, Ellen steal
3. Ellen Split, Jaap Steal
4. Ellen split, Jaap split

Wie werkt er in de collectieve sector?

1. Politie
2. Leraar
3. Marktverkoper
4. Supermarkt medewerker

Wat is het tegenovergestelde van de collectieve sector?

1. Gezamenlijke sector
2. Algemene sector
3. Particuliere sector
4. Winstgevende sector

Als je handelt vanuit het collectief belang zal bij een gevangenendilemma een optimalere uitkomst tot stand komen dan bij handelen vanuit individueel belang

1. juist
2. onjuist

Bij negatieve externe effecten zijn niet alle externe kosten in de prijs opgenomen.

1. Juist
2. Onjuist

Het tegengaan van negatieve externe effecten kan door

1. het geven van een subsidie
2. het heffen van belasting

Externe effecten zijn altijd negatief

1. Juist
2. Onjuist

Wat zijn externe effecten?

1. Gevolgen van de producten van goederen
2. Gevolgen voor het milieu door het produceren van producten
3. Gevolgen voor het milieu en omgeving door productie van producten maar geen gevolg voor de prijs van dit product
4. Geen van de alle goed

een voorbeeld van een positief extern effect is

1. een aangelegd bos voor de productie van hout
2. Co2 uitstoot van de industrie
3. het dicht zijn van de scholen door het coronavirus
4. aardbevingen in Groningen door gasproductie